بیماری التهابی روده(۴)

 مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها ازمقدار ترشح کاسته و گاهی فیستول و آبسه را درافراد مبتلا به بیماری کرون ترمیم می‌کنند. همچنین پژوهشگران معتقدند که مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها سبب کاهش باکتری‌های مضر روده شده و دستگاه ایمنی روده را فرو می‌نشانند زیرا این دستگاه ممکن‌است سبب شعله‌ورشدن نشانه‌ها گردد. اما مدرک مستدلی مبنی بر موثر بودن آنتی‌بیوتیک‌ها در بیماری کرون وجود ندارد. آنتی‌بیوتیک‌هایی که غالباً تجویز می‌شوند عبارتند از:
مترونیدازول (Flagyl). زمانی مترونیدازول metronidazole، رایج‌ترین آنتی‌بیوتیک مورد استفاده دربیماری کرون بود. مصرف مترونیدازول ممکن است سبب بروز عوارض جانبی وخیم گردد، از‌جمله کرختی و گزگز دســـت و پــا وگــاهی درد عضلـه و ضعف.
سیپروفلوکساسین(Cipro). این دارو که سبب بهبود نشانه‌ها در بعضی بیماران مبتلا به بیماری کرون می‌شود، درحال حاضر نسبت به مترونیدازول ترجیح داده می‌شود. یکی از عوارض جانبی نادر ولی احتمالی این دارو، پارگی تاندون است.
سایر داروها
افزون بر‌کنترل التهاب، ممکن‌است مصرف بعضی از داروها به تسکین شناسه‌ها و نشانه‌ها کمک‌کند. برحسب وخامت بیماری التهابی روده، پزشک ممکن‌است یک یاچند داروی زیر را تجویز نماید:
داروهای ضد‌اسهال. یک فیبر مکمل مانند پودر‌پسیلیوم Metamucil)Psyllium) یا متیل‌سلولز (Citrucel) به‌تسکین اسهال خفیف تا متوسط کمک می‌کند. این کار از طریق افزودن به حجم مدفوع انجام می‌گردد. درموارد اسهال شدیدتر استفاده از لوپرامیدImodium)loperamide) موثر است.
لاکساتیوها(مسهل‌‌laxalive). دربعضی موارد، ممکن‌است ورم سبب باریک‌شدن روده‌ها شده و به یبوست منجر شود. پیش‌از مصرف هر‌نوع داروی لاکساتیو، حتی آنهایی که بدون نسخه دردسترس است وگاه سبب آسیب دیدن دستگاه گوارش می‌شود باید نظر پزشک را جویا شد.
داروهای تسکین‌دهنده‌ی درد. درموارد درد خفیف، پزشک ممکن‌است استامینوفن را توصیه نماید. بیمار باید ازمصرف ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپیرین پرهیز نماید. مصرف این داروها سبب بدترشدن نشانه‌های بیماری می‌شود.
مکمل‌های آهن. در صورتی که خونروی مزمن در روده وجود داشته باشد ممکن‌است کم خونی فقرآهن به وجود آید. وقتی خونروی قطع شد یا کاهش یافت، مصرف مکمل آهن سبب بازگشت آهن به حد طبیعی شده و ازشدت کم‌خونی کاسته می‌شود.
تغذیه. برای درمان بیماری کرون ممکن‌است استفاده از جیره‌ی‌‌غذایی اختصاصی ازطریق لوله (تغذیه enteral) و یا تزریق مواد‌مغذی در سیاهرگ (تغذیه‌‌ی‌تزریقی) توصیه شود. این کار سبب بهبود وضع تغذیه‌ی‌ بیمار شده و به روده استراحت می‌د‌هد. استراحت روده در کوتاه‌مدت از شدت التهاب می‌کاهد.
شـات ویتامیــن‌B12. ویتامینB12 به پیشگیری از کم‌خونی کمک می‌کند و سبب طبیعی‌شدن رشدو نمو می‌گردد و برای عملکرد مناسب عصب ارزش حیاتی دارد. این ویتامین درایلئوم پایانی جذب می‌شود. ایلئوم بخشی از روده‌ی‌کوچک است که غالباً دربیماری کرون مبتلا می‌شود. درصورتی‌که التهاب ایلئوم پایانی سبب اختلال درجذب این ویتامین شود ممکن‌است ماهانه تا پایان عمر، به یک شات ویتامین‌B12 نیاز باشد. همچنین درصورتی‌که ضمن جراحی، ایلئوم پایانی برداشته شود، باز هم بیمار به تزریق شات ویتامینB12 نیاز خواهد داشت.
مکمل کلسیم وویتامینD. ممکن‌است بیمار به مصرف مکمل کلسیم همراه ویتامین‌D افزوده به آن نیاز داشته باشد. این نیاز ازآن جهت است که بیماری کرون و استروئیدهای مورد استفاده دردرمان این بیماری ممکن‌است احتمال پوکی‌استخوان دربیمار را افزایش دهند. باید نظر پزشک را درمورد مناسب بودن استفاده ازاین ترکیب جویاشد.
جــراحـی
درصورتی‌که استفاده از جیره‌ی‌غذایی و تغییر در‌‌شیوه‌ی ‌زندگی، درمان‌دارویی یا سایر اقدامات درمانی سبب تسکین شناسه‌ها و نشانه‌های IBD نشوند، ممکن‌است برای بیمار انجام عمل جراحی توصیه شود.
جراحی برای کولیت اولسرو. غالباً با عمل‌جراحی، کولیت اولسرو ازبین می‌رود. ولی معمولاً درعمل‌جراحی تمام کولون و رکتوم‌(پروکتوکولکتومیProctocolectomy) برداشته می‌شود. درگذشته، بعد ازاین عمل جراحی، روی منفذی درشکم (ایلئوستومی‌ileostomy) برای گردآوری مدفوع یک کیسه‌ی کوچک گذاشته می‌شد. اما در رویه‌ی‌ جراحی موسوم به آناستوموز ایلئوآنال ileoanal anastomosis نیاز به استفاده ازکیسه از بین رفته و برای بسیاری از بیماران این روش ترجیح داده می‌شود. جراح دراین رویه‌ی از انتهای روده‌ی‌کوچک یک کیسه می‌سازد. سپس این کیسه را مستقیماً به مقعد متصل می‌کند. دراین رویه، امکان دفع مواد زاید بــه‌‌صورت طبیعی‌تـــر وجــود خواهد داشت.
جراحی برای بیماری کرون. دربیماری کرون، عمل جراحی دربهترین وجه سبب برقراری سالها بهبود موقت می‌گردد. دست کم، با عمل‌جراحی، شناسه‌ها و نشانه‌‌های بیمار به طور موقت بهبود می‌یابد. دراین عمل، بخش صدمه‌دیده‌ی لوله‌ی‌گوارش برداشته می‌شود و سپس دو قسمت سالم را به هم ارتباط می‌دهند. افزون براین، از جراحی می‌توان برای بستن فیستول و زهکشی آبسه استفاده کرد. یک رویه‌ی رایج درجراحی بیماری کرون شکل دادن به تنگی stricture plasty است که سبب پهن‌شدن آن قسمت از روده می‌شود که به‌علت بیماری زیاد باریک شده‌است.
نظارت برای بروز سرطان
درافراد دچار بیماری التهابی روده، احتمال بروز سرطان کولون افزایش می‌یابد. ازاین رو بیمار باید هر چند‌گاه یک بار ازاین نظر غربالگری شود.
شیوه زندگی و تدبیرهای خانگی
گاهی ممکن‌است بیمار به‌علت وجود بیماری التهابی روده دچار نومیدی شود. اما تغییر در جیره‌ی‌‌غذایی و شیوه‌ی‌زندگی ممکن‌است به‌کنترل نشانه‌ها کمک کرده و فاصله میان شعله‌وری بیماری را طولانی‌نماید.
 جیره‌غذایی
 هنوز مدرک مستندی مبنی برایجاد بیماری التهابی روده به‌علت مصرف غذا وجود ندارد. اما مصرف بعضی از غذاها و نوشابه‌ها به‌ویژه در دوره‌ی‌ شعله‌وری بیماری سبب وخامت نشانه‌ها می‌شود. پس بهتر است بیمار هرچیزی را که به‌نظر می‌رسد سبب بدتر‌شدن نشانه‌ها و شناسه‌ها می‌شود از جیره‌ی‌‌غذایی خود حذف کند. در زیر مواردی ازاین غذاها آمده است:
 محدود کردن لبنیات. درصورتی‌که شیر یا سایر فرآورده‌های شیر سبب شدیدشدن نشانه گردند، ممکن‌است بیمار نسبت به لاکتوز lactose عدم‌تحمل داشته باشد، یعنی بدن نتواند قند شیر (لاکتوز) موجود در‌لبنیات را هضم کند. دراین صورت، ممکن‌است لازم باشد بیمار از یک فرآورده‌ی‌ آنزیمی استفاده کند، مثل Lactaid یا Lacteez تا به تجزیه‌ی‌ لاکتوز کمک شود. در بعضی موارد، لازم‌است، لبنیات به‌طور کامل از جیره‌ی‌‌غذایی بیمارحذف شود. باید به یادداشت که با محدود‌کردن مصرف لبنیات، لازم‌است بیمار ازمنابع دیگر کلسیم ازجمله مکمل‌ها استفاده نماید.
تجربه با الیاف. دربسیاری افراد، غذاهای سرشار از الیاف (فیبر fiber) مانند میوه‌ی‌تازه و سبزی و دانه‌های کامل، اساس و بنیاد جیره‌ی‌غذایی سالم به‌شمار می‌روند. اما دربیمار دچار بیماری التهابی روده، مصرف فیبر ممکن‌است سبب بدتر‌شدن اسهال، درد و گاز شود.  درصورتی‌که مصرف میوه و سبزی خام سبب ناراحتی بیمار گردد، باید ازاین غذاها به‌صورت بخارپز، تنوری یا آب‌پز استفاده کرد. پیش‌از افزودن مقدار قابل‌توجه فیبر به جیره‌ی‌غذایی باید نظر پزشک را خواستار شد.
پرهیز از اغذیه مشکل‌ساز. باید هرنوع غذایی را که به‌نظر می‌رسد سبب وخیم‌شدن نشانه‌ها می‌گردد از جیره‌ی‌‌غذایی حذف کرد. ازجمله‌ی این غذاها می‌توان غذاهایی را ذکر کرد که سبب ایجاد گاز  و نفخ می‌شوند مانند انواع لوبیا، کلم و کلم‌بروکلی، آبمیوه‌های‌خام و میوه‌ها، ذرت بو‌داده، کافئین و نوشابه‌های گازدار.
استفاده از وعده‌های غذایی اندک. ممکن‌است بیمار احساس کند به‌جای استفاده از 2 یا3 وعده غذا با حجم زیاد اگر از 5 یا6 وعده غذا با حجم کم استفاده کند، وضعش بهتر است.
مصرف زیاد مایعات. بیمار باید روزانه مقدار زیادی مایعات بنوشد. آب بهترین است. نوشابه حاوی کافئین سبب تحریک روده می‌شود و ممکن‌است اسهال را بدتر کند، حال آنکه نوشابه‌های گازدار غالباً گاز تولید می‌کنند.
مولتی ویتامین را درنظر داشته باشید. ازآنجا که بیماری التهابی روده سبب اختلال در جذب مواد مغذی می‌شود و به‌علت محدود‌بودن جیره‌ی‌غذایی، در رساندن مواد‌مغذی از‌دست‌رفته، استفاده ازمکمل‌های ویتامینی و مینرال، نقش کلیدی دارد. این مکمل‌ها پروتئین و کالری مورد نیاز را تأمین نمی‌کنند و نباید به‌عنوان جانشین غذا مصرف شوند.
مشاوره با متخصص تغذیه. درصورتی‌که بیمار دچار کاهش‌وزن باشد یا از جیره‌ی‌ محدودی استفاده نماید باید به متخصص تغذیه رجوع کند.