شماره ۱۱۲۲

ضایعات کره چشم ناشی‌از انفجار جنگی

دکتر محمد حسین کوچک‌زاده - چشم

ضایعات کره چشم ناشی‌از انفجار جنگی

چهارشنبه 10 آذر 1395
پزشکی امروز

قدرت انفجاری شدید ناشی‌از مهمات ‌جنگی (IED:Improvised Explosive Devices) یکی‌از علل مهم صدمات چندگانه (پلی‌تروما) است که شامل ضایعات تروماتیک مغز (TBI:Traumatic Brain Injury‌) در نیروهای نظامی و همچنین در شهرنشینان در جریان حملات تروریستی می‌باشد. بیش‌از ۲۹۴هزار تن از نیروهای نظامی آمریکا به‌علت TBI از‌سال‌۲۰۰۰ در‌معرض حوادث و عوارض  ناشی‌از انفجار(IED) قرار‌گرفته‌اند.ضایعات انفجاری ناشی‌از کره‌ی‌چشم باز بخصوص پارگی کره‌ی‌چشم و یا ضایعات عمقی و سوراخ‌کننده، در جمعیت شهری  و نیروهای نظامی توصیف شده‌است.

ضایعات بازکره‌ی چشم به‌سرعت تشخیص‌داده شده و به‌فوریت در اتاق عمل درمان‌شده و معمولاً ختم به‌خیر نیز می‌گردند. اما شیوع نسبی انواع صدمات بسته‌ی کره‌‌ی‌چشم در انفجارها کمتر شناخته می‌شوند. ضایعات بسته، کمتراز ضایعات باز خود‌را نشان‌می‌دهند و گاهی در‌این موارد، دید بیمار طبیعی و یا درحد‌طبیعی است.

در‌این‌مقاله ضایعات منطقه‌ی۱ (قرنیه‌ی ملتحمه و سطح چشم) دریک کهنه‌سرباز که درمعرض انفجار جنگی قرارگرفته و همراه با ناهنجاری‌های آندوتلیالی بوده، شرح‌داده می‌شود. همچنین ارزیابی ارتباط بین منطقه‌ی۱ ضایعه و V.A و ضایعات دیگر مناطق و مشخصات انفجارها شامل جلیقه‌ی انتحاری، محل انفجار و شدت TBI بیان‌می‌شود.

نمونه: این بخش‌از مقاله بخش عمده‌ای از صدمات چشمی و اختلال عملی چشم در کهنه‌سربازان بعد‌از انفجار می‌باشد و ارزیابی این امر با کمک دانشگاه استانفورد انجام شده‌است.

از ۶۶‌بیمار در زمان بررسی، ۶۵مورد ثبت‌نام کردند و چشمانی‌ که صدمات بازداشتند از این بررسی خارج گردیدند. در زمان بررسی بیشتر بیماران در مرکز بازتوانی پلی‌تروما بستری بودند وعلت  مراجعه‌ی آنها به بیمارستان نظامی، انجام بازتوانی بعداز TB1 و صدمات جنگی بود. اطلاعات به‌دست‌آمده، از مدارک پزشکی ثبت‌شده و یا خود اظهاری بود و این اطلاعات شامل مختصات انفجار مثل زمان و محل وقوع آن (سواره یا پیاده) بود و اینکه هنگام انفجار آیا از وسایل محافظت‌کننده‌ی چشمی استفاده‌ کرده بود یا خیر.
ارزیابی سابقه‌ی چشمی، از‌نظر جراحی قبلی چشم و یا استفاده از عدسی تماسی بررسی‌شد.

شدت ضایعات مغزی ناشی‌از ضربه به‌صورت طبقه‌بندی از خفیف، متوسط تا شدید و یا نافذ توسط وزارت دفاع براساس مدت زمان از هوش‌رفتن و یا آمنزی پس‌از ضربه براساس نتایج تصویربرداری عصبی جدول کومای گلاسکو، بررسی شد.

بررسی چشم با انجام تست بهترین دید ترمیم شده با کنتراست ۱۰۰درصد انجام شد. فشار داخل چشم با تونومتری گلدین اندازه‌گیری گشته و معاینه‌ی کامل چشمی از‌نظر تروما توسط چشم‌پزشک بااستفاده از اسلیت لامپ، عکسبرداری، گوتیوسکپی و امتحان شبکیه و مشاهده‌ی استرئوسکوپیک ماکولا و عصب باصره انجام شد.  امتحانات قرنیه نیز انجام گردید.

محل ضایعه نیز از نظر منطقه‌ای بررسی‌شد. با میکروسکوپ اسپکولار از ۱۰۰سلول اندوتلیال انجام‌شد و نتایج حاصله با چشم طبیعی مقایسه‌گردید.

نتایج: در ۶۵ داوطلب با تشخیصTB1 ناشی‌از انفجار، ۱۵تَن از آنها یک معاینه‌ی ساده‌ی چشمی داشتند (از ۱۱۵‌بیمار). ۹چشم به‌دلیل تخلیه ازاین بررسی خارج شدند.

۳‌بیمار به‌علت فتیزی و ۳ بیمار نیز به‌علت صدمه‌ی باز کره‌ی چشم خارج شدند.

این مجموعه شامل ۶۲مرد و ۳خانم بود. سن متوسط ۲۵سال و میانگین بین ۱۹ و ۴۵سال بود. زمان مداوا از ۲هفته الی ۶سال طول‌کشید‌ (متوسط‌۲ماه). ۵‌تَن قبل‌از انفجار، ضایعات چشمی داشتند. ۵تَن از آنها قبلا عمل لیزیک انجام داده بودند و۱۰تَن سابقه‌ی استفاده از عدسی تماسی داشتند.

میزانTB1 در۲۴بیمار خفیف و ۲۴مورد، متوسط تا شدید بود. ۱۷بیمار نیز ضایعه‌ی نافذ سر داشتند. در زمان انفجار۳۵تَن (۵۴درصد) سواره بودند و ۴۶تَن (۷۱درصد) در هنگام انفجار وسیله‌ی محافظت چشمی داشتند.

ضایعات سطح چشم: در بررسی اسلیت‌لامپ، ضایعات ملتحمه و قرنیه (منطقه‌ی۱) را در ۱۶بیمار (۲۵درصد) داوطلب نشان‌داد. از ۱۷چشم مورد بررسی۱۵درصد گرفتار بودند. منطقه‌ی ویژه‌ی۱ شامل ۳چشم، وجود جسم خارجی فلزی در ملتحمه و ۳چشم، جسم خارجی فلزی در قرنیه و اسکار زنگ‌زده‌ی آن و ۱چشم، جسم خارجی قرنیه‌ی غیرفلزی بود.

به‌علاوه ۱۵چشم اسکار استرومای قدامی (ضخامت نسبی آن) که ناشی از لاسیرشن سطحی قبلی و یا جسم خارجی خارج شده یا تحلیل رفته بود.

۶چشم یک  اسکار بیضی‌شکل خطی در غشای‌دسمه داشت که ترمیم پیداکرده بود.

یک اسکار خطی در زیر اجسام خارجی متعدد و زنگ‌زده دیده‌می‌شد.

مابقی موارد همراه با ضایعات سطح چشم نبودند.

۳مورد اسکار خلفی چسبیده به غشای‌دسمه داشتند‌.

خونروی زیرملتحمه در ۱چشم وجود‌داشت که به‌فاصله‌ی‌‌۱۲روز بعد‌از ضایعه ایجاد شده بود.

در ‌ECD افتراق مشخصی بین گروه انفجار و گروه شاهد وجودنداشت.

تعداد بازدید : 1315

ثبت نظر

ارسال