تعریف:
هیپوتیروئیدیسم hypothyroidism (کم‌کاری تیروئید) حالتی است که طی آن غده‌ی تیروئید بعضی از هورمون‌های با اهمیت را به‌مقدار کافی تولید نمی‌کند.
خانم‌ها به‌ویژه آنها که بیشتر از 60 سال دارند به احتمال زیادتر دچارکم‌کاری تیروئید می‌شوند.هیپوتیروئیدیسم توازن طبیعی واکنش‌های شیمیایی در بدن را به هم می‌زند. این بیماری درمراحل اولیه به‌ندرت سبب بروز نشانه می‌شود ولی باگذشت زمان، کم کاری درمان نشده ممکن است سبب بروز مشکلات سلامتی ازجمله چاقی، درد مفصلی، ناباروری و بیماری قلب شود.
خبرخوش آن است که برای تشخیص هیپوتیروئیدیسم ازآزمون‌های دقیق عملکرد تیروئید استفاده می‌شود و درمان هیپوتیروئیدیسم با هورمون صناعی تیروئید معمولاً به‌سادگی انجام می‌شود وآنگاه که مقدار خوراک مناسب برای بیمار تجویز شد، درمان مطمئن و مؤثر است.
نشانه‌ها:
شناسه و نشانه‌های کم‌کاری تیروئید متفاوت است و به وخامت کمبود هورمون بستگی دارد. اما بهطورکلی ، هر‌مشکلی که پیش می‌آید سیر آهسته داشته و غالباً ظرف چند‌سال حادث می‌شود.
در‌ابتدا، ممکن‌است بیمار به زحمت متوجه نشانه‌های هیپوتیروئیدیسم شود مثل خستگی وافزایش وزن ویا ممکن‌است این نشانه‌ها را به پیری نسبت دهد. اما با ادامه‌ی کند‌شدن سوختوساز، ممکن‌است شناسه‌ها و نشانه‌های آشکارتری بروزکنند. شناسه‌ها و نشانه‌های هیپوتیروئیدیسم عبارتند:
ـ خستگی
ـ افزایش حساسیت به سرما
ـ یبوست
ـ پوست خشک
ـ افزایش وزن بدون توجیه
ـ صورت پف‌آلود
ـ خشونت صدا
ـ ضعف عضلات
ـ افزایش میزان کلسترل
ـ مرده دردهای عضلانی، حساسیت به لمس و سفتی
ـ درد، سفتی یا ورم مفاصل
ـ دوره‌های قاعدگی نامنظم یا سنگین‌تر از معمول
ـ نازک شدن مو
ـ کندی تپش قلب
ـ افسردگی
ـ اختلال حافظه
وقتی هیپوتیروئیدیسم درمان نشود، شناسه‌ها ونشانه‌های بیماری به تدریج شدیدتر می‌شوند. تحریک دائمی غده‌ی‌تیروئید برای رهاساختن هورمون بیشتر ممکن‌است به بزرگ‌شدن تیروئید (گواتر goiter یاغمباد) بیانجامد. افزون بر‌این، ممکن‌است بیمار فراموشکار شود، جریان‌های فکری کند شده وبه بیمارحس افسردگی غلبه کند.
هیپوتیروئیدیسم پیشرفته را میکسدم myxedema می‌نامند. این بیماری نادر است ولی وقتی بوجود‌آید خطرناک می‌باشد. شناسه‌ها و نشانه‌ها دراین حالت شامل است بر پایین بودن فشار خون، کاهش تنفس، کاهش دمای بدن،عدم پاسخ به محرکات و حتی کوما Coma. درموارد شدید، ممکن‌است میکسدم مهلک باشد.
هیپوتیروئیدیسم درشیرخواران:
باوجودی‌که هیپوتیروئیدیسم دربسیاری موارد درخانم‌های میانسال و سالمند دیده می‌شود ولی ممکن‌است درهرکسی ازجمله درشیرخواران به‌وجود‌آید. درآغاز، نوزادانی که بدون داشتن غده‌ی‌تیروئید به‌دنیا می‌آیند و یا نوزادانی که غده‌ی‌‌تیروئیدشان درست کار نمی‌کند ممکن‌است دارای چند شناسه و نشانه‌ی بیماری باشند. وقتی نوزادی دچار مشکل هیپوتیروئیـدیســم باشد، ایــن مشکلات بــه صـورت زیر بـروز می‌کنند:
ـ زرد‌شدن پوست و سفیدی چشمان (زردی) دربسیاری موارد، این حالت وقتی بروز می‌کند که کبد نوزاد توان سوختوساز ماده‌یی موسوم به بیلیروبین bilirubin را نداشته باشد. بیلیروبین به‌طور معمول وقتی ایجاد می‌شود که بدن گویچه‌های سرخ سالمند یا آسیب‌دیده را ازگـردش خـون بیرون می‌آورد.
ـ پیدایش حالت خفگی مکرر
ـ وجود زبان بزرگ، بیرون زده
ـ ظاهر پف‌آلود صورت
باپیشرفت بیماری، در نوزاد مشکلات تغذیه به وجود آمده و دارای رشد و نمو طبیعی نخواهد بـود وممکــن اســت دچــار حالات زیر باشد:
ـ یبوست
ـ ضعف قدرت عضله
ـ خواب‌آلودگی شدید
وقتی هیپوتیروئیدیسم درنوزاد درمان نشود، حتی موارد خفیف آن به بروز عقب افتادگی شدید جسمانی و روانی منتهی خواهد شد.
هیپوتیروئیدیسم درکودکان و نوجوانان:
بهطورکلی کودکان و نوجوانانی که دچار هیپوتیروئیدیسم می‌شوند دارای همان شناسه‌ها و نشانه‌های بیماری بزرگسالان هستند ولی ممکن است، حالات زیر نیز در آنها دیده شود:
ـ ضعف رشد که سبب کوتاه‌شدن قامت‌شان می‌شود.
ـ تأخیر در رویش دندان‌های دائمی
ـ تأخیر بلوغ
ـ ضعف رشد روانی
علل:
وقتی مقدار تولید هورمون تیروئید کافی نیست، تعادل واکنش‌های شیمیایی در‌بدن به‌هم می‌خورد. این امر عللی دارد که ازجمله بیماری‌های اتوایمون autoimmune disease، درمان به علت پرکاری تیروئید، درمان با اشعه، جراحی تیروئید و بعضی داروها قابل ذکر است.
تیروئید،غده‌یی‌کوچک و به‌شکل پروانه است که درقاعده‌ی جلوی گردن و درست زیر سیب‌آدم Adam’s apple قرارگرفته است. هورمون‌هایی که توسط تیروئید تولید می‌شوند عبارتنداز: تری‌یدوتیرونین triiodothyronine (باکوتهنوشتT3) و تـیــروکســیـــن thyroxine (باکوتهنوشتT4). این هورمون‌ها بر‌سلامت انسان دارای تأثیر عظیمی بوده و برتمامی جنبه‌های سوختوساز تأثیر دارند. این هورمون‌ها سرعت استفاده از چربی‌ها وکربوهیدرات را تنظیم کرده، به کنترل دمای بدن کمک می‌کنند، برسرعت ضربان قلب تأثیر دارند و به تنظیم تولید پروتئین‌ها کمک می‌نمایند.
وقتی غده‌ی‌تیروئید، مقدارکافی هورمون تولید نکند، کم‌کاری تیروئید حاصل می‌شود. هیپوتیروئیدیسم به‌علت عوامل متعدد به‌وجود می‌آید ازجمله:
بیماری اتوایمون. افرادی که دچار نابسامانی التهابی خاصی موسوم به تیروئیدیت‌هاشیموتو Hashimoto’s thyroiditis می‌شوند درواقع به شایع‌ترین علت هیپوتیروئیدیسم گرفتارند. نابسامانی‌های اتوایمون وقتی پدید می‌آیند که دستگاه ایمنی آنتی‌بادی‌هایی تولید کند که به بافت‌های خود‌ی حمله می‌کنند. گاهی دراین جریان، تیروئید نیز درگیر می‌شود. دانشمندان درمورد علت ایجاد آنتی‌بادی علیه خود مطمئن نیستند. بعضی تصور می‌کنند ممکن‌است یک ویروس یا باکتری‌این عکس‌العمل را شعله‌ور سازد، حال آنکه عده‌یی معتقدند نوعی خطای ژنتیک درکار است. به‌احتمال زیاد، بیماری‌های اتوایمون حاصل وجود بیش‌از یک عامل است. اما به هرحال، این اتفاق هرچه باشد، وجود این آنتی‌بادی‌ها برتوان تولید هورمون توسط تیروئید تأثیر می‌گذارند.
ثبت نظر