آیا اسپرم به صورت جمع شده عبور می‌کند. درصورتی که زن وشوهر برای بارداری برنامه‌ریزی کرده باشند، باید به فکر سلامت اسپرم باشند. این کار با درک عوامل مختلفی آغاز می‌شود که برتوان باروری مرد تأثیر می‌گذارد سپس می‌توان برای کمک به توان باروری اسپرم گام‌های دیگری برداشت.
عوامل تعیین کننده سلامت اسپرم
سلامت اسپرم به چندین‌عامل بستگی‌دارد، ازجمله:
کمیت. درصورتی که درمایع انزال شده، یعنی منی خارج شده ازیک بار انزال، بیش از 39 میلیون اسپرم موجود باشد به احتمال قوی، مرد دارای قدرت باروری است.
کیفیت. در صورتی که بیش از4٪ اسپرم‌ها دارای شکل و ساختمان طبیعی باشند، به احتمال قوی قدرت باروری وجود خواهد داشت. اسپرم‌هایی که دارای سر بزرگ، کوچک، باریک یا خمیده یا دم حلقه‌حلقه، فرفری یا مضاعف هستند از احتمال توان کمتر باروری تخمک برخوردارند.
تحرک. برای رسیدن به تخمک، اسپرم باید دارای حرکت باشد و باید بتواند چند سانتی‌متر فاصله‌یی را که تا تخمک وجود دارد، خود را تکان داده وشنا کند و در تخمک نفوذ نماید. درصورتی که بیش از 40٪ اسپرم‌ها دارای حرکت باشند، توان باروری وجود خواهد داشت.
بهترین راه تولید اسپرم سالم
برای افزایش احتمال تولید اسپرم سالم باید کارهای ساده‌یی انجام داد. به عنوان مثال:
استفاده از مولتی‌ویتامین. استفاده‌ی روزانه ازیک مولتی‌ویتامین مقدار کافی ویتامینC و ویتامینE به بدن می‌رساند. این مواد مغذی برای تولید وعملکرد اسپرم مناسب می‌باشند.
مصرف میوه وسبزی. این مواد غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند و به بهبود بخشیدن سلامت اسپرم کمک می‌کنند.
تدبیر استرس. استرس ممکن است درکار بعضی هورمون‌های لازم برای تولید اسپرم اختلال ایجاد کند.وجود استرس از عملکرد جنسی نیز می‌کاهد.
انجام متناسب فعالیت جسمی. داشتن فعالیت جسمی برای سلامت تولید مثل و به طور کلی سلامت خوب است. اما در صورتی که تاحد بروز خستگی ورزش انجام شود ممکن است به طور موقت میزان هورمون‌ها تغییر کرده وازکیفیت اسپرم کاسته شود.
احتیاط درمورد وزن. وجود مقدار زیادی چربی در بدن سبب اختلال در تولید هورمون‌های تولید مثل شده و از تعداد اسپرم خواهدکاست و درصد اسپرم غیرطبیعی را افزایش خواهد داد. درصورتی که وزن در حد سلامت حفظ شود به احتمال قوی تولید اسپرم با کیفیت بالا امکان‌پذیر خواهد بود.
شناخت محدودیت‌ها
اسپرم به ویژه نسبت به عوامل محیطی مانند تماس با گرمای زیاد یا مواد شیمیایی سمی تأثیر‌پذیر است؛ برای حفاظت ازتوان باروری بایدنکات زیر را در نظر داشت:
پرهیز از سیگار. در صورت سیگار کشیدن، باید به کمک پزشک سیگار را ترک کرد. استفاده از سیگار سبب بدشکلی و آهسته شدن حرکت اسپرم خواهد شد. افزون بر این سیگار کشیدن بر DNA اسپرم تأثیرگذاشته و احتمالاً سبب اختلال در رشد ونمو کودک و افزایش احتمال بروز سرطان خواهد شد. جویدن توتون نیز سبب کاهش تعداد اسپرم می‌شود.
پرهیز از الکل. شرب سنگین ازکیفیت وکمیت اسپرم خواهدکاست.
پرهیز از مصرف داروهای غیرقانونی. ماری جوانا سبب کاهش تحرک اسپرم و افزایش تعداد اسپرم‌های غیرطبیعی می‌شود.
کوکائین ومواد خانواده‌ی تریاک نیز در سوءکار نعوظی نقش دارند.
عدم استفاده ازوان حمام. بیش از 30دقیقه ماندن درآب 40درجه یا بالاتر سبب کاهش تعداد اسپرم می‌شود. از وان آب گرم وحمام بخار باید پرهیز کرد. استفاده از سونا نیزدارای اثر مشابه است.
محدود کردن زمان دوچرخه‌سواری. نشستن بیش از30 دقیقه روی زین دوچرخه درهر بار به ویژه اگر از شلوار مخصوص دوچرخه‌سواری هم استفاده شود سبب بالا رفتن دمای کیسه‌ی بیضه شده و بر تولید اسپرم تأثیر می‌گذارد. درصورت انجام دوچرخه‌سواری، آن زین دوچرخه‌یی را انتخاب کنید که زیاد سفت باشد و نه زیاد باریک و باید صندلی طوری باشد که وزن بدن روی استخوان‌های نشیمن وارد آید. ضمن دوچرخه سواری باید به خود کمی استراحت داد.
ماندن درخنکا. افزایش دمای کیسه بیضه برای تولید اسپرم مضر است. محیط گرم کار، لباس‌های زیرتنگ، طولانی‌بودن زمان نشستن و قرار دادن لپ تاپ‌های کامپیوتری روی ران‌ها سبب افزایش دمای کیسه بیضه خواهد شد. وجود تب نیز بر تولید وکیفیت اسپرم تأثیر می‌گذارد.
پرهیز از مواد لزج کننده. استفاده از مواد روان (لزج) کننده، لوسیون‌ها وحتی‌بزاق سبب اختلال درتحرک اسپرم می‌شود. به جای این مواد می‌توان از روغن سبزی، کلزا یا بادام زمینی استفاده کرد.
پرهیز از بعضی داروها. استروئیدهای آنابولیک، آنتی‌بیوتیک‌ها و بعضی داروهای مورد استفاده برای کنترل بیماری‌های مزمن مانند فشارخون بالا یا بیماری التهابی روده سبب کاهش توان باروری می‌شود. افزون براین، داروهای شیمی درمانی و پرتودرمانی برای سرطان سبب ناباروری دائمی می‌گردند. در صورت وجود برنامه‌برای درمان سرطان، باید پیش از آن اقدام به تهیه اسپرم وانجماد آن کرد.
احتیاط درمورد توکسین‌ها. مواد موجود در خانه ومحل کار مانند فلزات سنگین صنعتی، حشره‌کش‌ها ومواد شیمیایی موجود در حلال‌ها، برکمیت وکیفیت اسپرم تأثیر خواهند گذاشت. برای کاهش جذب توکسین‌ها باید از لباس‌های محافظ، تهویه‌ی مناسب وماسک‌های صورت استفاده کرد.
تأثیر‌پیری بر سلامت اسپرم
خانم‌ها تنها افرادی نیستند که ساعت بیولوژیک دارند. پیرشدن )بالاتراز50سال) ازطریق کاهش تحرک اسپرم ومقدار اسپرم طبیعی برتوان باروری مرد تأثیر می‌گذارد. نتایج بعضی از پژوهش‌های انجام شده حاکی از آن است که خانم‌های باردار شده توسط مردان سالمند بیشتر درمعرض سقط جنین قرار می‌گیرند وکودکان پیرمردان نیز اندکی بیشتر دچار بعضی نقایص زایمانی، اوتیسم و اختلال شناختی می‌گردند.
زمان درخواست کمک
پذیرش استفاده از شیوه‌ی زندگی سالم برای بهبود بخشیدن توان باروری و پرهیز از مسایلی که به این توان صدمه می‌زنند، بخت‌باردار شدن را افزایش می‌دهد. اما اگر پس ازیک سال نزدیکی بی‌حفاظ بارداری به وقوع نپیوندد، درمورد آنالیز منی، باید ازپزشک کمک خواست. متخصص امور باروری و نارایی نیز می‌تواند علت مشکل موجود را شناخته وبرای کمک به زن و شوهر درجهت پدر ومادر شدن اقدام کند.
درمـواردی نادر، افرادی شناخته شده‌اند که نسبت به پروتئین‌های موجود در منی‌شوهر دارای واکنش‌های آلرژیک هستند(آلرژیک منی). براساس اصطلاحات طبی، آلرژی منی را افزایش حساسیت نسبت به پلاسمای منی می‌دانند. آلرژی منی علت مستقیم ناباروری به شمار نمی‌آید. اما استفاده از کاندوم که یکی ازمؤثرترین راه‌ها برای پیشگیری از واکنش‌آلرژیک است از بارداری نیز پیشگیری می‌کند.
شناسه‌ها و نشانه‌های آلرژی منی Semen allergy عبارتند از قرمزی، سوزش وتورم پوست در محل تماس بامنی که معمولاً در منطقه‌ی خارجی تناسلی است. تعداد اندکی از افراد ممکن است دارای عکس العمل سیستمی شامل کهیر، خارش و دشواری تنفس باشند. در صورت وجود این شناسه‌ها ونشانه‌ها، باید به پزشک مراجعه کرد. پزشک می‌تواند به تعیین وجود آلرژی منی کمک کند. گاهی انجام آزمون آلرژی دراین موارد ضروری است.
درصورتی که حساسیت نسبت به منی شدید باشد، بازهم امکان بارداری ازطریق تلقیح مصنوعی با استفاده از اسپرم شسته شده وعاری از پروتئین منی که سبب پیشگیری از واکنش می‌شود امکان‌پذیر است.
ثبت نظر