صرف غذای سالم و پایش کربوهیدرات:
به‌خلاف نظر عامه‌ی مردم، چیزی به‌نام رژیم‌دیابتی وجودندارد. لازم نیست بیمار غذای خود را به‌صرف تعدادی غذای خاص محدود کند. به‌جای این‌کار، لازم‌است بیمار از جیره‌ی‌غذایی مغذی، کم‌چربی و سرشار از فیبر استفاده نماید ازجمله:
ـ میوه
ـ سبزی
ـ غلات کامل
از فرآورده‌های حیوانی و کربوهیدرات‌های تصفیه شده مانند نان سفید و شیرینی کمتر استفاده شود. این امر حتی برای افراد سالم و بدون دیابت، بهترین برنامه‌ی کلی غذایی است.
لازم‌است بیمار نحوه‌ی سنجش کربوهیدرات را در غذای مورد استفاده بیاموزد تا بتواند میزان مناسب انسولین برای سوخت و ساز کربوهیدرات مصرفی را به‌کار برد. کارشناس تغذیه به بیمار کمک خواهد کرد تا یک برنامه‌ی‌غذایی فراهم آورد که با هدف‌های سلامتی، اولویت‌های‌غذایی و شیوه‌ی‌‌زندگی بیمار متناسب باشد.
فعالیت جسمی:
همه به انجام نرمش‌منظم هوازی نیاز دارند و افراد مبتلا به دیابت نوع1 نیز در‌این زمینه مستثنی نیستند. برای انجام نرمش باید موافقت پزشک خود را به‌دست آورد. سپس فعالیت‌هایی برگزیده شود که بیمار از آن لذت می‌برد مانند پیاده‌روی، شنا یا دوچرخه‌سواری. فعالیت جسمی باید بخشی‌از برنامه‌ی‌‌زندگی باشد. هدف باید حداقل روزی30دقیقه نرمش هوازی در بیشتر روزهای هفته باشد. تمرین‌های نرمشی قدرتی و انعطافی نیز با اهمیت است. در‌صورتی‌که بیمار مدتی فعال نبوده باشد. باید کار را به آهستگی و به‌تدریج شروع کند.
باید به‌خاطر‌داشت که فعالیت جسمی غالباً مدتها پس‌از انجام‌شان سبب پائین‌ماندن قندخون می‌گردد. در‌صورتی‌که بیمار، فعالیت جدیدی را شروع می‌کند، باید بیش از معمول قندخون خود را کنترل نماید تا مشخص شود این فعالیت بر قندخون چه تأثیری دارد. برای جبران افزایش فعالیت، ممکن‌است لازم باشد برنامه‌ی‌غذایی یا مقدار تزریق انسولین با وضعیت جدید تطبیق یابد. در‌صورت استفاده از پمپ انسولین برای جلوگیری از سقوط قندخون، باید به طور موقت، میزان موقت پایه را حفظ کرد. برای نحوه‌ی انجام این کار باید از پزشک یا آموزشگر دیابت کمک خواست.
پایش قندخون:
برحسب نوع‌درمان انتخابی با انسولین یا نیاز به انسولین به‌صورت دوبار یا چند‌بار تزریق و یا پمپ انسولین، لازم‌است حداقل چهاربار در روز، میزان قندخون بررسی و ثبت شود و گاهی نیز این مقدار بیشتر باشد. پایش دقیق تنها راه اطمینان یافتن به قرارداشتن قند در حدود هدف است. پیش از بررسی قند خون باید دستها را به دقت شست.
حتی اگر انسولین مصرف می‌شود و بیمار از برنامه‌ی‌غذایی سختی نبعیت می‌کند بازهم ممکن‌است به‌صورت غیر‌قابل پیش‌بینی، مقدار قندخون تغییر کند. به کمک گروه درمانی دیابت، بیمار می‌تواند نحوه‌ی تغییرات قند را نسبت به موارد زیر بیاموزد:
غذا. نوع و مقدار مصرف‌شده برمیزان قندخون مؤثر است. به‌طور مشخص1یا2ساعت بعداز صرف غذا، میزان قندخون در بالاترین مقدار است.
فعالیت جسمی. با انجام فعالیت جسمی قند از خون وارد یاخته‌ها می‌شود. هرچه بیمار فعال‌تر باشد، مقدار قندخون پائین‌تر است. برای جبران این حالت، ممکن‌است بیمار نیاز داشته باشد پیش‌از انجام فعالیت غیرمعمولی جسمی، میزان مصرف انسولین خود را پائین آورد.
دارو. برای کاهش قندخون، بیمار به انسولین نیاز دارد. اما ممکن است داروهای دیگری که مصرف می‌کند نیز بر قندخون تأثیر گذارند و به‌این‌ترتیب گاهی لازم باشد برنامه‌ی‌درمانی دیابت تغییر داده شود.
بیماری. در طول سرماخوردگی یا بیماری‌های دیگر، ممکن‌است بدن هورمون‌هایی ترشح کند که سبب افزایش قندخون می‌گردند. این امر مستلزم تغییر در برنامه‌ی‌درمانی دیابت است.
الکل. برحسب میزان مصرف و در‌صورت خوردن غذای همزمان، مصرف الکل، مقدار قندخون بالا می‌رود.
استرس. هورمون‌هایی که بدن در پاسخ به استرس طولانی تولید می‌کند ممکن است از تأثیر مناسب انسولین جلوگیری کنند.
درخانم‌ها، نوسانات هورمونی. میزان هورمون‌ها طی چرخه‌ی قاعدگی دارای نوسان‌است و به این جهت قند خون نیز به‌ویژه یک هفته پیش‌از پریود دارای نوسان می‌شود. یائسگی نیز شعله‌ی نوسانات قندخون را افروخته نگاه می‌دارد.
پایش مداوم گلوکز continuous glucose monitoring (باکوته نوشتCGM) جدیدترین راه پایش میزان قندخون است و برای افرادی که دچار ناآگاهی هیپوگلیسمی شده‌اند بسیار سودمند است. با استفاده از سوزن ظریفی که زیرپوست قرار‌می‌گیرد و چسباندن مانیتورهای دائمی به بدن، هرچند دقیقه یک‌بار میزان قندخون اندازه‌گیری می‌شود. درحال‌حاضر ازCGM به‌عنوان روش استاندارد و دقیق پایش قندخون استفاده نمی‌شود و به‌این‌جهت نمی‌توان از آن به‌عنوان روش جانشین برای زیرنظر گرفتن قندخون استفاده کرد ولی اقدامی دیگر برای بعضی مبتلایان به دیابت به‌شمار می‌آید.
ثبت نظر