برحسب نوع انسولینی که کودک نیاز دارد، ممکن‌است لازم باشد میزان قندخون کودک دست‌کم سه‌بار در روز بررسی و ثبت شود ولی احتمالاً گاهی از این مقدار بیشتر خواهد بود. این امر به سوراخ کردن بیشتر انگشتان دست نیاز خواهد داشت. با بعضی دستگاه‌های اندازه‌گیری گلوکز خون می‌توان ازنقاط دیگر هم خون گرفت. کثرت انجام آزمایش تنها راه مطمئن‌شدن از حدود طبیعی میزان قندخون کودک است زیرا ممکن‌است قندخون به‌علت رشد کودک و تغییراتی که میکند تغییر‌یابد. به‌هرحال دراین‌گونه موارد پزشک کودک نظر خواهد داد و میزان تغییرات قندخون را روشن خواهد کرد. ممکن‌است پزشک از والدین کودک بخواهد، میزان اندازه و تغییرات قند خون را یادداشت کنند.
پایش مداوم گلوکز (CGM):
پایش مداوم گلوکز جدیدترین راه پایش میزان قندخون است و برای افرادی که به ناآگاهی هیپوگلیسمی مبتلا هستند بسیار سودمند است. دستگاهCGM با استفاده ازیک سوزن ظریف که زیرپوست قرارمیگیرد به بدن متصل می‌شود و هر‌چند دقیقه یک‌بار میزان گلوکز‌خون را اندازه‌گیری میکند. درحال‌حاضر، هنوز نمی‌توان به‌عنوان پایش میزان قندخون استاندارد ازاین روش استفاده کرد، زیرا روش دقیقی نیست ولی می‌توان به‌عنوان روش جانشین و به‌عنوان راهی دیگر از آن استفاده به‌عمل آورد.
انسولین و سایر داروها:
همه‌ی افراد مبتلا به دیابت نوع1 برای زنده‌ماندن به درمان با انسولین نیاز دارند. ازآنجا‌که آنزیم‌های معده بر انسولین خوراکی تأثیر می‌گذارند، به‌این‌جهت از گزینهی انسولین خوراکی نمی‌توان برای کاهش قندخون استفاده کرد.
انواع متفاوتی از انسولین وجود دارد که عبارتند‌از:
انسولین سریع‌الاثر مانند انسولین (lispro(Humalog و انسولین aspart که ظرف 5تا15 دقیقه، تأثیرشان آغاز می‌شود و 30تا90 دقیقه بعد به اوج می‌رسد.
انسولین کوتاه اثر مانند انسولین انسانی (HumulinR) که تأثیرش 30تا60 دقیقه پس‌از تزریق آغاز شده و 2تا4 ساعت بعد به اوج خود می‌رسد.
انسولین طویل‌الاثر مانند انسولین گلارژین(Lantus) و انسولینLevemir)detemir) که تقریباً اوجی ندارند و به‌مدت 20تا 26ساعت پوشش دارند.
انسولین با اثر متوسط مانند انسولین NPH که یک تا سه ساعت پس‌از تزریق تأثیرش آغاز می‌شود و 8 ساعت بعد به اوج خود می‌رسد. انسولینNPH ازنظر تأثیر شبیه انواع طویل‌الاثر انسولین است ولی به احتمال بیشتر سبب پایین افتادن قندخون می‌شود. دراستفاده از انسولین NPH امکان انعطاف کمتر در رابطه با وعده‌های‌غذایی وجود دارد و نیز مقدار کربوهیدرات مصرفی کودک بیشتر است.
برحسب سن و نیاز کودک، آمیزه‌یی ازانواع انسولین برای کودک تجویز می‌شود تا درطول روز و شب مورد استفاده قراردهد.
گزینه‌های انسولین مصرفی:
غالباً، با استفاده از سوزن و سرنگی ظریف یا قلم انسولین، تزریق انجام می‌شود. قلم انسولین، وسیله‌یی شبیه خودنویس است به‌جز آنکه فشنگی پرشده از انسولین دارد.
دربعضی کودکان، ازگزینه‌ی پمپ انسولین نیز می‌توان استفاده کرد. پمپ وسیله‌یی است به اندازه‌ی تقریبی یک تلفن همراه که بیرون بدن قرارمیگیرد. در بسیاری موارد، یک لوله، مخزن انسولین را به کاتتری اتصال می‌دهد که زیر پوست شکم قرارمیگیرد. گزینهی دیگری که درحال‌حاضر موجود است پمپ بی‌سیمی است که در آن از محفظه‌های کوچک پُر‌شده از انسولین استفاده شده‌است. این پمپ به‌گونه‌یی برنامه‌ریزی شده تا مقداری خاص از انسولین را به‌طور خودکار به بدن برساند. می‌توان برحسب غذا و میزان فعالیت و قندخون میزان انسولین را کم و زیاد کرد.
غذای سالم:
به‌خلاف نظرعامه، برای دیابت جیره‌ی‌غذایی خاصی وجود ندارد. کودک بیمارنباید به مصرف خوراکی‌های خسته‌کننده و بی‌نام در سراسر زندگی محدود شود. به‌جای آن، کودک نیازمند استفاده از میوه، سبزی وغلات کامل است، غذاهایی که سرشار از مواد مغذی و مقدار کمی چربی و کالری باشند. احتمالاً کارشناس‌تغذیه پیشنهاد خواهد کرد تا کودک و نیز باقی خانواده، فرآورده‌های حیوانی و شیرینی کمتری استفاده کنند. درواقع، این برنامه، بهترین برنامه‌ی غذایی برای تمامی خانواده است. گاهی یک‌بار استفاده از خوراکی‌های شیرین درصورتیکه در برنامه‌ی‌‌غذایی کودک جا داشته باشد اشکالی ندارد.
معهذا، درک نوع ومقدار خوراکی که کودک باید مصرف کند خود یک چالش است. یک کارشناس مجاز تغذیه می‌تواند به والدین کمک‌کند تا برنامه‌یی غذایی متناسب با هدف‌های سلامتی کودک و با اولویت‌های غذایی و شیوه‌ی‌زندگی طرح‌ریزی نماید. وارد کردن بعضی خوراکی‌ها مانند خوراکی‌هایی که میزان قند یا چربی زیادی دارند در برنامه‌ی‌‌غذایی کودک دشوارتر از طرح‌ریزی انتخاب‌های سالم‌تر‌است. به‌عنوان مثال غذاهای سرشار از چربی به‌علت هضم آهسته، چند ساعت پس‌از مصرف، ممکن‌است سبب بالا رفتن قندخون شوند. متأسفانه، یک مجموعه قاعده‌ی کلی وجود ندارد تا بتوان گفت بدن کودک چگونه غذاهای مختلف را فرآوری میکند. اما با‌گذشت‌زمان، والدین درمورد تأثیر غذاهای مورد‌علاقه‌ی کودک بر قندخون مطالبی خواهند آموخت و آنگاه است که می‌توانند حالات جبرانی این شرایط را بیاموزند.
فعالیت جسمی:
همه به فعالیت منظم نرمش هوازی نیاز دارند و کودکان دچار دیابت نوع1 نیز ازاین قاعده مستثنی نیستند. باید کودک را به انجام فعالیت منظم جسمی تشویق کرد. باید نام کودک را در گروه‌های ورزشی یا کلاس‌رقص نوشت. اما بهتر است والدین با کودک ورزش کنند. بازی گرگم به‌هوا، راه‌رفتن یا دویدن در مجاورت منزل دلپذیر است. استفاده از سنگ‌نوردی در محوطه‌ی بسته و استفاده از استخرهای محل زندگی نیز با اهمیت است. باید کاری کرد که فعالیت جسمی کودک جزو برنامه‌ی روزانه‌اش باشد.
اما باید به‌خاطر‌داشت که معمولاً انجام فعالیت جسمی سبب پایین‌آمدن قندخون می‌شود و تا 12ساعت پس‌از ورزش بر قندخون تأثیر می‌گذارد. درصورتیکه کودک فعالیت تازه‌یی را آغاز کرده باشد، باید بیش‌ازحد معمول میزان قندخون کودک زیر نظر قرارگیرد. تا آنکه کودک نحوه‌ی واکنش بدن خود را نسبت به آن فعالیت بیاموزد. برای جبران این افزایش فعالیت ممکن‌است لازم باشد برنامه‌ی غذایی یا مقدار خوراک انسولین با وضع موجود تطبیق داده شود.
انعطاف‌پذیری:
حتی اگر کودک انسولین مصرف میکند و از برنامه‌ی سخت غذایی تبعیت می‌نماید، ممکن‌است بازهم به‌صورت غیر‌قابل پیش‌بینی، مقدار قند خونش تغییر کند. با کمک گروه درمان دیابت کودک، والدین می‌توانند نحوه‌ی تغییرات قندخون را درموارد زیر بیاموزند:
خوراکی‌ها. چیزی که کودک می‌خورد و مقدارش بر میزان قندخون مؤثر‌است. غذا برای والدین کودک خردسال مبتلا به دیابت نوع1 چالش خاصی می‌آفریند. این امر از آن جهت زیانبار است که احتمال دارد کودک آنچه را که در بشقاب غذایش گذاشته شده به تمامی نخورد و درصورتیکه برای پوشش غذای بیشتری که کودک می‌خورد انسولین تزریق می‌شود، مشکل به‌بار آورد. درصورتیکه این مسأله وجود داشته باشد، باید موضوع را با پزشک درمیان گذاشت تا وی با کمک والدین رژیم انسولین مناسبی تجویز کند که مناسب حال خانواده باشد.
فعالیت بدنی. انجام فعالیت جسمی قند کودک را از خون وارد یاخته‌های کودک میکند. هرچه کودک فعال‌تر باشد، میزان قندخونش پائین‌تر است. برای جبران این حالت، ممکن‌است لازم باشد ازمیزان انسولین مصرفی کودک، پیش‌از انجام فعالیت غیرمعمول جسمی کاسته شود و یا لازم باشد پیش‌از ورزش کودک ازمیان وعده استفاده نماید.
دارو. برای کاهش قندخون، کودک به تزریق انسولین نیاز دارد.اما ممکن است هر داروی دیگری که کودک مصرف میکند برمیزان قندخونش تأثیر‌گذارد و گاهی لازم باشد برنامه‌ی درمان دیابت کودک تغییر نماید.
کسالت. ضمن سرماخوردگی یا کسالت‌های دیگر، بدن کودک هورمون‌هایی تولید میکند که سبب افزایش میزان قندخون می‌شوند. افزون براین، تب سبب افزایش متابولیسم کودک می‌گردد. درنتیجه، ممکن‌است لازم باشد دفعات مصرف و نیز مقدار تزریق انسولین زیادتر شود. درصورتی که کودک به کسالتی دچار است که سبب استفراغ می‌شود و یا نمی‌تواند غذای خورده‌شده را نگاهدارد بازهم برای گلوکز تولید‌شده در کبد به انسولین نیاز دارد. از پزشک برای برنامه‌ریزی روزهای ناخوشی باید کمک خواست.
جوشش رشد و بلوغ. درست وقتی‌که پدر و مادر یاد گرفتند چگونه با نیازهای انسولین کودک کنار بیایند، ناگهان به‌نظر خواهد رسید کودک یک شبه رشد کرده و 5 سانتی متر برطول قدش اضافه شده است و به ناگهان متوجه می‌شوند. مقدار انسولین تزریق شده کافی نیست. هورمون‌ها نیز برمیزان نیاز انسولین تأثیر می‌گذارند به‌خصوص وقتی‌که در دختر نوجوان قاعدگی آغاز می‌شود.
خواب. برحسب مقدار انسولین مورد استفاده، کودک در طول شب ممکن‌است درمعرض خطر پایین افتادن قندخون قرارگیرد. به‌این علت، پیش‌از رفتن به بستر، میزان قندخون باید کمی بالاتر‌از میزان قندخون روزانه باشد. درکودکان کمتر‌از 6 سال سن، میزان قندخون پیش‌از رفتن به بستر باید درحدود 110تا200 میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۶/۱۰ تا ۱۱/۱ میلی‌مول در‌لیتر) باشد. حال‌آنکه درکودک 6تا12 ساله این مقدار باید درحدود 100تا180میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۵/۶ تا10میلی‌مول در لیتر) باشد. میزان قند نوجوانان پیش‌از رفتن به‌بستر بایـــد میان 90 و150میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۵ تا ۸/۳ میلی‌مول) باشد.
ثبت نظر