کمخونی زمانی است که کاهش گلبولهای قرمز، هموگلوبین و هماتوکریت کمتر از افراد سالم بسته به جنس، سن و نژاد در محیط مشابه، وجود داشته باشد.تشخیص کمخونی برپایهی شرححال، معاینهی بالینی، نشانه و نتایج آزمایشگاهی محرز میشود. بیشتر کمخونیها نشانههای مشترک دارند.
پرسشهای دقیق از بیمار درمورد عواملی چون رژیم غذایی، داروهای مصرفی، شغل بیمار و سابقهی خونروی، زردی، ادرار پررنگ، رنگ مدفوع، همگی کمککننده هستند.
معاینهی دقیق بیمار بسیار ارزشمند است. بعضی از اعضاء باید بهدقت معاینه شوند مثل پوست، بستر ناخنها، زبان، چشمها، مخاط دهان، عقدههای لنفاوی و قلب.اندازهی طحال و کبد نیز اهمیت بسزایی دارند.
کمخونیهای شدیدی که بیمار بهخوبی آن را تحمل میکند عبارتند از: کمخونی در اثر خونروی مزمن در دستگاه گوارش، قاعدگی، کمخونی ناشی از کمبود ویتامین B12 و اسیدفولیک، بیماری مزمن کلیه، بیماریهای همولیتیک خفیف آپلازی مغز استخوان.پوستخشکدر هیپوتیروئیدیسم، پوست زرد در کمخونیهای همولیتیک، وجود تلانژکتازی در بیماری اوسلروبِر، پوست تیره توأم با اسکار در پورفیریا و کمخونیها توأم با پورپورا در ITP، در نارسایی مغز استخوان در سرطانهای حاد خون وجود دارد. عقدههای لنفاوی بزرگ در لوسمی لنفاوی مزمن، لنفوما، توبرکولوز، توکسوپلاسموزیس، مونونوکلئوز عفونی و بعضی از بیماریهای کلاژن مشاهده میگردد.
طحالحجیم در میلوفیبروز، CML، سیروزکبد، لوسمی موییشکل(H.C.L). نشانهی کمخونیهای شدید عارض شده در زمان کوتاه عبارتنداز: رنگپریدگی، تنگینفس، تاکیکاردی، سرگیجه، سردرد، ضعف و خستگی، خوابآلودگی و هیپوتانسیون.
بررسیهای آزمایشگاهی در تشخیص کمخونی اغلب کمککننده هستند که شامل: CBC، پلاکت، اندکسهای گلبولهای قرمز RDW,MCV,MCH، شمارش رتیکولوسیتها بوده و بررسی خون محیطی که ارزش بسیاری دارد.
آزمایش مغز استخوان معمولاً لازم نیست مگر اینکه علت کمخونی معلوم نشده باشد، تب نامشخص وجود داشته باشد (FUO)، شک به بیماریهای بدخیم،آپلازی مغز استخوان، آپلازی خالص گلبولهای قرمز (PRCA)،آنمی مگالوبلاستیک، لیشمانیوز و بیماری گوشه (Gaucher) وجود داشته باشد.
درخواست انجام آزمایشات دیگر بسته به اندکسهای گلبولهای قرمز دارد که شامل شمارش رتیکولوسیتها، آهن سرم، 1BC، فریتینسرم، اسیدفولیک و ویتامین B12 و Transferrin Saturation میباشند.
تعداد رتیکولوسیتها و MCV بسیار مهم و سرنوشتساز است.
تقسیمبندی مورفولوژیک گلبولهایسرخ برپایه MCV شامل نورموسیتیک، میکروسیتیک و ماکروستیک که در شکل۱ آمده است، اهمیت فراوان دارد و زمانی که توأم با شمارش رتیکولوسیتها و RDW باشد ارزش آن زیادتر میشود.بیشترزیرشاخههای پاتوفیزیولوژیک در طبقهبندی آنمی شامل آنمی در اثر کاهش تولید گویچههای سرخ، افزایش تخریب و یا دفع گویچههای سرخ میباشد. (شکل۲)
گاه کمخونی ممکناست بیش از یک علت پاتوفیزیولوژیک داشته باشد. در پایان باید تأکیدکرد که علت کمخونی قبلاز درمان باید کشفشود که متاسفانه عکس این را در طبابت بعضی از همکاران به وفور میبینیم.
Ref:
1) Rodaks Hematology
2) D.Monadizade Chinical Hematolog
3) OXFORD Clinical Hematology
برچسب ها
ثبت نظر