شماره ۹۸۳

بیماری التهابی روده(۵) (بخش پایانی)

دکتر حسن خاجی - فوق تخصص گوارش

استعمال دخانیات
سیگار کشیدن احتمال ایجاد بیماری کرون را می‌افزاید و درصورتی‌که بیمار به بیماری کرون مبتلا باشد، شرایط را بدتر می‌کند. بیماران مبتلا به بیماری کرونی که سیگار می‌کشند به‌احتمال زیادتر دچار عود بیماری شده و نیاز به دارو و اعمال‌جراحی بیشتر خواهند داشت. ترک‌سیگار سبب بهبود سلامت کلی لوله‌ی‌گوارش شده و نیز دارای منافع بسیار دیگری است.
استرس
با وجودی که استرس سبب ایجاد بیماری التهابی روده نمی‌شود ولی نشانه‌ها و شناسه‌های بیماری را بسیار تشدید می‌کند و ممکن‌است سبب شعله‌ور شدن بیماری گردد. رویدادهای استرس‌ بار از ناراحتی جزئی تا مهاجرت، از دست‌دادن شغل یا مرگ یکی از عزیزان ممکن‌است سبب شعله‌وری شوند.
وقتی بیمار دچار  استرس است، ممکن است سیر طبیعی گوارش تغییر یابد وسبب تخلیه‌ی آهسته‌تر معده و ترشح بیشتر اسید شود. استرس ممکن‌است سبب تسریع یا کند‌شدن حرکت محتویات روده شود. همچنین استرس ممکن‌است سبب تغییراتی در بافت معده گردد. با وجودی که همیشه هم امکان ندارد جلوی استرس گرفته شود، اما برای کمک به تدبیر آن، می‌توان شیوه‌هایی را آموخت. بعضی ازاین شیوه‌ها عبارتند از:
نرمش. حتی نرمش اندک به‌کاهش استرس کمک می‌کند، افسردگی را تسکین می‌دهد و عملکرد روده را طبیعی می‌سازد. بیمار باید درمورد برنامه ‌نرمش مناسب با پزشک صحبت کند.
پس خوراند زیستی (بیوفیدبک biofeedback). تکنیک کاهش ‌استرس به‌بیمار درجهت کاهش تنش‌عضلانی و آهسته‌کردن سرعت ضربان‌قلب با ماشین فیدبک کمک می‌کند، سپس به‌بیمار آموزش داده می‌شود تا نحوه‌ی ایجاد این تغییرات را در بدن  انجام دهد. هدف ازاین کار آن است که بیمار بتواند انبساط‌خاطر درخود ایجاد نماید و آسان‌تر با استرس مقابله کند. معمولاً  بیوفیدبک را دربیمارستان‌ها و مراکز‌پزشکی آموزش می‌دهند.
بسط و تمرین‌های منظم تنفسی. را ه موثر مقابله با استرس، انجام بسط (تن‌آرامی relaxation) و تمرین‌های تنفسی است. بیمار می‌تواند مبادرت به آموختن یوگا ومراقبه کرده یا با استفاده از کتاب، CD یا DVD این روش‌ها را بیاموزد.
خواب‌بندی‌(هیپنوتیزم Hypnosis). با خواب‌بندی می‌توان از درد شکم و نفخ کاست. استادان هیپنوتیزم می‌توانند این روش را به بیمار بیاموزند تا بتواند وارد حالات تن‌آرامی شود.
تکنیک‌های دیگر. هر روز باید وقتی برای انجام هر‌نوع فعالیتی کنار گذاشت که سبب تن‌آرامی می‌شود مثل گوش‌دادن به موسیقی، مطالعه، بازی‌های کامپیوتری یا فقط دوش آب‌گرم گرفتن.
طب جانشین
بسیاری از افراد مبتلا به بیماری التهابی روده ازنوعی روش درمان طب جانشین یا مکمل استفاده کرده‌اند. عوارض جانبی و عدم تأثیر روش‌های درمانی سنتی از‌جمله عللی است که بیمار را به سوی این روش‌ها سوق می‌دهد.
معمولاً این نوع روش‌های درمانی زیر نظر سازمان‌های بهداشت و درمان انجام نمی‌شود.سازندگان داروهای طب آلترناتیو ادعا می‌کنند که داروهای‌شان مطمئن‌و مؤثر است ولی نیازی به تأیید آنها نیست. ازآنجا که حتی مصرف گیاهان طبیعی نیز دارای عوارض جانبی است وسبب بروز موارد تداخل آثار خطرناک می‌شود، پیش‌‌از مصرف این داروها باید نظر پزشک را خواستار شد.
درحال‌حاضر، درمورد هیچیک از روش‌های درمانی جانشین وتأثیر آنها در IBD مدرک مستندی وجود ندارد ولی آن روشهایی که ممکن‌است منافع‌شان بعدها به‌تأیید رسد عبارتند از:
پروبیوتیک‌ها. ازآنجا که در کولیت اولسرو، باکتری‌ها درروده درگیر می‌شوند، پژوهشگران حدس می‌زنند افزودن مقدار بیشتری باکتری‌های سودمند (پروبیوتیک) که به طور طبیعی در روده یافت  می‌شوند به مبارزه با بیماری کمک‌می‌کند.
روغن‌ماهی. روغن‌ماهی به‌عنوان ضد‌التهاب اثر می‌کند ولی نتایج بررسی‌منافع احتمالی روغن‌ماهی در‌افراد مبتلا به‌کولیت اولسرو متناقض بوده‌است.
صبر زرد. گفته می‌شود شیره‌ی آلوئه‌ورا aloe vera یا صبر زرد درافراد مبتلا به کولیت اولسرو دارای اثرات ضد‌التهاب است ولی مدارک مستندی در‌جهت حمایت از این ادعا وجود ندارد. افزون براین، صبر‌زرد دارای اثر مسهلی است.
طب‌سوزنی. طی انجام چندین بررسی مشخص شده‌است، انجام طب سوزنی(آکوپونکتور) درافراد دچار کولیت اولسرو نافع است. دراین رویه، سوزن‌های ظریفی را وارد پوست می‌کنند که سبب تحریک آزاد شدن مواد ضد درد طبیعی بدن می‌شود.
کورکومین. ترکیب کورکومین Curcumin از زرد‌چوبه حاصل می‌شود. استفاده از کورکومین‌ همراه داروهای استاندارد درمان کولیت اولسرو مانند کورتیکوستروئیدها و سولفاسالازین به بهبود نشانه‌ها کمک‌کرده و سبب می‌شود از مقدار خوراک ‌داروهای استاندارد کاسته شود. اما، این مدرک، فقط‌ از دو بررسی به‌‌‌دست‌ آمده‌است و باید پیش‌از توصیه‌ی این درمان، پژوهش‌های بیشتری در‌این زمینه انجام شود.
مقابله و حمایت
بیماری التهابی روده، فقط جسم را مبتلا نمی‌کند، این بیماری بر عواطف وهیجانات نیز تأثیر می‌‌گذارد. اگر شناسه‌ها ونشانه‌های بیماری شدید باشند، زندگی بیمار به طور دائمی درحول رفتن به دستشویی می‌گردد. وقتی کار تمام شد، تازه ممکن است بیمار نگران بروز حادثه‌یی باشد، و این اضطراب سبب بدتر شدن نشانه‌ها می‌شود.
گروه‌های حمایتی
یکی از بهترین راه‌های احساس کنترل بر بیماری آن است که بیمار تا آنجا که می‌تواند درمورد بیماری‌ التهابی روده اطلاعات به دست آورد. ازاین جهت بهتر  است همانند سازمان‌های حمایتی که برای بیماری‌های دیگر به‌وجود آمده‌است، برای این بیماری نیز سازمانی تأسیس شود.
مشاوره
بعضی افراد مشاوره با روانشناس یا روانپزشکی را سودمند می‌یابند که با بیماری‌التهابی روده ومشکلات عاطفی ایجاد شده‌ی ناشی‌از این بیماری آشنا باشد. درصورتی‌که تصور شود مشاوره برای بیمار نافع است باید او را برای مشاوره به روانپزشک ارجاع کرد.
با‌وجودی‌که گروه‌های حمایتی برای تمامی بیماری‌ها وجود ندارد ولی ازطریق این گروه‌ها می‌توان درمورد این بیماری اطلاعات با ارزشی به‌دست آورد و مورد پشتیبانی عاطفی قرارگرفت. غالباً اعضای گروه‌ها درمورد آخرین روش‌های درمانی طبی یا درمان‌های تمامیتی آگاهی دارند. همچنین قرارگرفتن درمیان جمعیتی که درد بیمار را درک می‌کند اطمینان بخش‌است.

 

تعداد بازدید : 670

ثبت نظر

ارسال