شماره ۱۰۹۵

فن‌آوری نوین پردازش تصویر جنین

دکتر ضیاء‌الدین سروش - رادیو ـ سونولوژیست

محققان برای اولین‌بار حرکت تمام سلول‌های امبریوی پستانداران را با فن‌آوری غیر‌تهاجمی جدید پردازش تصویر برای مشاهده‌ی نحوه‌ی شکل‌گیری امبریو (Embryo‌– به جنین پستانداران در ۸ هفته‌ی اول می‌گویند‌) در زیرمیکروسکوپ مشاهده‌کردند. این دستاورد بزرگ می‌تواند در درمان  In Vitro Fertilisation)IVF) یا همان لقاح مصنوعی و تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی (Preimplantation Genetic Diagnosis:PGD) مؤثر واقع شود. در‌آینده این روش می‌تواند به فرایند انتخاب امبریو قبل‌از قراردادن آن در رحم و به تبع آن بهبود نرخ موفقیت‌IVF کمک کند.

امبریوی پستانداران در ابتدا گروهی‌از سلول‌های همسان هستند. سپس برخی‌از این سلول‌ها در مرحله‌ی اولیه در درون امبریو قرار‌می‌گیرند. این سلول‌های داخلی، آنهایی هستند که عامل تشکیل کلیه‌ی سلول‌های بدن نوزاد می‌باشند و این در‌حالی است که سلول‌های خارجی به ساخت بافت‌هایی مانند پلاسنتا یا جفت جنین می‌پردازند.
محققان سال‌ها گمان می‌کردند که موقعیت قرار‌گرفتن این سلول‌های‌داخلی، از‌طریق فرایند خاص تقسیم سلولی تعیین می‌شود. اما به‌دلیل محدودیت‌های فن‌آوری، هیچگاه این فرایند از نزدیک مشاهده نشده بود. آنها با استفاده از روش جدید تصویربرداری، توانستند فرضیه‌ی شکل‌گیری امبریو را به چالش بکشند.

این محققان سپس از یک‌فن‌آوری ‌مدرن‌لیزری برای‌مشاهده‌ی نحوه‌ی شکل‌گیری امبریوی پستانداران بهره‌گرفتند (تا پیش‌از این، روش مذکور در امبریوی مگس و گیاهان و یا سلول‌های کشت‌شده استفاده ‌شده بود) تا تعیین‌کنند که چه نیروهایی موجب حرکت سلول در داخل امبریو می‌شوند.

با استفاده از این فن‌آوری تصویربرداری، حرکت و تغییر شکل سلول‌ها را زمانی‌که به داخل امبریو رفته و توده‌ی سلولی را تشکیل‌می‌دهند، مشاهده‌کرده و نشان‌دادند که تفاوت‌هایی در کشیدگی غشاء سلول‌ها وجود دارد و این تفاوت‌ها در‌نهایت تعیین می‌کنند که کدام سلول‌ها باید وارد امبریو شوند. با دستکاری در کشیدگی سلول به‌وسیله‌ی‌ لیزر یا دستکاری ژنتیکی، سلول مد‌نظر را به درون امبریو وارد می‌کنند. این یافته‌ها در‌آینده می‌توانند به پژوهشگران کمک‌کنند تا نیروهای درون سلولی و شکل‌گیری سلول‌ها را با انجام ترمیم‌های مورد نیاز، بهبود بخشند و با انجام تغییرات بهینه در نیروهای درون سلولی، مدت حیات امبریو را افزایش دهند تا به‌این‌ترتیب بتوان نتایج بهتری در لقاح مصنوعی کسب‌کرد.

می‌توان با استفاده از این فن‌آوری تصویربرداری و به‌وسیله‌ی رویکردهای تصویربرداری غیرتهاجمی، به مشاهده و بررسی شکل‌گیری سلول‌های امبریو در فرایند لقاح‌مصنوعی(IVF) و تشخیص ژنتیک پیش‌از لانه‌گزینی (PGD) نیز پرداخت.

محققان اظهار‌داشتند که اگر درآینده بتوانند این روش تصویربرداری را به‌همراه رنگ‌های غیر مضر به‌کار برند، ‌می‌توان با برچسب‌زدن به غشای امبریوی انسانی، امبریوهای استفاده‌شده در لقاح‌ مصنوعی را نشانه‌گذاری‌کرد تا به‌این‌وسیله بتوان در‌خصوص کاشت امبریویی با بیشترین امکان موفقیت، تصمیم‌گیری‌ نمود‌.

 

تعداد بازدید : 1553

ثبت نظر

ارسال