ناآگاهی هیپوگلیسمی. بعضی افراد ممکن‌است توان احساس پایینرفتن قندخون خود را از دست داده باشند زیرا به حالتی موسوم به ناآگاهی هیپوگلیسمی گرفتار شده‌اند درناآگاهی هیپوگلیسمی، بدن دیگر با نشانه‌هایی مثل سبک‌شدن سر یا سردرد نسبت به پایین‌بودن قندخون ازخود عکس‌العمل نشان نمی‌دهد. بیمار هرچه بیشتر پایین‌بودن قندخون را تجربه نماید، به احتمال زیادتر دچار ناآگاهی هیپوگلیسمی خواهد شد. اما نکته‌ی جالب آن است که اگر بتوان به‌مدت چند هفته از بروز رویداد هیپوگلیسمی جلوگیری کرد، بیمار می‌تواند دوباره به در شرف وقوع بودن پائینی قند آگاه‌تر شود.
بالا‌بودن قندخون (هیپرگلیسمی). ممکن‌است قندخون به‌علل فراوان افزایش یابد. ازجمله زیاد غذاخوردن، انواع خوراکی‌های نامناسب مصرف‌کردن، ناکافی‌بودن مقدار انسولین یا کسالت.
دراین حال باید به‌دنبال موارد زیر بود:
ـ تکرر ادرار
ـ افزایش تشنگی
ـ تاری دید
ـ خستگی
ـ تهوع
ـ آغالش‌پذیری
ـ گرسنگی
ـ اشکال درتمرکز
درصورت شک به‌وجود هیپرگلیسمی، باید قندخون را بررسی کرد. ممکن‌است لازم باشد برنامه‌ی‌غذایی بیمار یا داروها با وضع موجود تطبیق داده شود. درصورتی‌که قندخون بیشتر از میزان هدف باشد، احتمالا لازم‌است با استفاده از شات انسولین یا ازطریق پمپ انسولین از دوز «اصلاحی» استفاده کرد. دوز اصلاحی مقدار دوز اضافی انسولین است که باید قندخون را به‌حد طبیعی بازگرداند. قندخون بالا با آن سرعتی که بالا رفته‌است پایین نمی‌آید. باید دراین مورد مدتی صبرکرد و سپس خون را دوباره آزمایش نمود. درصورت استفاده از پمپ انسولین، موارد تصادفی بالا بودن قندخون ممکن‌است به آن معنا باشد که بیمار نیاز به تغییر محل پمپ دارد.
درصورتی‌که دوبار متوالی، میزان قندخون بالای 250میلی‌گرم در دسی‌لیتر (13/9میلی‌مول درلیتر) باشد، باید بااستفاده از نوار وجود ستون درادرار آزموده شود. درصورتی‌که قندخون بسیار بالا باشد یا ستون در ادرار موجود باشد، نباید ورزش کرد. درصورتی‌که مقدار ستون در ادرار بسیارکم یا اندک باشد باید مایعات اضافی نوشید تا ستون از بدن دفع شود.
درصورتی‌که میزان قندخون دائماً بیش‌از 300 میلی‌گرم در دسی لیتر (16/7 میلی‌مول در لیتر) باشد باید بلافاصله به درمانگاه اورژانس مراجعه کرد.
افزایش ستون در ادرار (کتواسیدوز دیابتی). درصورتی‌که یاخته‌ها ازنظر انرژی دچار کمبود شوند، بدن شروع به تجزیه‌ی چربی کرده و اسیدهای سمی به‌نام کتون(یا ستونKetone)تولید میکند.
شناسه‌ها و نشانه‌های این حالت وخیم شامل است بر:
ـ تهوع
ـ استفراغ
ـ دردشکم
ـ پیدایش بوی شیرین و میوه‌یی در نفس
ـ کاهش وزن
درصورتی‌که نسبت به‌وجود کتواسیدوز شک وجود داشته باشد، باید ادرار را از نظر وجود ستون اضافی با کیت‌های تست کتون آزمود. درصورتی‌که میزان ستون ادرار زیاد باشد باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد یا به درمانگاه اورژانس رفت. اگر بیمار بیش ازیک بار استفراغ کرده و میزان ستون ادرارش بالا باشد باید به پزشک رجوع نماید.
دیابت نوع1 یک بیماری وخیم است. تبعیت از برنامه‌ی‌درمان دیابت کاری است که باید به‌صورت منظم و از روی ساعت انجام شود. با تدبیر دقیق دیابت نوع1 خطر بروز عوارض وخیم و حتی تهدیدکننده کاهش می‌یابد. دراین‌زمینه باید موارد زیر را درنظر داشت:
تعهد به تدبیر دیابت. بیمار باید داروها را طبق دستور مورد استفاده قراردهد. تمام مسایل مربوط به دیابت نوع1 را بیاموزد. استفاده از غذای سالم و فعالیت جسمی را جزئی از برنامه‌ی معمولی زندگی خود بداند. باآموزشگر دیابت رابطه‌برقرارکند و در صورت لزوم ازگروه درمان دیابت کمک بخواهد.
شناساندن خویشتن. بیمار باید دارای دست‌بندی باشد که روی آن بیماری دیابت نوشته شده باشد. بیمار باید همیشه یک کیت گلوکاگن همراه داشته باشد تا درموارد پایین‌افتادن قندخون ازآن استفاده نماید و مطمئن باشد که دوستان و نزدیکانش نحوه‌ی استفاده ازاین کیت را می‌دانند.
برنامه‌ریزی سالانه معاینه جسمی و معاینات منظم چشم. چک آپ‌های منظم دیابت نباید به جای معاینات جسمی سالانه یا معاینات معمولی چشم تلقی شود. ضمن معاینات جسمی، پزشک به دنبال هرنوع عارضه‌ی مرتبط با دیابت خواهدگشت و نیز سایر مشکلات طبی را غربالگری خواهد کرد. چشم پزشک ضمن معاینه به‌دنبال شناسه‌های آزردگی شبکیه، آب‌مروارید و گلوکوم خواهد رفت.
حفظ روزآمد ایمن سازی. بالا بودن قند خون. سبب ضعیف شدن دستگاه ایمنی می‌شود. هرسال باید واکسن فلو تزریق شود و هر10سال باید یادآور کزاز را تزریق نمود. احتمالاً پزشک واکسن پنوموکوک هم برای بیمار توصیه خواهد کرد. مراکز کنترل بیماری و پیشگیری آمریکا نیز اخیراً توصیه کرده است که اگر بیمار پیش ازاین علیه هپاتیــتB واکسینه نشده است و بزرگسالان19تا59 ساله‌ی دچار دیابت نوع1و2 واکسیناسیون هپاتیتB انجام دهند در رهنمود اخیر این مراکز آمده است که هرچه زودتر پس ازتشخیص دیابت نوع1 و2، واکسیناسیون انجام گیرد. درصورتی‌که فرد 60 سال یا بیشتر داشته و دچار دیابت باشد و پیش ازاین مایه‌کوبی‌نکرده باشد، درمورد به جا بودن مایه‌کوبی باید با پزشک هماهنگی نماید.
مراقبت از دندان‌ها. دیابت بیمار را مستعد عفونت لثه میکند. دست کم دوبار در روز باید دندان‌ها را مسواک کرد و یک‌بار در روز نخ کشید و حداقل دوبار در سال برای معاینات دندان برنامه‌ریزی کرد. درصورتی‌که لثه‌ها دچار خونروی است و یا قرمز و متورم است باید به دندانپزشک رجوع نمود.
توجه به پاها. هر روز باید پاها را با آب ولرم شست و سپس به‌آرامی پاها و به‌ویژه بین انگشتان را خشک نمود و با لوسیون‌های موجود مرطوب کرد. هر روز ازنظر وجود تاول، بریدگی، ناسوری، قرمزی یا ورم باید پاها بازبینی شوند. درصورت ناسور شدن پا یا بروز سایر مشکلاتی که التیام نمی‌یـــابند باید بــا پزشک مشورت کرد.
تحت‌کنترل‌داشتن فشارخون و کلسترل. استفاده از غذای سالم و انجام مرتب نرمش راه درازی به‌سوی کنترل فشارخون و کلسترل است. دراین مورد، ممکن‌است استفاده از دارو ضروری باشد.
ترک دخانیات. استعمال دخانیات، خطر بروز عوارض مختلف دیابت را می‌افزاید. ازجمله حمـله‌ی‌قلبی، استروک، صدمه‌ی عصبی و بیماری کلیه، در واقع طبق آمار جامعه‌ی دیابت آمریکا افرادسیگاری دچار دیابت سه‌برابر افراد غیرسیگاری دچار دیابت می‌میرند. با پزشک باید درمورد راه‌های ترک دخانیات یا قطع مصرف سایر فرآورده‌های دخانی مشورت نمود.
ترک الکل. بر حسب میزان مصرف و غذاخوردن همراه آن مصرف الکل سبب بالا یا پایینرفتن قندخون می‌شود. اما اگر بیمار معتاد به الکل است باید میـانه‌روی کـرده و همـراه غــذا از الکل استفاده نماید.
حفظ وزن سالم. وقتی وزن متناسب است، کنترل خوب دیابت آسان‌تر است. در صورتی که لازم باشد از وزن کاسته شود، باید در مورد راه‌های سالم کاهش وزن به پزشک مراجعه کرد. بعضی بیماران برای کاهش وزن از کم و زیاد‌کردن انسولین استفاده می‌کنند تا دچار کتواسیدوز دیابتی شوند. این حالت را در اصطلاح جوع دیابتی diabulimia می‌نامند. استفاده از این طریق برای کاهش وزن مناسب نیست و بسیار خطرناک است.
مقابله جدی با استرس. در صورت استرس، بیمار به آسانی کار معمول تدبیر دیابت خود را به کنار می‌گذارد. هورمون‌هایی که بدن در پاسخ به استرس طولانی‌تولید میکند ممکن‌است از تأثیر مناسب انسولین جلوگیری نموده ووضع را خراب‌تر کند. برای کنترل این وضعیت باید حدودی قائل شد. در انجام کارها اولویت قائل شد. تکنیک‌های بسط (تن آرامی) را آموخت. به خواب کامل متوسل شد.
افزون بر این، باید بیمار مثبت‌اندیش باشد. استفاده‌از عادات خوبی که امروزه آموخته شده‌است به لذت‌بردن ازیک زندگی فعال و سالم با دیابت نوع1 کمک میکند.
زیستن با دیابت نوع1 آسان نیست. کارتدبیر خوب دیابت به‌ویژه در آغاز به‌مقدار زیادی وقت و تلاش نیاز دارد.
دیابت چه به‌طور مستقیم وچه به‌صورت غیر‌مستقیم بر عواطف تأثیر می‌گذارد. ضعف درکنترل قندخون با ایجاد تغییرات رفتاری، ازجمله تحریک‌پذیری به‌طور مستقیم بر عواطف تأثیر میکند. وجود دیابت ممکن‌است سبب شود بیمار خود را متفاوت از دیگران بداند و در بسیاری مواقع سبب بروز حس رنجش خاطر از این جهت می‌شود که چرا باید در تمام موارد بــرنـامه‌ریزی برای دیـــابت ملحوظ نظر باشد.
خطر بروز افسردگی و اضطراب درافراد مبتلا به دیابت افزایش می‌یابد و به‌این‌جهت بسیاری از متخصصان دیابت به‌طور معمول به‌عنوان بخشی‌از گروه تیمار دیابت از مددکار اجتماعی یا روانشناس استفاده می‌کنند.
ممکن‌است بیمار متوجه شود سخن گفتن با سایر افراد دچار دیابت سودمند است. دربسیاری از کشورها گروه‌های پشتیبانی چه به‌طور آنلاین و چه به‌شکل شخصی وجود دارد. با وجودی‌که گروه‌های حمایت برای هرکسی وجود ندارد ولی این گروه‌ها منبع اطلاعاتی خوبی به شمار می‌آیند. غالباً اعضای این گروه‌ها اطلاعات مربوط به آخرین روش‌های درمان دیابت را دارند و تجارب یا اطلاعات سودمند خود را به اشتراک می‌گذارند مثل آنکه به کدام رستوران می‌توان رفت که حساب کربوهیدرات‌ها را بتوان داشت. همچنین در بعضی کشورها، پزشک می‌تواند پیوستن بیمار به گروه موجود در ناحیه‌ی زندگی بیمار را توصیه نماید.
همچنین بیمار می‌تواند برای دریافت اطلاعات به وبسایت‌های معتبر ازجمله جامعه‌ی دیابت آمریکا (ADA) یا بنیاد پژوهش دیابت جوانان (JDRF) و یا انجمن دیابت ایران برای اطلاعات درمورد حمایت گروهی و وارسی فعالیت‌های محلی برای دیابت نوع1 رجوع کند.
پیشگیری:
راه شناخته شده‌یی برای پیشگیری از دیابت نوع1 وجود ندارد. اما پژوهشگران سرگرم کار در زمینه‌ی پیشگیری‌از بیماری یا جلوگیری از تخریب وسیع‌تر یاخته‌های جزیره‌یی در افرادی هستند که به تازگی بیماری در آنها تشخیص داده شده‌است.
ثبت نظر