درمان جراحی افراد چاق به‌شیوه‌های باریاتریک مانند حلقه‌گذاری‌معده (Gastric Banding) طی دهه‌ی گذشته مورد‌پذیرش و مقبولیت عامه قرارگرفته است.
آمارهای مربوطه نشانگر انجام سالانه حدود ۱۱۳/۰۰۰ عمل کاهش‌وزن (Weight Loss Procedures) در آمریکا می‌باشد که حلقه‌گذاری معده به‌شیوه‌ی لاپاراسکوپی به‌عنوان یکی از‌این روش‌های متداول، در ۳۷درصد از کل موارد جراحی باریاتریک در این کشور اجرا شده‌است.
حلقه‌گذاری معده شامل چه اموری می‌شود؟ مناسب کدامین گروه از افراد است؟ خطرات و مزایای آن چیست؟ چه نوع عمل‌های جراحی دیگری برای کاهش‌وزن وجود دارند؟
• جراحی حلقه‌ی‌معده، نوعی‌از جراحیهای کاهش‌وزن یا باریاتریک محسوب می‌شود.
• این شیوه راهی قابل‌تنظیم و برگشت‌پذیر برای محدود‌کردن اندازه‌ی معده و بنابراین میزان مصرف غذا می‌باشد.
• حلقه‌ای با یک بالون متسع شونده (باد‌شونده) کیسه‌ی کوچکی را اطراف بخش فوقانی معده ایجاد می‌کند که بخش بزرگی‌از معده زیر آن واقع‌شده و این حلقه معمولاً در یک عمل‌جراحی کوتاه‌مدت کارگذاشته می‌شود و جزو جراحیهای روزانه(Day-Procedure) محسوب می‌گردد.
• این جراحی تحت بیهوشی عمومی و با ایجاد برش کوچکی در شکم و توسط یک لاپاراسکوپ انجام می‌پذیرد.
• رژیم‌غذایی تا 6 هفته پس‌از جراحی تغییر‌داده شده و رژیم‌غذایی سختی باید حفظ شود.
• حلقه‌گذاری منجر به کاهش نیمی‌از میزان اضافه‌وزن شده و دیابت را بهبود بخشیده یا از‌بین می‌برد(نوع ۲ناشی از چاقی).
• خطرات آن شامل خطرات دربرگیرنده‌ی هر‌نوع جراحی‌عمومی و پیشامدهای مختص این روش جراحی مانند لیز‌خوردن و افتادن(Slippage) احتمالی این حلقه می‌باشد.
حلقه‌ی معده چگونه عمل می‌کند؟
حلقه‌گذاری‌معده نوعی روش جراحی برای کاهش‌وزن است (باریاتریک) که شامل قراردادن یک حلقه‌ی سیلیکونی، گرداگرد بخش فوقانی معده می‌باشد. این شیوه از سال۲۰۰۱ در آمریکا توسط FDA تأیید شده‌است.
این حلقه(Band) دارای بالونی است که توسط محلول نرمال سالین پر می‌شود که ازطریق یک درگاه متصل به زیر پوست‌شکم جهت تنظیم آن پس‌از جراحی قابل‌تزریق است. این حلقه، کیسه‌ی کوچکی در بالای معده(Stomach Pouch) تشکیل می‌دهد و بقیه‌ی معده در زیر آن واقع می‌شود.
این کیسه‌ی کوچک معدی سبب می‌شود معده، غذای کمتری در خود جای دهد. این حلقه پس‌از خوردن غذای کمتر سیری ایجاد می‌کند و احساس گرسنگی را کاهش‌داده و در‌نتیجه سبب مصرف غذای کمتر می‌شود. با این وجود عملکرد دقیق آن هنوز کاملاً روشن نشده‌است. این نوع عمل باریاتریک سبب هیچ نوع مشکلات جذبی نشده و تمامی غذای مصرفی هضم و به‌شکل طبیعی جذب می‌شود.
نام‌های دیگر این روش Lap-Band (نام تجاری این وسیله)، LAGB حلقه‌گذاری قابل‌تنظیم معده به‌شیـوه‌ی لاپاراسکوپی (Laparoscopic Adjustable Gastric Banding)، جراحی باریاتریک، حلقه‌گذاری معده به‌شکل لاپارسکوپیک و بهطور ساده حلقه است.
جراحی حلقه‌گذاری معده:
حلقه‌ی معده تحت بیهوشی عمومی جایگذاری می‌شود. بهطور معمول در بخش بیماران سرپایی و یک‌روزه انجام‌می‌گیرد و غالباً بیمار همان روز مرخص‌می‌شود.
با انجام شیوه‌ی لاپاراسکوپیک، روش تهاجمی در‌این‌عمل به حداقل رسیده و با استفاده از یک دوربین ازطریق برش‌های کوچک یعنی ۱تا۵ برش کوچک در شکم انجام می‌شود و جراحان با تجربه در‌این حوزه طی ۳۰ دقیقه تا ۱ساعت این عمل را انجام می‌دهند.
به دلیل بیهوشی عمومی، بیمار نباید در روز جراحی غذا بخورد (از نیمه‌ی شب قبل از جراحی). بیشتر افرادی‌که این عمل را انجام می‌دهند یک هفته مرخصی کاری می‌گیرند و فعالیت‌های طبیعی‌شان را طی ۱یا۲ روز از سر می‌گیرند.
برای ۲ تا ۳ هفته‌ی اول پس‌از عمل، رژیم‌غذایی به مایعات و غذاهای مایع‌شده (liquidized)محدود می‌شود. پس‌از آن باید غذاهای نرم خورده شود و پس‌از 6 هفته رژیم‌غذایی به‌حالت عادی بازگردد.
چـه‌کسانـی برای حلقه‌گذاری معده کاندیدای مناسبی هستند؟
• حلقه‌گذاری معده به افرادی محدود می‌شود که چاقی شدید دارند و شاخص توده‌ی بدنی (BMI) آنها ۴۰ یا بالاتر است. افراد اندک دیگری هم هستند که اگر مشکلات مربوط به چاقی مانند دیابت، فشارخون یا آپنه‌ی خواب داشته باشند نیز می‌توانند درنظر‌گرفته شوند.
• پیش‌از جراحی چاقی، بایدگزینه‌های درمانی دیگر مد نظر قرارگیرند و بیماران ابتدا باید تلاش‌کنند تا در سبک‌زندگی خود (شامل رژیم‌غذایی و فعالیت‌ها و داروهایی که مصرف می‌کنند) تغییر ایجاد‌کنند (Life Style Changes).
برخی جراحی چاقی هرچه زودتر را برای بیماران مبتلا به دیابت نوع۲ یا در خطر بالای ابتلا به آن توصیه می‌کنند.
برخی افراد برای انجام جراحی چاقی دارای شرایط مناسب نیستند. عدم انجام مطلق جراحیهای چاقی (BS) در موارد زیر می‌باشد:
• معتادان به مواد‌مخدر یا الکل
• بیماری‌های روانی کنترل نشده
• کسانی‌که توانایی درک خطرات و محاسن، نتایج، جایگزین‌ها و ایجاد تغییرات موردنیاز در سبک‌زندگی را نداشته باشند.
مزایای حلقه‌گذاری معده:
• با مروری بر بررسی‌های تحقیقاتی تمامی جراحیهای چاقی، به‌طورمتوسط به رفع کل میزان اضافه‌وزن یعنی ۳۸/۵کیلوگرم یا ۵۵/۹ درصد اضافه وزنشان و همین‌طور رفع کامل دیابت در ۷۸/۱ درصد‌از بیماران مبتلا به دیابت ناشی از چاقی منجر می‌گردد.
• برخلاف تغییر سبک‌زندگی و استفاده از داروها، این شیوه تا‌حد زیادی منجر به کاهش‌وزن درازمدت در افراد چاق می‌شود و درمان‌های غیرمعدی در چاقی‌های شدید در درازمدت کمتر موفقیت‌آمیز بوده‌اند.
• کمک به افراد در کاهش ۴۰تا۵۰ درصد از اضافه‌وزنشان؛ هرچند که میزان کاهش‌وزن آن به‌اندازه‌ی دیگر اعمال جراحی چاقی نیست.
• در پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع۲ اثر زیادی دارد. دریک بررسی، جراحی باریاتریک با مراقبت‌های معمول مقایسه‌شد که نشان‌داد طی دو‌سال، خطر ایجاد دیابت را تا ۹۶درصد کاهش و پس‌از ۱۵سال تا ۷۸درصد این کاهش را حفظ می‌کند.
• علاوه‌بر مقدار زیاد کاهش‌وزنی که افراد چاق به آن دست می‌یابند، می‌توان همه‌جا آن را با خود حمل‌کرد یا هنگام فعالیت روزانه برای کمک به مبارزه با آسم، ریفلاکس معدی ـ مری(GERD)، فشارخون بالا، کلسترول‌بالا و آپنه‌ی خواب مشکل‌آفرین، مفید می‌باشد.
• این روش برگشت پذیر (می‌توان حلقه را خارج‌کرد) و تنظیم‌پذیر است (در پاسخ به مشکلات مربوط به خوردن می‌توان آن را سفت‌تر یا شل‌ترکرد، اگر کاهش‌وزن کافی نباشد یا پس‌از غذا خوردن آن را برگرداند.)
• نیاز به برش شکم یا تغییر مسیر روده ندارد.
• زمان بستری کوتاه و معمولاً کمتر‌از ۲۴ساعت است و اغلب همان روز بیمار مرخص می‌شود.
• در‌میان گزینه‌های جراحی کاهش‌وزن، کمترین عوارض پس‌از جراحی را داشته و کمترین خطر نقص یا کمبود موادمعدنی یا ویتامین‌ها را به‌همراه دارد.
• در‌مقایسه با دیگر روش‌های باریاتریک، نیازهای پس‌از عمل از نظر توصیه‌های غذایی، مکمل‌های ویتامین و موادمعدنی و مراقبت و پیگیری آن سبک‌تر است
• در‌مقایسه با جراحی باز (که البته اکنون کمتر انجام می‌شود؛ حدود ۳درصد از جراحیهای چاقی)، عوارض کمتری دارد: مانند عفونت زخم‌ها و فتق‌های پس‌از عمل
• نشانه‌های روانی در بسیاری از نوجوانان چاق پس‌از حلقه‌گذاری تنظیم‌پذیر توسط لاپاروسکوپی بهبود یافته‌است.
• بهره‌وری نیروی کار بیشتر و دوره‌ی بازیابی سریع‌تر پس‌از لاپاراسکوپی برای کارفرمایانی که بیمه‌ی سلامت را پرداخت می‌کنند.
معایب و خطرات حلقه‌گذاری معده:
حلقه‌گذاری معده با خطراتی همراه است (مانند بسیاری‌از عمل‌های‌جراحی) و همین‌طور معایبی نیز دارد.
خطرات مربوط به بیهوشی‌که میزان آن برای هربیمار متغیر است شامل واکنش‌های آلرژیک، مشکلات تنفسی، لخته‌ی خون در پاها (DVT)که ممکن است به‌سوی ریه حرکت کند(PTE)(آمبولی ریه)، از‌دست‌رفتن خون، عفونت، حملات قلبی یا سکته‌ی پس‌از جراحی و خطر مرگ پایین حدود۱تا۵ درصد در افراد پرخطر می‌باشد.
درمقـایسه با دیگـر انواع جراحیهای کاهش‌وزن، در شیوه‌ی حلقه‌گذاری معده؛
• کاهش‌وزن روند آهسته‌تری ایجاد‌می‌کند، اثر کمتری بر رفع دیابت دارد و تعداد زیادی از بیماران نمی‌توانند نیمی‌از اضافه‌وزن خود را کم کنند.
• جسم خارجی باید در بدن باقی‌بماند.
• در موارد معدودی (حدود ۲۰درصد)، این حلقه سُر‌می‌خورد یا به مشکلات مکانیکی بر‌می‌خورد و یا در معده خورده شده و باید خارج شود.
• مشکلاتی جهت دسترسی به ورودی آن ایجاد‌می‌شود که می‌تواند واژگون‌شده، راه دسترسی به آن مسدود‌شود و نیاز به جراحی کوچکی داشته باشد. لوله‌ی نزدیک به ورودی می‌تواند طی تنظیم آن سوراخ‌شده و نیاز به عمل مجدد کوچکی داشته باشد.
• استفراغ یا اتساع مری ناشی‌از پرخوری نیز می‌تواند روی‌دهد و نیاز دارد تا رژیم غذایی پس‌از عمل با‌دقت و سختگیری بیشتری رعایت شود.
• نیاز به عمل‌جراحی بازبینی دارد.
• خطرات ناشی‌از بیهوشی عمومی مانند هر‌عمل‌جراحی دیگر.
• آسیب و جراحت معده، روده یا دیگر اندام‌های شکمی طی عمل
• فتق
• التهاب مخاط معده (گاستریت)، سوزش در قفسه‌ی‌سینه، زخم معده
• عفونت
• زخم‌های گوارشی که می‌تواند منجر به انسداد روده شود
• تغذیه‌ی ضعیف به دلیل مصرف غذای کمتر
• افزایش احتمال بارداری پس‌از کاهش‌وزن
• نتیجه‌ی واقعی کاهش‌وزن شاید با انتظارات همخوانی نداشته باشد و شاید انتظارات مدنظر فراتر از منافع سلامت و بهداشتی آن باشد.
• مشکلات‌روان شناختی به دلیل تغییرات بدنی به‌دنبال جراحی کاهش‌وزن (لزوم مشاوره روانپزشکی قبل از جراحیهای چاقی)
انواع دیگر جراحیهای کاهش‌وزن:
حلقه‌گذاری معده به‌شکل لاپاراسکوپی یکی‌از دو روش رایجی است که در عمل‌های باریاتریک اجرا می‌شود.
دیاگرام گزینه‌های جراحی:
• بای‌پس معده ـ که همچنین آن را بای‌پس معدیRoux-en-Y نیز می‌نامند ـ یکی دیگر از روش‌های رایج جراحی کاهش‌وزن است. از این‌نظر که کیسه‌ی کوچکی در بخش بالایی معده ایجاد‌می‌کند و امکان نگهداری غذای کمتری را به معده می‌دهد، شبیه روش حلقه‌گذاری است.
اما از این‌نظر متفاوت است که غذا به بخش تحتانی معده نمی‌رسد بلکه ازطریق یک حفره‌ی کوچک در‌این‌کیسه، مستقیم به روده‌ی کوچک هدایت می‌شود (ژوژنوم).
این عمل۲ تا ۴ ساعت طول می‌کشد.
این کیسه توسط یک گیره یا بست تقسیم‌می‌شود تا فضایی با حجم۳۰میلی‌لیتر ایجاد‌کند. علاوه‌بر کاهش مصرف غذا، بای‌پس بر جذب نوترینت‌ها اثر‌می‌گذارد زیرا امکان هضم کمتری در معده می‌دهد.
• انحراف بایلوپانکراتیک (صفراوی ـ پانکراسی) با جابه‌جایی دئودنومی ـ یا بهطور ساده‌تر: جابه‌جایی دئودنومی (نوعی از بای‌پس معده است که اولین بخش آن به‌شکل گاسترکتومی انجام می‌گیرد).
در بخش‌دوم که بخش زیادی از روده‌ی‌کوچک بای‌پس شده‌است، یعنی جذب محدود‌می‌شود.
علاوه‌بر اثر‌گذاری بر هورمون‌های گوارشی، این راه بر شیوه‌ی اختلاط غذا با صفرا و آنزیم‌های پانکراسی نیز اثر می‌گذارد.
• گاسترکتومی آستینی یا لوله‌ای (Sleeve Gastrectomy)گاسترکتومی اسلیو عمودی یا همان آستینی، این عمل شامل برداشتن بخش بزرگی‌از معده است؛ یعنی حدود ۸۰درصد از آن جهت ساخت یک لوله‌ی استوانه‌ی است که این لوله هورمون گِرلین کمتری تولید می‌کند که در ایجاد اشتها نقش‌دارد.
• نقش روبات در جراحی چاقی:
استفاده از روبات‌ها در جراحیهای کاهش‌وزن به‌دلیل جلوگیری از چالش‌های ارگونومیک بدن جراح در جراحیهای لاپاراسکوپیک در وضعیت‌های نامناسب روی بیماران درشت هیکل و چاق که منجر به خستگی و کلافگی پزشک می‌شود مزایایی دارد.
محققان نشان‌داده‌اند هنگامی‌که روبات‌ها به‌عنوان دستیار جراح در جراحی کاهش‌وزن استفاده شده‌اند، میزان عوارض عمل پایین‌تر بوده است. درعین‌اینکه هزینه‌ی خود عمل بالاست، اما هزینه‌های کلی کاهش‌می‌یابد.
تمامی انواع عمل‌های مذکور جهت کاهش‌وزن به شیوه‌ی روباتیک قابل‌انجام می‌باشند، اما حلقه‌گذاری قابل‌تنظیم معده (AGB) اولین عمل باریاتریکی بود که با کمک روبات انجام گرفت.
ثبت نظر