شیوع بالای پوکی استخوان در کشور/آمار شکستگی استخوان ها

به گزارش خبرگزاری مهر، باقر لاریجانی، روز پنج شنبه در سمپوزیم تازه های استئوپروز در دانشگاه علوم پزشکی تهران، بیماری استئوپروز را یکی از بیماری های مهم در سنین بالا خواند و گفت: این بیماری ناشی از اشکالات سیستماتیک استخوانی است که منجر به افزایش شکستگی استخوان ها، خصوصا در لگن، مچ و ستون فقرات می شود. 

وی با عنوان اینکه برخی عوامل زمینه ای سبب بروز پوکی استخوان می شود، اظهار داشت: ژنتیک، جنسیت، هورمون ها و عملکرد غدد درون ریز، وزن، فعالیت فیزیکی و مصرف سیگار و الکل بر بروز این بیماری موثر است و اتوفازی و تحلیل سلول های استخوانی موجب عوارض متعددی در بیماران می شود. 

نایب رئیس کمیته ملی بیماری های غیرواگیر با بیان اینکه احتمال شکستگی در کشورهای مختلف کاملاً متفاوت است، اظهار داشت: برنامه های غربالگری ، تشخیص و مداخله بالینی برای پوکی استخوان باید به طور خاص برای هر کشوری طراحی شود. 

وی در خصوص منطقه خاورمیانه گفت: شیوع پوکی استخوان در منطقه بسیار زیاد است و هر ساله حدود ۶.۵۶ مرگ در هر ۱۰۰ هزار مرگ را می توان به پوکی استخوان در منطقه نسبت داد. 

لاریجانی افزود: طبق مطالعات صورت گرفته در سال گذشته بیش از ۱۷۰ هزار مورد شکستگی در اثر پوکی استخوان در کشور رخ داده که ۴۹ درصد آن در مردان بوده و بیش از ۴ هزار مورد مرگ بر اثر این بیماری در کشور رخ داد و این عوارض حدود ۳۲ میلیارد ریال بار مالی برای کشور داشته است. 

نایب رئیس کمیته ملی بیماری های غیرواگیر با بیان اینکه براساس مطالعه انجام شده، شیوع پوکی استخوان در ایران نسبتاً زیاد است، گفت: مطالعات ملی مختلفی در کشور برای ثبت داده های جمعیتی انجام شده و طرح کوهورت سالمندان نیز در بوشهر صورت پذیرفته که فاز دوم آن به بررسی عملکرد اسکلتی و استخوانی و شناختی سالمندان می پردازد. 

وی با اشاره به اینکه راهنمای بالینی ملی پوکی استخوان ایران تدوین شده، گفت: این دستورالعمل با استفاده از داده های تولید شده بصورت محلی تهیه شده و یک راهنمای مرحله به مرحله برای غربالگری، تشخیص و مدیریت پوکی استخوان را به پزشکان سراسر کشور ارائه می دهد.

لاریجانی به روش های غیر دارویی برای درمان پوکی استخوان نظیر استفاده از آتل ها، قرار گرفتن در معرض آفتاب، برنامه های تمرینی، مکمل کلسیم و ویتامین D، پیشگیری از سقوط و کیفوپلاستی یا جراحی مهره ها اشاره کرد و گفت: ارزیابی راه رفتن و تعادل باید انجام شود تا به تعیین خطر سقوط و استراتژی های خاص برای کمک به حداقل رساندن این خطر کمک شود. 

وی به استفاده از مکمل های کلسیم و ویتامین D در افرادی با کاهش تراکم مواد معدنی استخوان، گردش زیاد استخوان و افزایش خطر سقوط و شکستگی لگن در افراد مسن تاکید و اشاره کرد: برای اولین بار در ایران، غنی سازی شیر با ویتامین D در پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام و این فناوری به صنایع لبنی معرفی شد. مطالعات بعدی نشان داد این اقدام تاثیر بسزایی در کمبود ویتامین D داشته است. 

لاریجانی، «بیس فسفونات» ها را بزرگ ترین پیشرفت در درمان پوکی استخوان در دهه گذشته ذکر کرد و گفت: پژوهش ها نشان می دهد این گروه داروها می تواند حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد شکستگی ها را کاهش دهد. البته جذب خوراکی این داروها ضعیف است و می توانند باعث عوارض گوارشی شوند. 

نایب رئیس کمیته ملی بیماری های غیرواگیر از اثر آنالوگ های هورمون پاراتیروئید (PTH) در افزایش توده استخوانی سخن گفت و اظهار داشت: PTH نوترکیب ایرانی در پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران مورد ارزیابی قرار گرفت.

وی ضمن اشاره به اثرات این دارو، گفت: نکته ای که باید در بیماران مبتلا به پوکی استخوان مورد توجه قرار گیرد این است که عدم موفقیت در درمان این بیماران عمدتا ناشی از پیگیری دارویی ضعیف است و هم کادر پزشکی و هم بیماران باید به لزوم پیروی از یک برنامه درمانی منظم توجه کنند. لذا استفاده از کلسیوم و ویتامین D همواره باید به عنوان یک اصل مدنظر قرار گیرد.

لاریجانی گفت: استفاده از سلول های بنیادی برای بازسازی بافت باعث ایجاد امیدواری زیادی در اختلالات اسکلتی عضلانی و عضلانی مختلف از جمله پوکی استخوان شده است. 

نایب رئیس کمیته ملی بیماری های غیرواگیر، گفت: شبکه ملی پوکی استخوان با هدف اصلی همگام سازی فعالیت های بالینی و تحقیقاتی در زمینه پوکی استخوان در سراسر ایران تشکیل شده و همه پیشرفت ها ، فرصت ها و چالش های مربوط به پوکی استخوان توسط اعضای این شبکه به طور منظم مورد بحث قرار می گیرد. 

لاریجانی با اشاره به ضرورت تطابق یک رویکرد ملی چند رشته ای برای غربالگری، تشخیص و مدیریت پوکی استخوان، عنوان کرد: نقشه راه پوکی استخوان ایران تهیه شده است. این نقشه راه جامع با هدف غلبه بر کاستی های فعلی علمی و بالینی مرتبط با پوکی استخوان در ایران سه بعد علمی، بالینی و مداخلات مبتنی بر جامعه و فعالیت های آگاهی بخشی را در بر می گیرد. 

نایب رئیس کمیته ملی بیماری های غیرواگیر با اشاره به اینکه جمعیت سالخورده ایران بار زیادی از پوکی استخوان بر سیستم بهداشت و درمان وارد می کند، گفت: ممکن است داروهای جدید به دلیل هزینه زیاد و منابع محدود سیستم بهداشت و درمان و تحریم ها در دسترس بسیاری از افراد نباشد و لازم است افراد با استمرار شیوه های درمانی در پیشگیری از عوارض پوکی استخوان همکاری کنند. 

وی با بیان اینکه تحریم ها علیه ایران می تواند از طریق مکانیسم های مختلف از جمله در دسترس بودن دارو و ابزار پزشکی بر کنترل پوکی استخوان تأثیر بگذارد، افزود: غربالگری، تشخیص زودرس و مداخله به موقع می تواند ۲۰ تا ۲۵ درصد از حوادث را کاهش دهد. پوکی استخوان یک بیماری بسیار خاص در اقوام مختلف است و استراتژی های کنترل آن باید براساس داده ها و منابع محلی تولید شده در سطح ملی و منطقه ای اتخاذ شود.