املاح موجود درآب و مواد غذایی از دوگروه ماکرو و میکرو معدنی‌های مغذی و مفید مثل کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، سولفات‌ها، بی‌کربنات‌ها، سیلیکا، روی، آهن، مس، منگنز، مولیبدن، کروم 3، سلنیوم، سولفور وغیره تشکیل شده‌اند. دراین مقاله به طور فشرده به خصوصیات بارز و مهم آنها درادامه اشاره می‌شود.
بدن انسان هر روزه به بیش از 25 نوع ازاین مواد به میزان مناسب نیـاز دارد. هرچنـــد که بخش عمده ی آنها ازطریق مصرف انواع مواد غذایی در بدن جذب می‌گردند. ولی بخش دیگر و کلیدی املاح‌رسانی به بدن، ازطریق مصرف آب شرب، به خصوص ازنوع معدنی و واقعاً طبیعی و غیرتقلبی که حاوی برخی ازاین املاح قابل حل با فراهمی زیستی بالا است، تأمین می‌گردد. بدون تردید این املاح معدنی مفید در عملکرد منظم و طبیعی بدن موثر و نقش مهمی در واکنش‌های سلولی، کنترل ورشد استخوان‌ها و بافت‌ها، متابولیسم، تراز مایعات،pH، عادی‌سازی فعالیت عصب‌ها، عضلات و غیره در بدن ایفا می‌کنند تا فرد بتواند قوی و سالم بماند. ازسوی دیگر، کمبود آنها باعث ایجاد مشکلات واختلالاتی درسلامتی می‌گردد. این مواد معدنی معمولاً در اثر فعل وانفعالات، فرسایش طبیعی زمین وشرایط مختلف دیگر در نهایت وارد منابع آب شرب می‌گردند. میزان غلظت وتنوع و یا تعداد این مواد معدنی درآب برای مناطق مختلف متفاوت می‌باشند، یعنی آب شرب در هرمنطقه بسته به شرایط شیمیایی داخل زمین، ممکن است تنها دارای برخی از این املاح درغلظت‌های مختلف باشند. ولی مواد معدنی مثل کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم و غیره که ازعوامل مهم فیزیولوژیکی برای بدن به حساب می‌آیند، غالباً در آب شرب اکثر مناطق درمقادیر مختلف وجود دارند. البته این چنین استنباط نشود که کلیه املاح ارائه شده دراین مقاله الزاماً باید درآب شرب مصرفی ما وجود داشته باشد.
الف: ماکرومعدنی‌ها: نیاز بدن به این نوع مواد کانی‌طبیعی، درمجموع به بیش از 100 میلی‌گرم در روزمی‌باشد. این ماکرو معدنی‌ها محلول‌در آب شرب، به صورت یون‌های مثبت مثل کلسیم (++Ca)،منیزیم(++Mg)، روی (++Zn)، سدیم (+Na)، پتاسیم(+K) و...، نیزیون‌های منفی مثل سولــــفات (--SO4)، کــلـرایـــد
(-Cl) ، بی‌کـربـنـات (ـHCO3)... و نیز سیلیکا وغیره وجود دارند:
1ـ کلسیم: متأسفانه بیش از نیمی ازجمعیت دنیا ازکمبود کلسیم رنج می‌برند. بدن انسان جهت رشد، تکامل و استحکام دندان‌ها واستخوان‌ها وحفظ وضعیت مطلوب آنها، عملکرد طبیعی قلب وماهیچه‌ها وغیره به کلسیم نیاز دارد. تنها حدود 1 درصد ازکلسیم درخون وبافت‌های نرم بدن وجود دارند.نرسیدن کلسیم به بدن باعث می‌گردد تاخون، کلسیم مورد نیاز خود را، از استخوان‌ها تأمین و تنظیم نماید که نتیجتاً مشکلاتی درسلامتی ایجاد خواهد نمود. یون کلسیم 2+Ca درانقباض وانبساط عروق خونی، انقباض عضلانی، انتقال پیام عصبی، ترشح هورمون‌ها نظیر انسولین نقش مهمی دارد. عدم مصرف غذاها ویا آب شرب حاوی کلسیم، درنهایت بدن را با کمبود آن مواجه کرده و دردرازمدت منجر به عملکرد غیرطبیعی غدد پاراتیروئید، نارسایی مزمن کلیه، افزایش خطر ابتلا به بیماریهای کرونر، پوکی استخوان، کاهش طول عمر وغیره می‌گردد.
تقریباً یک چهارم کلسیم مورد نیاز روزانه ی بدن ممکن است ازطریق آب شرب سالم تأمین گردد. چنانچه ازفیلترهای خانگی استفاده می‌کنید، حتما مطمئن شوید که مقدار حداقل کلسیم در خروجی آب فیلتر شده از60 میلی‌گرم در لیتر کمتر نباشد. مصرف مستمر و بی‌رویه ی غذاها و مکمل‌های حاوی کلسیم یا کلسیم‌ساز در بدن و نیز آب شرب با سختی خیلی بالا یعنی بیش ازحد استاندارد، ممکن است در دراز مدت باعث ایجاد«کلسینوز» یا رسوب کلسیم دربرخی از اعضای بدن و در نهایت عدم کارآیی یا اختلال درعملکرد آنها گردد. مثلاً درمفاصل و استخوان‌ها موجب بروز درد و ورم مفاصل، در شریان‌ها منجر به سخت و یا بسته شدن آنها، درقلب باعث نارسایی‌های قلبی، در کلیه‌ها و کیسه ی صفرا موجب تشکیل سنگ درآنها، در موها و پوست باعث بروز شکنندگی وچین و چروک گردد. لذا نباید به طور بی‌رویه وخودسرانه اقدام به مصرف مکمل‌های کلسیم به ویژه ازنوع کربنات و یا کلسیم‌ساز کرد.
کلسیــم و ویتامیــن‌های «D» و «K»
جذب کلسیم البته نوع «محلول درآب» با فراهمی زیستی بالا، زمانی حداکثری است که میزان ویتامین‌های«D3»و«K2» در بدن تقریباً درحد مطلوب باشند. ازیک طرف،اکثر مردم با فقر ویتامین«D» مواجه هستند و یا به طور معمول دارای حدود 15 تا30 نانوگرم درمیلی لیتر ازاین ویتامین می‌باشند. درنتیجه اکثراً با مشکل جذب کلسیم و تبعات ناشی ازآن روبرو هستند. لذا با این شرایط، احتمالاً ممکن است تنها حدود 10 درصد از کلسیم ورودی را جذب و بیش از90 درصد آن را دفع نمایند. بنابرابن بی‌دلیل نیست که آمار ابتلا به پوکی استخوان، به خصوص در زنان کشورمان به حدود 18 سال و یا پایین‌تر ازاین حد رسیده است. لذا، جهت کاهش تدریجی این معضل می‌توانیم ازغنی‌سازی شیر با ویتامین«D» درمدارس کشور شروع نماییم. مطمئناً هزینه ی اجرای این طرح در مقایسه با هزینه‌های بسیار سرسام آور درمان به مراتب خیلی خیلی ناچیز است. مثلاً چنانچه یک لیوان شیر را با 1000 واحد از ویتامین«D» برای20میلیون دانش آموز غنی‌سازی نمایید، یعنی روزانه، تنها به حدود500 گرم ازاین ویتامین برای این تعداد جمعیت نیاز می‌باشد. بنابراین، در دراز مدت نه تنها آمار ابتلایان به پوکی استخوان تاحدود چشمگیری کاهش می‌یابد، بلکه به علت به حد مطلوب رسیدن ویتامین«D» در بدن نتیجتاً سیستم ایمنی دانش‌آموزان نیز ارتقاء می‌یابد و درنتیجه آنها را ازابتلا به بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی، آنفلوانزا وبسیاری از مشکلات دیگر که منشا عفونی وویروسی وغیره دارند تا میزان قابل توجهی مصون نگه می‌دارد. به علاوه، مصرف شیر غنی شده با ویتامین«D» ممکن است برای طیف حداکثری جمعیت درسنین مختلف نیز مؤثر بوده و به ارتقای کیفیت وتضمین سلامت جامعه کمک شایانی نماید. البته درکنار آن لازم است برای جذب بهینه ی کلسیم، مردم را به مصرف غذاهای حاوی ویتامین«K2» مثل کاهو، کلم...، روغن‌های کبد ماهی، سویا....، تخم مرغ و غیره تشویق نمودبرای اینکه ویتامین «K» ازطریق فعال‌سازی هورمون استئوکسین، که نقش کلیدی در کلسیم سازی به استخوان‌ها را به عهده دارد، مانع ازرسوب کلسیم در بافت‌ها، رگ‌ها، فضای مفاصل و غیره می‌شود. به علاوه،مصرف بی‌رویه ی آنتی‌بیوتیک‌ها و یا درمعرض نور خورشید قرار گرفتن برای مدت طولانی،ممکن است مانع از تولید بیوسنتزی این ویتامین در بدن گردد وبنابراین فرد را با عدم جذب کلسیم مورد نیاز مواجه و در درازمدت موجب ابتلای به پوکی استخوان، بیماریهای قلب وعروق وغیره نماید.
ثبت نظر