رادیوگرافی اشعه‌ی‌ایکسX-ray یک آزمون سریع و بدون درد است که به‌وسیله‌ی آن می‌توان تصاویری ازساختمان‌های درون بدن و به‌خصوص استخوان‌ها تهیه کرد.
امواج اشعه‌ی‌ایکس از بدن عبور می‌کند ولی به مقادیر متفاوت و برحسب تراکم موادی که اشعه ازآن عبور می‌کند جذب می‌شود. مواد متراکم مانند استخوان و فلز در‌فیلم رادیوگرافی به‌رنگ سفید ظاهر می‌شوند.
هوای درون ریه به‌رنگ سیاه دیده می‌شود.
دربعضی انواع آزمون‌های رادیوگرافی، یک محیط کنتراست contrast medium (مانند ید یا باریم) وارد بدن می‌کنند تا ساختارهای بدن در تصاویر با جزئیات بیشتر دیده شوند.
علت انجام:
ازتکنولوژی اشعه‌ی‌ایکس برای بررسی بسیاری از بخش‌های بدن استفاده می‌شود.
استخوان‌ها و دندان‌ها:
شکستگی‌ها وعفونت‌ها. دربسیاری از‌موارد، شکستگی‌ها و عفونت‌های استخوان‌ها و دندان‌ها به‌وضوح در رادیوگرافی دیده‌می‌شود.
آرتریت. دررادیوگرافی مفاصل مدارک مربوط به آرتریت آشکار می‌شود. با انجام رادیوگرافی و مقایسه‌ی آن با رادیوگرافی سال‌های پیش پزشک می‌تواند مشخص کند آیا آرتریت وخیم‌تر شده‌است.
پوسیدگی دندان. دندانپزشک از رادیوگرافی برای بررسی وجود حفره در دندان‌ها استفاده می‌کند.
استئوپوروز. با استفاده از انواع خاصی از آزمون‌های اشعه‌ی‌ایکس می‌توان تراکم‌استخوان‌ها را اندازه‌گیری کرد.
سرطان استخوان. با استفاده از اشعه‌ی‌‌ایکــس می‌تــوان وجود تـــومــورهای استخــوانی را تشخیص داد.
قفسه‌سینه:
عفونت‌ها یا بیماری‌های ریه. مدرک مبنی بر‌‌مشکلات ریه مانند ذات الریه، سل یا سرطان را می‌توان در رادیوگرافی قفسه‌ی‌سینه مشاهده کرد.
سرطان پستان. ماموگرافی mammography نوع خاصی از آزمون‌رادیوگرافی است که در بررسی بافت پستان مورد استفاده است.
بزرگ شدن قلب. یکی ازشناسه‌های نارسایی احتقانی قلب بزرگ شدن قلب است که به وضوح در رادیوگرافی قفسه‌ی‌سینه دیده می‌شود.
انسداد رگ‌های خونی. تزریق یک ماده‌ی کنتراست حاوی ید به روشن‌شدن مقاطع دستگاه گردش‌خون کمک‌می‌کند که در رادیوگرافی دیده می‌شود.
شکم:
مشکلات لوله گوارش. باریم barium یک محیط کنتراست است که به صورت نوشیدنی یا تنقیه مورد استفاده است و مشکلات هرنقطه از دستگاه گوارش را آشکار می‌سازد.
اجسام بلعیده شده. اگرکودک چیزی شبیه کلید یا سکه‌یی را بلعیده باشد، با رادیوگرافی می‌توان محل آن شئی را آشکار ساخت.
خطــرات:
تماس با پرتو:
بعضی افراد درمورد ایمن‌نبودن رادیوگرافی دلشوره دارند زیرا تماس بااشعه ممکن است سبب جهش‌های یاخته یی cell mutation شود و به سرطان منتهی‌گردد. اما مقدار اشعه‌ی دریافتی درطول رادیوگرافی آنقدر اندک است که احتمال بروز هر نوع آسیب به یاخته‌های بدن بی‌نهایت پایین می‌آید.
اما اگر بیمار باردار یا مشکوک به بارداری باشد، باید پیش‌از رادیوگرافی موضوع را به‌اطلاع پزشک برساند. باوجودی‌که احتمال خطر بسیاری از رادیوگرافی‌های تشخیصی برای کودک نازاده اندک است ولی با این همه ممکن‌است پزشک ازآزمون‌های تصویرسازی دیگری مانند سونوگرافی استفاده نماید.
محیط کنتراست:
دربعضی افراد، تزریق محیط کنتراست ممکن است سبب بروز عوارض جانبی شود مانند.
ـ احساس گرما یا گرگرفتگی
ـ احساس مزه‌ی فلز دردهان
ـ سبک شدن سر
ـ تهوع
ـ خارش
ـ‌کهیر
به‌ندرت، واکنش‌های شدید نسبت به محیط کنتراست بروز می‌کند ازجمله:
ـ‌کاهش شدید فشارخون
ـ شوک آنافیلاکتیک
ـ وقفه‌ی قلب
نحوه‌ی آماده‌شدن:
انواع متفاوت رادیوگرافی به‌روش‌های مختلف آماده شدن نیاز دارد. پزشک یا پرستار در هر مورد آموزش‌های لازم رابه بیمار می‌دهد.
لباس مخصوص:
به‌طورکلی برای بررسی هربخش از بدن باید لباس آن قسمت را درآورد. بیمار برای پوشاندن خود درطول بررسی و برحسب منطقه‌یی که از آن رادیوگرافی می‌شود از لباس مخصوصی به‌نام گان gown استفاده می‌کند. همچنین ممکن است ازبیمارخواسته شود جواهرات، عینک و هر نوع جسم فلزی را ازخود دور کند که سبب تیرگی تصویر رادیوگرافی می‌شوند زیرا این اشیاء در فیلم رادیوگرافی دیده می‌شوند.
مواد کنتراست:
پیش‌از انجام بعضی از انواع رادیوگرافی به بیمار مایعی به‌نام محیط کنتراست contrast medium داده می‌شود. محیط‌های کنتراست ازجمله باریم و ید به مشخص‌شدن بیشتر مناطقی خاص از بدن روی تصویر رادیوگرافی کمک می‌کنند. محیط کنتراست به صورت خوراکی،تزریقی یا تنفیه مورد استفاده است.
انتظاری که باید داشت:
ضمن رادیوگرافی:
ممکن‌است رادیوگرافی درمطب پزشک، دندانپزشک، بخش اورژانس یا بیمارستان و یا هر‌جایی انجام شود که وسیله‌ی رادیوگرافی موجود است. این ماشین یک‌دسته پرتو ظریف و به میزانی مطمئن ایجاد می‌کند که از بدن عبور کرده و روی صفحه‌یی خاص، تصویری را ثبت می‌کند. بیمار عبور پرتو از بدن خود را حس نمی‌کند.
یک تکنولوژیست بدن بیمار را دروضعیت خاصی قرارمی‌دهد تا بتواند تصویر دلخواه را به‌دست آورد. برای تصحیح وضعیت بیمار گاهی ازیک بالش یا کیسه‌ی شن استفاده می‌شود. درطول تاباندن اشعه‌ی بیمار بی‌حرکت می‌ماند و برای پرهیز از تکان خوردن ، نفس هم نمی‌کشد تا تصویر به دست آمده تار نشود.
طول‌مدت رویه‌ی رادیوگرافی برای استخوان چند دقیقه و برای روشهای درگیر کننده با استفاده از محیط کنتراست بیش‌از یک‌ساعت است.
رادیوگرافی کودک:
درصورتی‌که لازم باشد ازکودکی خردسال رادیوگرافی به‌عمل آید از تکنیک‌های بی‌حرکت ساختن کودک استفاده می‌شود. استفاده از‌این روش‌ها به کودک آزاری نمی‌رساند و نیز از تکرار رویه جلوگیری می‌گردد، زیرا اگر کودک ضمن عکسبرداری تکان بخورد، انجام دوباره‌ی رادیوگرافی الزامی خواهد بود و اشعه‌ی بیشتری خواهد گرفت. گاهی به والدین کودک اجازه داده می‌شود ضمن انجام آزمون، کنارش بمانند. اگر والدین در زمان عکسبرداری کنار طفل بمانند، ازآنان خواسته می‌شود ازیک پیشبند سربی استفاده کنند تا از قرار‌گرفتن غیر‌ضروری در برابر اشعه مصون بمانند.
بعد‌از رادیوگرافی:
بعد‌از عکسبرداری با اشعه‌ی ایکس، بیمار می‌تواند به زندگی عادی خود بازگردد. معمولاً انجام رادیوگرافی معمولی عوارض جانبی به‌دنبال ندارد. اما، اگر پیش‌از رادیوگرافی به بیمار محیط کنتراست تزریق‌شده باشد، درصورت وجود درد، ورم یا قرمزی درمحل تزریق باید به پزشک اطلاع دهد. درمورد بروز سایر شناسه‌ها و نشانه‌ها درارتباط با رویه‌ی خاص رادیوگرافی باید ازپزشک سوال شود.
نتایـج:
در‌دستگاه‌های دیژیتال، رادیوگرافی انجام‌شده درکامپیوتر نگاهداری می‌شود(save). تصاویر دیژیتالی را می‌توان ظرف چند دقیقه روی صفحه‌ی کامپیوتر مشاهده کرد. رادیولوژیست به طور مشخص نتایج را می‌بیند و تفسیر آن را می‌نویسد و برای پزشک ارسال می‌دارد و ظرف چند دقیقه پزشک قادر خواهد بود به‌‌نتایج رادیوگرافی دسترسی داشته باشد.
منابع در دفترنشریه موجود است.
ثبت نظر