تازه‌های بلاستوسیستیس هومینیس

Blastocystis hominis یک انگل تک‌یاخته است که بیماری‌زا می‌باشد. تا چند‌سال قبل آن‌را یک مخمر می‌دانستند و اعتقادی به پروتوزوئر ‌بودن آن نداشتند. بااینکه فرق‌گذاشتن بین یک قارچ و پروتوزوئر خیلی مشکل نیست، با این‌همه هنوز هم گاهی به‌این موجود تک‌یاخته با تردید نگاه می‌کنند. پاره‌ای از شاخص‌های افتراق بین مخمر و پروتوزوئر به‌طور بسیار مختصر به‌این شرح است: مخمرها اغلب بیضوی هستند، هسته‌ی‌ یاخته‌های مخمری توپُر و فاقد ساختار مشخص‌است و با رنگ‌آمیزی هماتوکسیلین سیاه آبی یا سیاه دیده می‌شوند و با رنگ تِری‌کروم قرمز، تیره می‌گردند. بلاستوسیستیس بیضی نیست و گرد بوده و از ۵‌تا‌۳۰‌میکرون قطر دارد و شبیه کیست آمیب‌ها است. در گسترشی که با یُد (Iodine) تهیه شود، ناحیه‌ی مرکزی رنگ‌ نمی‌گیرد و محیط آن زرد‌‌روشن می‌گردد و در محیط انگل یک یا چند هسته دیده می‌شود که رنگی تیره دارند. با این‌همه شاخص، باز‌هم برخی‌از محققان عقیده دارند که در‌این‌زمینه هنوز باید بررسی‌های بیشتری صورت‌گیرد. چند دهه است دانشمندان تردید‌ دارند که آیا همه‌ی کسانی‌که مدفوع آنها بلاستوسیستیس نشان‌می‌دهد را باید درمان‌کنند یا خیر؛ زیرا موارد بسیاری دیده شده که بدون درمان بهبود حاصل شده‌است که مربوط به پدیده‌ی «خودخاموشی» عفونت بوده و درمان بستگی به شدت نشانه‌ها دارد که این بخصوص درمورد کودکان و بالغان ایمن صادق می‌باشد. به‌منظور ریشه‌کن‌شدن آلودگی و منفی‌شدن آزمایش مدفوع از‌نظر وجود این انگل، از داروهای گوناگونی استفاده می‌شود که مشخص‌شده مترونیدازول بهترین نتیجه را دارد. نتیجه‌ی درمان بسته به دوزهای گوناگون و رژیم‌های مختلف پیچیده‌است و در جمعیت‌های مختلف، جواب ندادن به‌درمان مشاهده شده‌است. اخیراً بسته به درجه‌ی‌ نشانه‌های مورد، مقاومت به‌این دارو گزارش شده‌است و البته گونه‌ی انگل نیز در‌این‌زمینه نقش دارد. تا این زمان ماهیت عمل دارو و چگونگی مقاومت به آن روشن نشده و این موضوع مورد بحث است. سایر داروهای مؤثر براین انگل مانند تری‌متوپریم، سولفامتوکسازول و نیتازوکزانید نیز برای درمان مورد استفاده قرار‌گرفته‌اند. از چند ترکیب دیگر نیز به‌تنهایی یا با داروی دیگر استفاده شده‌است. به نقش پروپیوتیک‌هایی نظیر ساکارومیسس بولاردی نیز توجه شده‌و همچنین از ترکیبات غذایی طبیعی نیز استفاده شده‌است. این بررسی راه را برای بررسی‌های وسیع‌تر استفاده از مواد ضد‌میکروبی در درمان انگل بازمی‌کند و بحث را به مقاومت دارویی، شکست در درمان و عود بیماری می‌کشاند. تعیین جایگاه بلاستوسیستیس برای زیست‌شناسان چالش بزرگی ایجاد نموده و برای انگل‌شناسان و پزشکان در‌این‌مورد که آیا این انگل واقعاً برای دستگاه‌گوارش بیماری‌زا است یا خیر، کشمکش و بحث ایجاد‌کرده است. به‌رغم اینکه این انگل معمولترین انگل دستگاه‌گوارش در کشورهای پیشرفته است،اطلاعات در‌مورد این تک‌یاخته کامل نیست و چند نکته هنوز حل‌نشده باقی‌مانده است و بحث‌و‌جدل فراوانی نیز در‌مورد نیاز به درمان و بیماری‌زایی آن وجود دارد. درسال‌۱۹۱۶ یک بررسی نشان‌داد که بلاستوسیستیس انگلی است که آسوده خیال شدن از آن مشکل است. گو‌اینکه درمان آن در دسترس بوده و چند دهه است که اجرا می‌شود. مبتلایان همیشه از تورم روده و معده شکایت‌دارند و موفقیت درمان با داروهای ضد‌میکروبی و ریشه‌کنی انگل، دورنمای خوبی ندارد. در یک بررسی‌درکشور تایوان روی ۱۰۰بیمار که مدفوع آنها انگل را نشان‌می‌داد، تمام مبتلایان بدون درمان بهبود یافتند و ۹۲/۲‌درصد از آنها تا پس‌از ۱سال نیز در مدفوعشان انگل دیده نشد. در‌مورد متابولیسم ‌این انگل اطلاعات بسیار کمی وجود دارد. متأسفانه نمونه‌ی حیوانی این انگل برای بررسی وجود ندارد و درمان خود‌به‌خودی موارد شدید و دارای نشانه نیز مشاهده شده‌است.

آخرین عقیده این ‌است که آلودگی به‌این انگل همیشه نشانه‌هایی را نشان‌ می‌دهد.

درمان ابتلا به این انگل صرفاً به‌موارد نشانه‌دار محدود می‌شود.در‌این‌جا نظر بر داروهای ضدمیکروبی است که شامل‌بر مترونیدازول، نیتازوکزانید، تری‌متوپریم+ سولفامتوکسازول، تینیدازول، پروپیوتیک ساکارومیسس بوباردی، پارامومایسین، یدوکینول، کتوکونازول، سینیدازول و امتین می‌باشند که مترونیدازول بیش‌از‌همه مؤثر بوده است. ۸۸‌درصد از بیماران با مترونیدازول درمان می‌شوند و در ۸۰ درصد از آنها پس‌از ‌۶ماه مدفوع از‌نظر این انگل پاک‌می‌ماند و نابودی این انگل از صفر تا ۱۰۰درصد گزارش شده‌است. مترونیدازول با دوزهای مختلف از ۲۵۰‌تا ‌۷۵۰‌میلی‌گرم، ‌۳بار در روز برای ۱۰‌روز نیز تجویز شده‌است که به‌تنهایی یا همراه با داروهای دیگری مانند پارامومیسین یا کوتری‌موکسازول بوده‌است و جواب مترونیدازول بسیار گسترده، متنوع و متغیر بوده و پیش‌بینی جواب با یک دارو بسیار مشکل است. در‌یک مورد درمان با ۱/۵‌گرم در روز برای مدت ۱۰‌روز متوالی، اسهال درمان‌ و پس‌از ۱‌ماه آزمایش مدفوع منفی‌شد. در یک پیگیری، هم در کسانی‌که نشانه داشتند و هم آنهایی که نشانه نداشتند 6‌ماه بعد‌از درمان با مترونیدازول عود بیماری مشاهده گردید و نتیجه‌گرفته شد که این دارو در ریشه‌کنی کامل انگل توانایی ندارد که این موضوع مربوط به مقاومت به دارو است. در همه‌ی موارد کنترل‌شده، درمان با مترونیدازول نسبی یا کامل موفقیت‌آمیز بوده و روی‌هم‌رفته مترونیدازول در درمان بلاستوسیستیس ۸۰‌درصد مؤثر است که این اثر به ظرفیت و تعداد انگل بستگی دارد. کیست انگل ژنتیکی هتروژن است و به‌طورطبیعی به اثر سمی دارو مقاومت دارد. مقاومت به دارو اولین‌بار در‌سال‌1991 گزارش‌شد. این دارو روی بیمارانی‌که آلودگی شدید دارند اثردرمانی کامل ندارد. تصور می‌شود که این تنوع جواب‌دادن به‌ندرت در بعضی زیرگونه‌ها وجود دارد. البته هیچ تحقیق «در زنده» (Invivo) و «درشیشه» (Invitro) این اصل را ثابت نکرده‌است. محققان نشان‌داده‌اند که زیر‌گروه‌3 (Subtype3) این انگل بیشتر مقاوم است. تغییر انگل از شکل«واکوئولار» به «آمیب مانند» موجب تغییر عارضه‌ی بدون نشانه‌ی ابتلا به‌این انگل به شکل نشانه‌دار ‌آن می‌شود. بنابراین در درمان باید به‌شکل «آمیب مانند» انگل توجه داشت. همچنین ممکن‌است شکست در درمان به‌علت عدم‌آمادگی و همکاری و تمکین بیمار باشد و یا اینکه ممکن‌است این دارو توسط باکتری‌های نرمال فلورای دستگاه‌گوارش غیرفعال شود. نتایج بررسی‌های جدید نشان‌داده که مقاومت به‌دارو بستگی به گونه‌ی موجود در مناطق جغرافیایی و درجه‌ی مقاومت،  محل و منطقه دارد. درمانگاهی از درمان موفقیت‌آمیز با ۳ داروی سکنیدازول، نیتازوکسانید و فورازولیدون گزارش داده‌است. گواینکه گزارش داده ‌شده که هر سه‌ی این داروها همیشه و در همه‌جا در دسترس نیستند.

یک مقاله‌ی منتشر‌شده در‌سال‌2006 نشان داده‌است که یک آمریکایی که از نپال برگشته بود و بیماری مزمن بلاستوسیستینوز داشت، بدون موفقیت در یک دوره‌ی ‌۳ساله از داروهای زیر برای درمان او استفاده شده بود: یدوکینول، پارامومایسین، داکسی‌سایکلین، آلبندازول، تینیدازول، اوریندازول، کیناکرین، نیتازوکسانید، کتوکونازول و ترکیبات مختلف این داروها.