1ـ اثر کاهش ذخیره ی آهن بدون کم خونی آشکار با (هموگلوبین طبیعی) درهنگام اجرای عملیات ورزشی در زنان:
بررسی های انجام شده نشان می دهد که کم خونی ورزشی (فقرذخیره ی آهن) درمیان اعضای زن تیم های ورزشی زنان مسابقه دهنده بینهایت فراوان است. عنصر معدنی آهن نقش بسیار مهمی را در بدن برای حمل و جابجایی اکسیژن از ریه به بافت‌های بدن و نقش تولید انرژی (کالری) در عضلات درحال فعالیت ورزشی را دارد. درتحقیقات آشکار شده است که کاهش ذخیره‌ی آهن بدن درشناگران زن ظرفیت هوازی را کم می‌کند وتوان تحمل و اجرای عملیات ورزشی را دراوج فعالیت ورزشی که برای رقابت انفرادی لازم است به شکل موقتی،ناپایدار کرده ویا تخریب می کند. این مشکل اغلب برای شناگر، مربی و پزشک بدون اندازه گیری(فریتین سرم) نامشخص است. چون که (کاهش و تخلیه ی ذخیره ی آهن تا پیدایش و علنی شدن علائم بالینی یا آزمایشگاهی روتین در CBCدر کم خونی فقر آهن زمانبر است). بالایا پایین بودن فریتین سرم نماینده ی ذخیره ی آهن بدن است. اندازه گیری فریتین سرم یکی از عملی‌ترین راه‌های اندازه‌گیری مقدار ذخیره آهن است. کاهش اولیه ی مقدار ذخیره ی آهن بدن را قبل از پیدایش وعلنی شدن علائم بالینی و آزمایشگاهی کم خونی فقر آهن نشان می دهد (ذخیره‌ی آهن مثل پس‌انداز پول داخل بانک عمل می‌کند). ذخیره‌ی آهن زمانی وارد جریان خون می‌شود که لازم باشد. مقدار مطالبه و درخواستهای روزانه ی آهن بدن راپشتیبانی و پرداخت می کند. برای مثال خروج آهن بدن از راه های چرخه قاعدگی در زنان، وسایر خونروی ها مثل بینی، دستگاه گوارش،مجاری ادراری، پوست (عرق کردن)، شیردادن و سایر آهن های خروجی روزانه ازبدن است اگر در روز مقدار بیشتری ازمقدار آهن ورودی (خورده وجذب شده از روده) لازم باشد، بدن از آهن ذخیره ی مصرف می کند وچنانچه جانشین نشود آهن ذخیره ی به تدریج و به آهستگی نزول می نماید. کاهش ذخیره ی آهن از اولین علائم کم خونی فقرآهن است. زودتر ازکاهش اندازه ی هموگلوبین و سایر آزمایش های دیگر روتین CBC ظاهر می‌شود. این وضعیت به نام کم خونی ورزشکاران زن شناخته شده است و دربین زنان شناگر مسابقه دهنده خیلی فراوان بررسی شده است. درمعاینه علائم بالینی ندارد و با آزمایش روتین CBC مشخص نمی‌شود و شناگر زن در اوج انجام عملیات ورزشی با وجود هموگلوبین طبیعی و حمل طبیعی اکسیژن از ریه ها به بافت ها به دلیل عدم توان درمصرف اکسیژن به دلیل کمبود ذخیره ی کافی آهن، اجرای عملیات عضلانی او به خطر می‌افتد، در مقایسه به علت کاهش در عملیات ورزشی هوازی از رقیب سالم خود عقب می‌ماند و مسابقه ی را می‌بازد. به همین واسطه توصیه شده است که مربی و پزشکان درسابقه ی این افراد اندازه گیری ذخیره ی آهن را جهت تشخیص اولیه و پیشگیری قبل از پیدایش وعلنی شدن علائم بالینی کم خونی فقر آهن، اگر وجود دارد کشف کنند با به کارگیری دارو آهن دار دو ظرفیتی کمبود آهن بیماری را جبران کنند چون جانشینی ذخیره‌ی آهن یک پدیده ی زمانبر است.درتیم‌های ورزشی این عمل احتیاج به برنامه‌ریزی در آمادگی های قبل از مسابقه های ورزشی دارد.مقدار گسترش دامنه ی طبیعی ذخیره ی آهن (فریتین۳۰ تا۱۸۰میلی گرم در لیتر است مقدار فریتین در زمان کم خونی ها به شکل حقیقی برحسب شدت کم خونی پائین و درزمان بهبودی بالا می رود.
(بالاو پایین رفتن کاذب فریتین در بیماری های التهابی نیز دیده می‌شود که باید از بیماری فقر ذخیره‌ی آهن افتراق گردد).
با هدف بررسی اول اثر کاهش ذخیره ی آهن بدن و توان اجرای عملیات ورزشی هوازی درزنان جوان 30نفر زن با سن 19 تا36 ساله را در دو گروه جداگانه انتخاب کردند. گروه اول با کاهش ذخیره ی آهن (فریتین کمتراز 12میلی گرم در لیتر) وهموگلوبین طبیعی، گروه دوم ذخیره ی آهن کافی (فریتین بیشتر یا مساوی12میلی گرم در لیتر) و هموگلوبین طبیعی. هر گروه یک اجرای عملیات ورزشی با حداکثر مصرف اکسیژن با آزمایش (VO2max) روی دوچرخه ی ثابت انجام گردید.
الف) غلظت هموگلوبین بین هر دو گروه مساوی بود.
ب) نسبت وزن بدن با (VO2max) بین دو گروه تفاوتی نداشت.
ج) با محاسبه‌ی توده‌ی عضلانی بدون چربی و میزان فعالیت (VO2max) به اندازه‌ی قابل توجهی درگروه با کمبود ذخیره‌ی آهن کمتر از گروه با ذخیره‌ی طبیعی بود.
استنباط ضمنی آزمایش‌های انجام شده بالا این است. شناگران زنی که با کاهش ذخیره‌ی آهن (فریتین کمتر12میلی درلیتر)و هموگلوبین طبیعی هستند،اجرای عملیات ورزشی آنان دراوج حداکثر فعالیت شدیداً به مخاطره می‌افتد. این مشکل را درتوانایی تمرین‌های روزانه ی آنان هم در انجام عملیات ورزشی مسابقه یی بروزکرده و نمایان شود.
به مخاطره افتادن اجرای عملیات ورزشی درگروه اول با کاهش ذخیره ی آهن (فریتین کمتر12میلی گرم‌درلیتر)و هموگلوبین طبیعی بیشتر به علت عدم مصرف اکسیژن، درعملیات است تا اختلال درکاهش حمل اکسیژن، چون که مقدار هموگلوبین در هر دو گروه طبیعی است. بنابراین علائم سنتی و جا افتاده ی بالینی کم خونی فقر آهن که مربی یا پزشک ممکن است آنها را مشاهده کند آشکار نیستند فقط اثر کمبود ذخیره ی آهن آنان در تمرین های مداوم ورزشی یا اوج عملیات ورزشی در مسابقات ممکن است علنی شده وتجربه شوند.
2ـ تکمیل آهن ازراه خوراکی ممکن است ظرفیت هوازی را بازسازی کند.
هدف تحقیق دوم آزمایش اثر مصرف دوز بالای آهن برای 12هفته روی افزایش حجم گلبول قرمز وتوانایی اجرای عملیات ورزشی درافرادی با کمبود ذخیره ی آهن بدون علائم آشکار کم خونی آهن بود 40 نفر ورزشکار نخبه و بردبارجوان که مبتلا به کاهش ذخیره‌ی آهن بودند (فریتین کمتر20میلی‌گرم در لیتر) و هموگلوبین طبیعی بیشتر از ۱۳/۵گرم درلیتر برای مردان بیشتر از۷/۱۱گرم در لیتر برای زنان به شکل تصادفی دراین دو گروه انتخاب شدند.
گروه یک روزانه 200 میلی‌گرم روزانه دارو (آهن) دریافت کردند . گروه دوم روزانه دارونما به همان شکل بدون (آهن) دریافت کردند هر دودسته ظرفیت هوازی و غیرهوازی آنان قبل از12هفته و بعد از12هفته با تردمیل اندازه گیری شد.
نتـایــج:
الف ـ درگروه اول: بامصرف داروی (آهن دار) فریتین از 15 میلی گرم درلیتر به حدود 36 میلی گرم درلیتر درآخرهفته ی12 افزایش یافت.
ب ـ درگروه دوم: دارونما فریتین به شکل معنی دار افزایش نشان نداد و دراندازه ی پائینی حدود 13میلی گرم درلیتر درآخر هفته ی 12باقی ماند.
ج ـ حجم گلبول قرمز در هر دو گروه درزمان آزمایش تغییری نکرد.
د ـ ظرفیت توانایی اجرای عملیات هوازی ورزشی درگروه اول مصرف‌کننده داروی(آهن دار) افزایش یافت ولی درظرفیت توانایی اجرای عملیات هوازی ورزشی درگروه دارونما تغییری حاصل نشد.
هـ ـ ظرفیت اجرای عملیات غیرهوازی در بین دوگروه مانند همدیگر بود وتغییری نکرد.
استنباط ضمنی از آزمایش های انجام شده بالا این است.
اول: اگر ذخیره ی آهن (فریتین) یک ورزشکار کمتر از 15میلی گرم درلیتر باشد ظرفیت هوازی او شــانسی نــدارد که به حداکثر (Maximum)برسد، یا به زبان دیگرغیرقابل بهره وری است.
دوم: ترمیم میزان پایین ذخیره ی آهن(فریتین) با مصرف املاح دو ظرفیتی آهن به حد طبیعی، سبب افزایش توانایی اجرای عملیات هوازی ورزشی برای مدت طولانی تری می شود.
کاهش و تخلیه ی ذخیره ی آهن تا پیدایش وعلنی شدن علائم بالینی و آزمایشگاهی روتین در CBC در کم خونی فقرآهن زمان بر است. جانشینی کمبود آهن درافراد مبتلا به کم خونی فقر آهن نیز یک پدیده ی زمانبر است و حدود 6تا 8 هفته طول می کشد. بنابراین یک آزمایش غربالگری برای تشخیص کاهش فریتین وجبران آهن با برنامه ریزی حدود یک ونیم تا دوماه وقت لازم دارد به علاوه مصرف قرص دو ظرفیتی آهن که درمان اصلی و انتخابی است + رژیم های غذایی (Hem-lron) گوشت قرمز، گوشت سفید ماکیان، ماهی، میگو و ... برای به دست آوردن حداکثر آهن خوراکی لازم است. خوردن سایر غذاهایی که(Non hem lron) دارند مثل حبوبــات، سبــزی های با بـــرگ سبز تیـره، انواع آجیــل و ... کمکی محسوب می شوند.
ثبت نظر