شماره ۱۱۰۴

ترمیم ژنتیکی جنین

دکتر کتی نیاکان - ژنتیک

ترمیم ژنتیکی جنین

مرکز تنظیم باروری انگلیس مجوز استفاده از فن‌آوری جدید «ویرایش ژنوم»(Genome Editing)روی جنین انسان را در‌یک بررسی صادر‌کرد.

دانشمندان درنظر‌دارند تا از این روش نوین (‌به‌نام CRISPR-Cas9)  برای یافتن این موضوع استفاده کنند که کدام ژن‌ها به رشد موفقیت‌آمیز جنین انسان کمک می‌نمایند.

نتایج حاصل از این پروژه که در ۷‌روز اول رشد تخم بارور شده (از یک سلول تا ۲۵۰‌سلول‌) نمایان می‌شود، می‌تواند اطلاعات جدیدی درمورد علت سقط‌جنین ارائه‌دهد و درک ما را از میزان موفقیت لقاح آزمایشگاهی ‌(IVF) بهبود بخشد.

نهاد ناظر بر باروری و جنین‌شناسی انسانی بریتانیا ‌(HFEA)  به دانشمندان اجازه نمی‌دهدکه جنین را بیش‌از ۱۴‌روز بعد‌از لقاح در آزمایشگاه رشد‌ دهند.

جنین‌ از بیماران تحت‌درمان با IVF (با کسب رضایت برای استفاده از جنین برای انجام تحقیقات) گرفته خواهد‌شد. این مجوز تنها به استفاده از جنین اهداشده برای مقاصد تحقیقاتی محدود‌می‌شود و اجازه‌داده نمی‌شود تا به یک زن منتقل‌شده و یا برای درمان استفاده گردد.

عاملی که تغییرات سلول در  تخم بارور‌شده را تنظیم‌می‌کند:

 دانشمندان با استفاده از CRISPR-Cas9 برای ویرایش ژنوم تخمک بارور انسان، قادر خواهند بود تا محل نقص در ژن یا بخش خاصی‌از DNA را به‌دقت مشخص‌نموده و آن را از کار انداخته و یا جایگزین‌کنند و نتیجه‌ی این تغییر را بر تکامل  جنین طی ۷‌روز مشاهده‌ نمایند.

ویرایش ژنوم، طرح جدیدی نیست و مدت ۳۰‌سال است که دانشمندان از فن‌آوری‌های مختلفی برای تغییر ژنوم استفاده می کنند.  اما روش‌های قبلی مانند نوکلئازهای انگشت ـ روی‌(ZFNs) و TALE نوکلئازها ‌‌(TALENs) مناسب نبوده و از لحاظ اقتصادی مقرون‌به‌صرفه نیستند‌.

CRISPR-Cas9 ازRNA (مولکول‌های پیام رسان که ساختار DNA را برای ساخت پروتئین تکثیر‌می‌کنند) برای هدایت آنزیم  Cas9 برای توالی دقیق ‌DNA (که محققان‌ می‌خواهند حذف یا جایگزین کنند) استفاده‌می‌کند.

نگرانی‌ها در‌مورد انتقال تغییرات ژنتیکی به نسل‌های آینده:

از آنجا که فن‌آوری جدید ارزان‌تر، دقیق‌تر و در دسترس‌تر است، احتمال این که ترمیم ژن  درنهایت برای شرایط بالینی استفاده گردد را افزایش‌می‌دهد.

در‌این‌مورد برخی‌از مردم نگران انتقال تغییرات ژنتیکی نامشخص به نسل‌های آینده، درصورت استفاده از این روش در تولید‌مثل انسان می‌باشند؛ بخصوص که بررسی‌ها نشان داده است  تغییرات در یک ژن می‌تواند بر ژن‌های دیگر نیز تأثیر گذارد.

این نگرانی‌ها توسط سازمان‌های خیریه مانند LIFE اعلام شده‌است که در تصمیم HFEA برای دادن مجوز به دانشمندان برای ترمیم جنین انسان با استفاده از «فن‌آوری نامطمئن و خطرناک» ابراز ناامیدی کردند. این مؤسسه‌ی خیریه اذعان دارد باوجود آن که HFEA مجوز کاشت جنین‌های ترمیم‌شده‌ی ژنتیکی را در رحم صادر نکرده است، اما با تکمیل این فن‌آوری پیام نادرستی ارسال می‌کند و معتقدند که: «ممنوعیت بین‌المللی در ترمیم DNA  انسان  برای محافظت از آینده‌ی گونه‌های بشر، ضروری و الزامی است».

در‌همین‌حال، سایر نهادها (مانند اتحادیه‌ی ژنتیک بریتانیا که افراد مبتلا به بیماری‌های ژنتیکی به‌آن معرفی ‌می‌شوند) اظهار‌داشتند که پیامدهای این روش را می‌توان در انتقال تغییرات بین نسل‌ها مشاهده‌‌کرد.

با‌این‌حال، محققان در مورد خطرناک‌بودن CRISPR-Cas9  هم‌عقیده هستند و اذعان دارند که درحال‌حاضر هیچ برنامه‌ای را برای شروع استفاده از ویرایش ژنوم در تولیدمثل انسان ندارند.

این فن‌آوری به‌سرعت در‌حال تحول است و زمان استفاده از آن به‌صورت بالینی ممکن‌است زودتر از زمانی‌که تصور‌می‌کنیم، فرارسد.

به‌همین‌دلیل برای استفاده از آن باید به مسائل اخلاقی (Ethical Debates) نیز توجه شود. بحث‌های اخلاقی در‌مورد ویرایش  ژنوم  دراین مورد می‌باشد که ممکن‌است به والدین گزینه‌ای برای انتخاب صفات خاصی را در فرزندان خود بدهد.

گروه مخالف ویرایش ژنوم معتقدند که این راه در سراشیبی لغزنده‌ی خود به تولد کودکان از پیش طراحی‌شده منجر خواهد شد و گروه موافق ویرایش ژنتیکی معتقد به استفاده‌ی بالینی از این روش برای کمک به تولد کودکان عاری از بیماری‌های ژنتیکی بوده و عقیده دارند که کار آنها کاملاً متفاوت از استفاده‌ی غلط از این‌روش‌برای خلق «انسان‌های‌برتر» (Enhanced Humans) می‌باشد.

 

تعداد بازدید : 2259

ثبت نظر

ارسال