روش‌های درمان و داروها
درمان سنگ‌های کلیه متنوع بوده وبه نوع سنگ وعلت به وجود آورنده‌ی آن وابسته است.
درمان سنگ‌های کوچک با حداقل نشانه
بسیاری از سنگ‌های کلیه به درمان تهاجمی نیاز ندارند و بیمار با استفاده از روش‌های زیر قادر به دفع سنگ خواهد بود:
نوشیدن آب. نوشیدن 8 تا10 لیوان آب در روز به شستشو و پاک کردن دستگاه ادراری کمک خواهد کرد.
مسکن‌های درد. دفع سنگ کوچک ممکن است سبب ناراحتی شود. برای تسکین درد خفیف، پزشک ممکن است استفاده از داروهای مسکن درد مانند ایبوپروفن (Motrin, Advil و سایرین)، استامینوفن (Tylenol و سایرین) یا ناپروکسن سدیم (Aleve) را توصیه نماید.
درمان سنگ‌های بزرگتر و سنگ‌هایی که نشانه ایجاد کرده‌اند سنگ‌های کلیه‌یی راکه نمی‌توان با اقدامات محافظه‌کارانه درمان نمود. (به علت بزرگ بودن سنگ یا ایجاد خونروی، آزردگی کلیه یا وجود عفونت در مجرای ادرار) ممکن است به درمان تهاجمی تر نیاز باشد. این رویه‌ها شامل است بر:
استفاده از امواج صوت برای شکستن سنگ. دراین رویه که به لیتوتریپسی خارج جسمی با موج شوک extracorporeal shock wave lithotripsy یا سنگ‌شکنی معروف است ازامواج صوت برای ایجاد ارتعاشات قوی موسوم به امواج شوک استفاده می شود که سنگ ها را شکسته و به سنگریزه تبدیل می‌کند و این سنگریزه‌ها از ادرار دفع می‌شوند. دراین رویه صدایی بلند ایجاد می‌شود و درد متوسطی ایجاد خواهد شد و برای راحت تر بودن به بیمارداروهای مسکن تجویز می‌شود یا بیمار را بیهوش می‌کنند.
ویژگی‌های این رویه به نوع تجهیزات مورد استفاده توسط پزشک وابسته است.
درسنگ شکنی با موج شوک خارج ازبدن،ادرار، خونی می شود، کبودی پشت یا شکم،خونروی اطراف کلیه و سایراندام های مجاور و ناراحتی با عبور هرتکه ازسنگریزه ها درمجرای ادرار وجود خواهد داشت.
عمل جراحی سنگ های بسیار بزرگ. در رویه‌یی موسوم به نفـــرولیتوتومی از راه پـــوست Percutaneous nephrolitothomy از راه برش کوچکی که در پشت داده می شود با عمل جراحی، سنگ کلیه را بیرون می‌آورند. در صورتی که با سنگ‌شکنی نتوان سنگ را خورد کرد و یا سنگ بسیار بزرگ باشد، انجام این عمل جراحی توصیه می‌شود.
برداشت سنگ با آندوسکوپی. دراین روش، برای بیرون آوردن سنگ از حالب (میزنای) یا کلیه، ازیک لوله‌ی باریک نورانی به نام میزنای بین یا یورتروسـکوپ ureteroscope استفاده می‌شود. این لوله مجهز به یک دوربین بوده واز راه پیشابراه و مثانه وارد حالب شده و تا کلیه بالا می‌رود. سپس پزشک با انجام عملیاتی به سنگ نزدیک می‌شود. وقتی محل سنگ معلوم شد، با ابزار خاصی سنگ را گرفته و یا آن را می‌شکند و بعد این سنگریزه‌ها از ادرار دفع می‌شوند.
جراحی غده‌ی پاراتیروئید. بعضی سنگ‌های کلسیمی به علت پرکاری غده‌های پاراتیروئید ایجاد می‌شوند. این غده‌ها درچهار گوشه‌ی غده‌ی تیروئید و درست زیر سیب آدم قراردارند. وقتی این غده‌ها به مقدار زیاد هورمون پاراتیروئید تولید کنند، میزان کلسیم دربدن بالا رفته و به دفع بیش از اندازه‌ی کلسیم از ادرار منتهی می‌شود. گاهی این حالت به سبب وجود یک تومور خوش خیم و کوچک در یکی از چهارغده‌ی پاراتیروئید به وجود می‌آید. دراین حالت، جراح آن توموریا غده‌ی پاراتیروئید را بر می‌دارد.
طب جانشین
با طب جانشین نمی‌توان سنگ کلیه را درمان کرد. اما زمانی که استفاده از این روش‌های درمان طبق نظر پزشک با روش‌های متعارف همراه شود، می‌توان با استفاده از روش درمان طب جانشین، از احتمال بروز سنگ کلیه کاست. طبق اسناد موجود، روش‌های درمانی جانشین زیر تاحدی مؤثر است:
چای. نوشیدن روزانه یک فنجان چای سیاه یاچای سبز ممکن است سبب کاهش احتمال بروز سنگ‌های کلیه شود. نتایج انجام یک بررسی درخانم ها ثابت کرده است درخانم هایی که بیشتر چای سیاه استفاده می‌کنند، احتمال بروز سنگ‌های کلیه پایین تر است. البته این بررسی زیاد هم جدی نبوده و فقط درخانم‌ها انجام شده وبه این جهت به علت کمبود مدارک نمی‌توان به طور قطعی اظهار داشت که نوشیدن چای سبب کاهش احتمال بروز سنگ‌های کلیه می‌شود. اما اگر شخصی به طور مرتب چای می‌نوشد، احتمال کاهش خطر بروز سنگ‌های کلیه با مصرف چای وجود دارد. اما ازطرف دیگر، چای حاوی مقدار زیادی املاح اگزالات oxalate است. به این ترتیب اگر بلورهای اگزالات ادرار زیاد باشد، ممکن است خوردن چای نیز جایز نباشد.
آب لیمو و آب پرتقال. از جنبه‌ی نظری، نوشیدن آب لیمو یا آب پرتقال ممکن است سبب کاهش احتمال بروز سنگ کلیه شود. میزان اسیدسیتریک Citric acid درآب لیمو و آب پرتقال ممکن است سبب کاهش میزان کلسیم در ادرار شده وازمیزان بروز سنگ‌های کلسیمی بکاهد. اما درهیچ یک از بررسی‌های انجام شده، این نظریه به اثبات نرسیده است. اما اگرشخصی از نوشیدن آب پرتقال یا آب طعم دار شده با لیموترش لذت می برد، ممکن است دریابد که این کار از احتمال بروز سنگ های کلیه کاسته است. اما دراین مورد که همه می توانند ازنوشیدن آب پرتقال ولیموترش سود ببرند،مدارک کافی دردست نیست.
پیشگیری
تغییرات شیوه زندگی
می‌توان از احتمال بروز سنگ‌های کلیه کاست، اگر موارد زیر انجام داده شود:
نوشیدن آب درسراسر روز.
درسراسر روز. باید آب بیشتری نوشید. درافرادی که سابقه‌ی سنگ کلیه دارند، بنا به توصیه گفته می‌شود که باید حدود 2/5 لیتر ادرار در روز دفع کنند. ممکن است پزشک از بیمار بخواهد که ادرار24 ساعته‌ی خود را گردآوری نماید تامشخص شود آیا به مقدارکافی آب نوشیده است. افرادی که در آب و هوای گرم وخشک زندگی می کنند و آن عده که غالباً ورزش می نمایند برای تولید مقدار کافی ادرار، به نوشیدن آب زیادتر نیاز دارند.
استفاده کمتراز غذاهای اگزالاتی. اگر تمایل به ایجاد سنگ‌های اگزالات کلسیم وجود داشته باشد، ممکن است پزشک، استفاده از غذاهای سرشار از اگزالات را محدود نماید. این غذاها عبارتند از روبارب rhubarb، بامیه،اسفناج، لبو، چغندر برگ، سیب زمینی شیرین (یام وحشی)،چای، شکلات و فرآورده‌های سویا.
استفاده از غذای کم نمک وکم پروتئین حیوانی. از میزان نمک مورد استفاده باید کاست و ازمنابع پروتئین غیرحیوانی استفاده کرد، مانند آجیل و صیفی. این انتخاب به بیمارکمک می‌کند تا ازاحتمال بروزسنگ کلیه کاسته شود.
تداوم مصرف غذاهای سرشار از کلسیم و احتیاط درمصرف مکمل‌های کلسیم. کلسیم موجود درغذای مصرفی براحتمال بروز سنگ های کلیه تأثیری ندارد. باید مصرف غذاهای سرشار از کلسیم ادامه یابد،مگر پزشک نظر دیگری داشته باشد. با این وجود، پیش از مصرف مکمل های کلسیم باید نظر پزشک را خواستار شد زیرا این مکمل‌ها با افزایش احتمال بروزسنگ‌های کلیه ارتباط دارند. می‌توان بامصرف مکمل های کلسیم همراه غذا از احتمال بروز این خطرات کاست.
پزشک باید بیمار را به کارشناس تغذیه‌یی ارجاع نماید که بتواند در برنامه ریزی وعده های غذایی و کاهش بروز سنگ های کلیه به بیمار کمک کند.
داروها
با استفاده از دارو می‌توان تراز اسیدی یا قلیایی بودن ادرار را کنترل کرد وبه افرادی کمک نمود که سابقه ی تشکیل بعضی از انواع سنگ را دارند. نوع داروی تجویز شده به نوع سنگ کلیه وابسته است.
سنگ‌های کلسیم. برای کمک به پیشگیری از بروز سنگ‌های کلسیمی، ممکن است پزشک یک دیورتیک تیازیدی یا یک فرآورده‌ی حاوی فسفات تجویز نماید.
سنگ‌های اسیداوریک. برای کاهش میزان اسید اوریک درخون و ادرار، آلوپــورینول (Aloprim, Zyloprim) و یک دارو برای حفظ قلیائیت ادرار تجویز می شود. دربعضی موارد، تجویز آلوپورینول و داروی قلیایی کننده، سبب حل شدن سنگ اسیداوریکی می گردد.
سنگ‌های استرووایت. برای پیشگیری از ایجاد سنگ‌های استرووایت، ممکن است پزشک از راهکارهایی برای پاک شدن ادرار از باکتری توصیه نماید. استفاده‌ی درازمدت از آنتی‌بیوتیک با مقدارخوراک اندک برای رسیدن به این هدف سودمند است.
سنگ‌های سیستینی. درمان سنگ‌های سیستینی دشوار است. دراین حالت برای قلیایی ساختن ادرار یا پیوند سیستین در ادرار علاوه بر دارو، توصیه می‌شود حجم ادرار بسیار زیاد گردد.
ثبت نظر