شماره ۱۱۴۲

آغاز تغییرات مغزی نوزادان زودرس، هفته‌ها پیش‌از تولد

دکتر محمد اسلامی وقار - متخصص زنان

آغاز تغییرات مغزی نوزادان زودرس، هفته‌ها پیش‌از تولد

چهارشنبه 27 اردیبهشت 1396
پزشکی امروز

تغییر در رشد مغز ممکن‌است نوزادان زودرس را در‌معرض خطر اوتیسم، فلج مغزی و دیگر اختلالات رشد، زمانی‌که نوزاد در رحم مادر است، قراردهد.

زایمان زودرس(Preterm) به‌معنی تولد نوزاد پیش‌از هفته ۳۷بارداری است. در آمریکا، حدود ۱ از هر ۱۰‌تولد در سال ۲۰۱۵ از این‌دست بوده‌است.

طبق گزارش مرکز پیشگیری و کنترل بیماری (CDC)، مغز نوزاد در هفته‌های آخر بارداری رشد سریعتری دارد و بنابراین زمانی‌که نوزاد خیلی زود به‌دنیامی‌آید، مغز زمان کافی برای رشد کامل (Full flourish) ندارد.

به‌همین‌دلیل نوزادان زودرس ممکن‌است درمعرض خطر اختلالات رشد مانند اوتیسم، فلج مغزی و اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی‌(ADHD) قرار‌داشته باشند.

بررسی‌های پیشین قادر به شناسایی تغییرات زیادی در مدار مغز نوزادان زودرس در هنگام تولد یا بلافاصله بعد‌از آن شدند.

در‌حالی‌که کشف چنین تغییراتی دستاوردی نوین در شناسایی عوارض مغزی نوزادان زودرس محسوب می‌شود، گروه تحقیقاتی بیان‌می‌کنند که تغییرات مغزی که پیش‌از‌تولد ایجاد‌می‌شود، همچنان ناشناخته هستند.

بررسی شبکه‌های مغزی انسان در‌حین تولد زودرس و پس‌از آن، نشان‌می‌دهد که عوارض بالقوه، ناشی‌از فقدان عناصر حفاظت‌کننده عصبی (Neuroprotective elements) و وجود نوروتوکسین‌های اضافی در نوزادانی است که چنین تولدی را داشته‌اند و وجود هر‌دو این عوارض ناشی‌از زایمان زودرس است.

به‌منظور غلبه بر‌این فرایند تحلیل عصبی که از رحم مادر آغاز‌می‌شود، باید بررسی‌های جامعی روی اتصال عصبی عملکردی (Functional neural connectivity) پیش‌از‌تولد زودرس انجام‌گیرد. اگر هنگامی‌که نوزاد در رحم مادر است، اتصالات عصبی عملکردی در مغزجنین تغییر نماید، تأثیرات نامطلوب عوامل خارج رحمی نمی‌تواند علت این تفاوت‌ها باشد‌.

عملکرد ضعیف‌تر در بخش‌های تکلمی مغز نوزادان زودرس:

محققان در راستای انجام این بررسی، از ۳۶ ‌زن باردار با میانگین سنی ۲۵/۳ ‌سال استفاده‌کردند که نیمی‌از آنها در‌معرض خطر بالای زایمان زودرس قرارداشتند.

دربین هفته ۲۲تا۳۶ ‌دوران بارداری، محققان از نوعی تکنیکMRI عملکردی به‌نام‌Resting-state (‌نوعی‌از MRI که به‌منظور ارزیابی تعاملات بخش‌های مغز استفاده‌می‌شود) استفاده‌کردند تا فعالیت مغزی جنین هرکدام از نمونه‌ها را ارزیابی‌نمایند.

نمونه ارزیابی نهایی شامل ۳۲‌جنین انسان بود که از میان آنها ۱۴‌مورد بین هفته ۲۴‌تا۳۵ ‌متولد شدند و باقی نمونه‌ها به‌طور‌کامل رشد نموده و بدون هیچ عارضه‌ای متولد گشتند.

محققان مشاهده‌کردند که در‌مقایسه با نوزادانی که با رشد کامل متولد شده‌اند، آنهایی که زودرس به دنیا آمدند، فعالیت عصبی(Neural activity) ضعیف‌تری در رحم‌مادر داشتند. این عملکرد ضعیف در بخش‌هایی از نیمکره چپ مغز وجود‌داشت که  بعداً بخش مربوط به تکلم نوزاد می‌شود.

محققان از اینکه مشاهده‌می‌کردند که این تفاوت‌های مغزی، هفته‌ها پیش‌از‌تولد نوزاد در رحم‌مادر مشاهده‌شده‌اند، غافلگیر‌شدند‌. محققان بیان می‌دارند که یافته‌هایشان نشان‌می‌دهد که تغییرات مغزی مربوط به زایمان زودرس، از رحم‌مادر آغاز‌می‌شود و این موضوع ارتباطی با تأثیرات زایمان زودرس ندارد.

محققان برای اولین‌بار شواهدی به‌دست‌آورده‌اند که نشان‌می‌دهد مسیرهای عصبی مغز، به‌احتمال‌زیاد قبل‌از زایمان زودرس دستخوش تغییرات می‌گردند. این کشف نشان‌می‌دهد عواملی که روی زایمان زودرس تأثیر دارند، ممکن‌است بر رشد مغزی نوزادان نیز تأثیر داشته باشند. پیامد‌های این دستاورد می‌تواند منجر به یک زندگی سالم و طبیعی‌گردد. تحقیقات آتی، احتمال تأثیر عواملی چون عفونت و التهاب را بر تغییر این مسیرهای موازی مشخص و پژوهشگران را به درک بهتر صدمات عصبی اولیه و انجام مداخلات زودهنگام ایده‌آل، یک قدم نزدیک‌تر خواهند‌کرد‌.

محققان این پژوهش قصد دارند تا در قالب بررسی‌های بعدی، بر روند رشد این نوزادان نظارت داشته باشند تا از سلامت بلند‌مدت آنها اطمینان حاصل‌کنند.

Ref

Scientific Reports Journal

تعداد بازدید : 829

ثبت نظر

ارسال