دردهای با منشاء سمپاتیک

بیماری به دنبال ترومای ناحیه‌یی دراندام فوقانی یا تحتانی خود دچار دردهای مزمن وطول کشنده و بیش ازحد انتظار شده به تدریج علائمی ازضعف عضلانی، کاهش دمای پوست، ادم وناتوانی بروز می‌کند این تابلوی بالینی یک سندروم درد ناحیه‌یی است. عنـوان«سنـدرم درد ناحیه‌یی پـــــیــچــــیـــــده» یـــــــا «Complex  Regional  Pain Syndrome»
(CRPS) به دردهایی اطلاق می‌شود که دراندام آسیب دیده به دنبال تروما بروز کرده و از طریق سیستم اعصاب سمپاتیک منتقل می‌گردند. انجمن بین‌المللی مطالعات درد (IASP)تعریف رسایی از این سندرم ارائه کرده است: «مجموعه‌یی از علائم دردناک به دنبال تروما که به صورت ناحیه‌یی و دیستال بروز کرده و شدت و سیر آن از آنچه مورد انتظار است بیشتر بوده با سیر پیشرونده، نهایتاً موجبات اختلال شدید کارکرد حرکتی را فراهم می‌کند». ترومای اندام ممکن است یک شکستگی‌، آسیب حین جراحی، کشیدگی یا پارگی تاندونها و بافت نرم(Strain,Sprain)باشد CRPS معمولاً به صورت حاد شروع می‌شود. درد خود به خود، تورم و تغییر دما دراندام آسیب دیده، اولین علائم مشخصه هستند. با افزایش سیر بیماری درد و تورم گسترده شده نواحی دیستال و خارج از محدوده‌ی تروما را نیزدرگیر می‌کنند. این دردها به دو دسته تقسیم می‌شوند:
1ـCRPS نوع یـک یــــــا:
(Reflex Sympathetic Dystrophy(RSD
که به صورت یک درد مداوم سوزشی، به دنبال تروما یا شکستگی‌دراندام بروز کرده و با افزایش فعالیت سیستم سمپاتیک همراه است وغالباً گرفتاری عصب محیطی درآن دیده نمی شود.
2ـ CRPS ـ نوع دو یا کازالژی: (Causalgia) که به صورت درد سوزشی همراه با آلودینیا و پس از آسیب نسبی یک عصب محیطی یا شاخه‌یی از آن دریک اندام دیده می‌شود.
نتایج بررسی‌ها شیوع این سندرم را ۲۶/۲ در هر ۱۰۰/۰۰۰نفر نشان می‌دهد و همینطور مشاهده شده CRPS I از نوع CRPS II شایعتر است. ازنظر بالینی درد شدید سوزشی مداوم و بدون ارتباط با میزان و شدت آسیب قبلی با دوره‌هایی ازافزایش ناگهانی دراین بیماری دیده می‌شود. به همراه درد و در طول سیر بیماری، علائم دیگری مشابه موارد زیر به علائم بالینی افزوده می‌گردد: تغییرات حسی مانند آلودینیا وبیش حسی ـ اختلالات وازوموتور مانند اتساع عروقی، سیانوز و اریتم، تغییرات تروفیک مانند استئوپنی، آتروفی پوستی،ریزش مو وتغییرات ناخن، اختلالات سودوموتور مانند افزایش تعریق، اختلالات حرکتی مانند آتروفی و محدودیت حرکتی درسیربیماری بیماری مراحل مختلفی دیده می‌شود.
اولین مرحله، فاز هیپرامیــک (Hyperemic Stage) است که چند هفته تا چند ماه پس از تروما بروز کرده وبا درد سوزشی، هیپرآلژزی (درد بیش از اندازه که با محرک دردناک ایجاد شود). آلودینیا (بروز درد بامحرک غیر دردناک گفته می‌شود به طوری که اگر با دستمال ساده‌یی روی پوست بیمار به آرامی بکشیم. بیمار احساس درد کند)، ادم ودرناحیه تروماتیزه و پوست گرم، بدون علائمی ازاستئوپوروز، تعریف می‌شود. این مرحله به طور کامل با بلوک عصبی قابل درمان و برگشت‌پذیر است.
مرحله ی دوم بیماری فاز دیستـــروفیــک بوده و ادم افزایش یافته، ضعف و آتروفی عضلانی بروز می‌کند. درد ازمحل تروما به نواحی دیگر اندام انتشار یافته آلودینیا وهیپرآلژزی تشدید پیدا می‌کنند. دمای پـوست کم شده ،سیانوزدر نواحی دیستال بروز کرده و دراسکن استخوانی درجاتی  از استـــئـــوپوروز دیده می شود. بلوک عصبی سمپاتیک هنوز دراین مرحله کمک کننده خواهد بود.
مرحله ی سوم یا مرحله ی آتروفیک با نازک شدن پوست، ریزش موهای اندام، کاهش دمای اندام، آتروفی شدید عضلانی،آنکیلوز مفصلی،  استئوپوروز شدید و اختلال حرکتی دراندام بروز می‌کند. درمان دراین مرحله بسیار مشکل خواهد بود. درمان دارویی شامل استفاده از داروهای ضد تشنج مانند گاباپنتین همراه داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌یی مانند نورتریپتیلین به عنوان خط اول درمان و سپس بلوکرهای ادرنرژیک مانند پرازوسین و فنوکسی بنزامین، داروهـــای آلفا ـ2 آگونیست مانند کلونیدین وبلوک کننده‌های کانال کلسیم وهمینطور استروئیدها کمک کننده خواهند بود. درمانهای اینترونشنال مانند بلوک شبکه ی سمپاتیک ستاره‌یی و توراسیک فوقانی برای اندام فوقانی و بلوک شبکه ی سمپاتیک کمری برای اندام تحتانی توصیه می‌شود و درصورت لزوم می‌توان از نورولیز این مسیرها با رادیوفرکانس نیز سود برد. بلوک داخل وریدی رژیونال(Bier Block) با استفاده از داروهایی نظیرگوانتیدین روش درمانی مناسب دیگری است. نهایتاً فیزیوتراپی، درمانهای سایکولوژیک وتحریک الکتریکی نخاع نیز دربازتـــوانی بـیمار ممکن است ثمربخش باشند. آنچه که درتشخیص به هنگام و درمان اولیه ی بیماری مهم است توجه به یـــــک نکتــه ی کلیــدی است:« دردشدید، طولانی وغیرقابل انتظار و بدون علت مشخص متعاقب ترومای اندام» باید بدانیم که این بیماری درمراحل اولیه کاملاً قابل درمان خواهد بود و تشخیص زودهنگام نجات دهنده ی بیمار می‌باشد.