بیوپسی کلیه دریک نگاه

ضمن انجام بیوپسی یا نمونه‌برداری کلیه renal biopsy یا kidny biopsy تکه‌ی کوچکی از بافت کلیه برداشته می‌شود تا ازنظر وجود شناسه‌های صدمه یا بیماری زیر میکروسکوپ بررسی‌شود.
انجام بیوپسی کلیه برای تشخیص، مشکل مشکوک کلیه و تعیین وخامت کلیه یا پایش درمان بیماری کلیه توصیه می‌شود. همچنین درصورتی‌که بیمار پیوند کلیه شده باشد که به درستی کار نکند، نیاز به انجام بیوپسی کلیه خواهد بود.
در غالب موارد، با واردکردن سوزنی باریک از راه پوست، این کار انجام می‌شود و این رویه را بیوپسی کلیه از راه پوست percutaneous kidney biopsy می‌نامند. برای انجام این کار و کمک در جلوبردن سوزن برای برداشتن بافت از کلیه، از یک دستگاه تصویرسازی استفاده می‌شود.

بیوپـسی کلیه در موارد زیر انجام می‌شود:

• تشخیص مشکل کلیه که از راه‌های دیگر قابل شناسایی نباشد.
• کمک به ایجاد برنامه‌ی درمانی براساس وضع کلیه
• تعیین میزان پیشرفت بیماری کلیه
• تعیین وسعت صدمه‌ی نـاشی‌از بیـماری کلـیـه یــا بیماری دیگر
• ارزیابی نحوه‌ی تأثیر درمان بر بیماری کلیه
• یافتن علت عدم‌کار مناسب کلیه‌ی پیوند شده
گاهی بیوپسی کلیه براساس نتایج به‌دست‌آمده از آزمایش‌های خون یا ادرار انجام می‌شود ازجمله:
• وجود خون در ادرار(هماتوری hematuria) که مـحل آن در کلــیه باشد.
• وجود پروتئین در ادرار (پروتئینوریproteinuria) که مقدار آن بیش‌ازحد بوده و روبه افزایش باشد یا با سایر نشانه‌های بیماری کلیه همراه باشد.
• مشکلات مربوط به عملکرد کلیه که به پیدایش بیش‌ازحد فرآورده‌های دفعی در خون منجر شده‌باشد.
البته باید گفت که لازم نیست در همه‌ی افرادی‌که دارای مشکل کلیه هستند، بیوپسی کلیه انجام شود. تصمیم به ‌انجام بیوپسی کلیه براساس شناسه‌ها و نشانه‌ها، نتایج آزمایش و سلامـت کلی بیـمار انجام می‌شود.

به‌طورکلی، رویه‌ی بیوپسی کلیه از راه پوست، رویه‌ای مطمئن است و خطرات احتمالی آن شامل است‌بر:

• خونروی. شایع‌ترین عارضه‌ی ‌بیوپسی‌کلیه، بروز خون در ادرار (هماتوری) است. خونروی معمولاً ظرف چند روز متوقف می‌شود. خونروی شدیدی که آنقدر شدید باشد که به انتقال‌خون نیاز باشد در درصد بسیارکمی از افرادی دیده‌می‌شود که در آنها بیوپسی‌کلیه انجام شده‌است.

• درد. پس‌از بیوپسی کلیه، بروز درد در محل بیوپسی شایع است و چند ساعتی به‌طول می‌انجامد.

• فیستول شریانی وریدی. درصورتی‌که سوزن بیوپسی تصادفاً به دیواره‌ی سرخ‌رگ و سیاهرگ مجاور صدمه‌ وارد آورد، یک ارتباط غیرطبیعی(فیستول) میان این‌دو رگ خونی شکل می‌گیرد. این نوع فیستول، معمولاً نشانه‌ای ایجاد نمی‌کند و خود‌به‌خود بسته‌ می‌شود.

• سایرموارد. به‌ندرت، انباشت خون (هماتوم hematoma) در اطراف کلیه عفونی می‌شود. این عارضه با آنتی‌بیوتیک و زهکشی با عمل‌جراحی قابل درمان است. یک خطر غیرشایع دیگر، ایجاد فشارخون بالا در ارتباط با هماتوم بزرگ است.
پیش‌از بیوپسی کلیه، پزشک با بیمار در مورد انتظاراتی که از انجام بیوپسی کلیه باید داشت سخن بگوید. این مرحله، برای بیمار فرصت خوبی است تا سوالات خود را در مورد این رویه و منافع و مضار آن مطرح نماید.

داروها:

در دیدار با پزشک، بیمار باید فهرست تمامی داروهای مصرفی را به‌همراه داشته‌ باشد که شامل ویتامین‌ها و مکمل‌های گیاهی نیز می‌شود. پیش‌از انجام بیوپسی کلیه، گاه لازم ‌می‌شود بیمار تمام داروها و مکمل‌های مصرفی خود را قطع کند که سبب افزایش احتمال خونروی می‌شوند. ازجمله:

ـ داروهای رقیق‌کننده‌ی خون (داروهای ضدانعقاد) مانند وارفارین warfarin

ـ آسپیرین

ـ ایبوپروفن و سایر داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب

ـ بعضی گیاهان و سایر مکمل‌های جیره‌‌ی‌غذایی مانند جینکو، سیر و روغن‌ماهی

درمورد زمان قطع این داروها و مکمل‌ها، پزشک با بیمار سخن خواهد گفت.

نمونه‌های خون و ادرار:

پیش از انجام بیوپسی برای اطمینان  از عدم وجود عفونت یا بیماری دیگری که سبب پرخطرشدن بیوپسی می‌شود باید آزمایش خون و ادرار انجام ‌گردد.

جیره‌غذایی:

ممکن‌است لازم باشد از بیمار خواسته شود ۸ ساعت پیش‌از انجام بیوپسی هیچ‌چیز نخورد و نیاشامد.
معمولاً بیوپسی کلیه در بیمارستان یا مراکز سرپائی انجام می‌شود. پیش‌از انجام بیوپسی، برای کمک به آرامش بیمار، ضمن انجام این رویه، یک آرام‌بخش سبک تجویز می‌شود.

ضمن انجام رویه:

ضمن انجام بیوپسی، بیمار بیدار بوده و روی شکم درازکشیده است. دراین حالت کلیه‌ها نزدیک سطح پشت قرارمی‌گیرند. اما اگر بیوپسی برای کلیه پیوندی انجام می‌شود بیمار باید به پشت بخوابد.

بیوپسی از راه پوست حدود یک ساعت طول می‌کشد و شامل مراحل زیر است:

• با پروب سونوگرافی، پزشک دقیقاً محل فروکردن سوزن را شناسایی می‌کند. در بعضی موارد به‌جای سونوگرافی از CT‌ اسکن استفاده می‌شود.

• روی پوست، علامت گذاشته شده و آن منطقه تمیز می‌شود و برای بی‌حسی، داروی کرختی تجویز می‌گردد.

• در محل ورود سوزن یک برش کوچک داده می‌شود و از دستگاه سونوگرافی به‌عنوان راهنمای جـلو بردن سـوزن اسـتفاده می‌گردد.

• بیمار باید نفس عمیق کشیده و ضمن گردآوری نمونه با استفاده ازیک وسیله‌ی خاص نفس خود را نگاه‌دارد. دراین‌حالت ممکن‌است فشاری احساس شود یا صدای تند بسته‌شدن شنیده شود.

• ممکن‌است لازم باشد سوزن از راه همان برش برای برداشتن نمونه، چندبار وارد و خارج شود.

• دراین مرحله، بیمار نباید تکان بخورد و درمدتی که برای برداشتن نمونه لازم است، نفس خود را نگاه‌دارد. این مدت ۳۰تا ۴۵ ثانیه به‌طول می‌انجامد.

• در مرحله‌ی آخر پزشک سوزن را بیرون می‌کشد و از یک بانداژ کوچک برای بستن برش استفاده می‌نماید.

سایر رویه‌های بیوپسی کلیه:

در بعضی افراد، رویه‌ی بیوپسی کلیه از راه پوست، گزینه‌ی مناسبی نیست. درصورتی‌که بیمار سابقه‌ی مشکلات خونروی داشته باشد یا به نابسامانی لخته‌شدن خون دچار باشد و یا فقط یک کلیه داشته‌باشد، باید از بیوپسی لاپاروسکوپیک استفاده شود. دراین رویه، از طریق یک برش کوچک، یک لوله‌ی نورانی باریک که در نوک آن یک دوربین ویدئویی است (لاپاروسکوپ) وارد می‌کنند. استفاده ازاین ابزار به پزشک امکان می‌دهد، کلیه را در صفحه‌ی ویدیو مشاهده کرده و نمونه‌ی بافت بردارد.

بعداز انجام رویه:

بعداز بیوپسی، بیمار باید مراحل زیر را طی‌کند:

• مدتی در اتاق ریکاوری بماند تا فشـارخون، نبـض و تنفـس پایش شود.

• برای بررسی خونروی و سایر عـوارض، آزمایش خون و ادرار انجام گردد.

• کاملاً به‌مدت چندساعت استراحت کند.

• برای مرخص‌شدن اجازه‌ی کتبی بگیرد.

• درصورت احساس ناسوری یا درد به‌مدت چندساعت داروی تسکین‌دهنده‌ی درد دریافت نماید.

بسیاری‌از افراد می‌توانند همان روز بیمارستان را ترک کنند. اما بعضی لازم است ۱۲تا۲۴ ساعت بعداز بیوپسی در بیمارستان بمانند. دراین مورد باید به بیمار گوشزد شود که چند روزی از برداشتن بارسنگین و نرمش پُرتقلا پرهیزکند.

برای تشخیص بیماری، بافت برداشته‌ی کلیه به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تاتوسط آسیب‌شناس مورد بررسی قرارگیرد. آسیب‌شناس از میکروسکوپ و رنگ‌های خاص برای یافتن رسوبات غیرمعمول، جوشگاه، عفونت یا سایر ناهنجاری‌ها در بافت کلیه استفاده می‌کند.

بیمار بعداز مرخص‌شدن، در صورت وجود هریک از موارد زیر باید با پزشک خود تماس بگیرد:

ـ وجود خون قرمزروشن یا لخته در ادرار، بیش از ۲۴ســاعت پــس ‌از بیوپسی

ـ ناتوانی در دفع ادرار

ـ تب

ـ شدت‌گرفتن در محل بیوپسی

ـ تب بیش‌از ۳۸ درجه

ـ ضعف یا سستی

حدود یک هفته طول ‌می‌کشد تا جواب پاتولوژی آماده‌شود. در موارد اورژانس، ظرف کمتر از ۲۴ساعت می‌توان جواب کامل تا جزئی آزمایش را دریافت داشت. در دیدار پیگیری، پزشک در مورد نتایج سخن خواهد گفت. از نتایج به‌دست آمده، می‌توان مشکل کلیه را روشن کرد یا از این نتایج برای برنامه‌ریزی یا تغییر درمان استفاده نمود.