سردرد خوشه‌یی بیشتر درنیمه‌های شب با درد شدید دریک چشم یا اطراف یک چشم و دریک سمت سر، بیمار را ازخواب بیدار می‌کند.
دوره‌های حملات مکرر این سردرد که به دوره‌های خوشه‌یی cluster period موسوم است، ممکن است ازچند هفته تا چند ماه طول بکشد و به دنبال آن معمولاً وقتی حمله‌های سردرد متوقف می‌شود دوره‌های بهبود موقت مشاهده می‌گردد. درطول دوره‌ی بهبودی موقت، دیگر چند ماه و گاهی حتی‌چند سال، سردردی عارض نمی‌شود.
خوشبختانه، سردرد خوشه‌یی نادر است و تهدید کننده هم نمی‌باشد. با استفاده از درمان دارویی می‌توان دوره‌ی حمله‌های سردرد خوشه‌یی را کوتاه‌کرد و از وخامت آن کاست. افزون براین با استفاده از دارو می‌تـوان تـعداد موارد بـروز سردرد خوشه‌یی را کـاهش‌‌داد.
نشانه‌ها
شناسه‌ها ونشانه‌های مشترک
سردردخوشه‌یی به سرعت وبه ناگهان و معمولاً بدون اخطار قبلی ظاهر می‌شود. شناسه‌ها و نشانه‌های مشترک عبارتند از:
- درد غیرقابل تحملی که معمولاً دریک چشم یا اطراف آن جای دارد ولی ممکن‌است به سایر نواحی صورت، سر، گردن وشانه‌ها نیز تیر بکشد.
ـ درد یک طرفه
ـ بیقراری
ـ اشکریزی مفرط
ـ قرمزی چشم در سمت گرفتار
ـ گرفتن بینی یا آبریزش ازیک سوراخ بینی درسمت گرفتارصورت
ـ عرق کردن و پریدن رنگ صورت
ـ ورم اطراف چشم در سمت گرفتار صورت
ـ افتادن پلک
دردسردرد خوشه‌یی غالباً به صورت درد تند، نافذ یا سوزاننده شرح داده می‌شود. افراد دچار این نوع سردرد می‌گویند که این درد شبیه درد سیخ داغی است که در چشم فرو کرده باشند یا شبیه آن است که چشم را از درون کاسه‌اش بیرون می‌کشند.
افراد دچار سردرد خوشه‌یی بیقرار به نظرمی‌آیند. این بیماران در زمان حمله ممکن است راه بروند یا بنشینند. به خلاف بیماران میگرنی، افراد دچار سردردخوشه‌یی معمولاً درطول حمله ازدرازکشیدن پرهیز می‌کنند زیرا به نظر می‌رسد در این وضعیت بـرشدت درد افزوده می‌شود.
بعضی‌نشانه‌های شبیه میگرن ازجمله تهوع، حساسیت به نور و صدا و اورا،ممکن است درسردرد خوشه‌یی بروز کند ولی معمولاً یک طرفه است.
ویژگی‌های دوره خوشه‌یی
دوره‌ی خوشه‌یی معمولاً 6 تا12 هفته طول می‌کشد. تاریخ شروع و مدت هر دوره‌ی خوشه‌یی ممکن‌است در دوره‌های متفاوت یکسان باشد. به‌عنوان مثال، ممکن‌است دوره‌های خوشه‌یی به‌صورت فصلی مثلاً هر بهار یا هرپائیز بروز کنند.
بسیاری از بیماران دچار سردردهای خوشه‌یی رویدادی episodic cluster headach هستند. دراین موارد، سردرد خوشه‌یی ممکن است به مدت یک هفته تا یک سال عارض شود و به‌دنبال آن دوره‌ی بهبودی موقت (رمیسیون remission) بروز نماید که پیش‌از به وجود آمدن مورد دیگر سردرد خوشه‌یی تا 12 ماه طول بکشد.
دوره‌های مزمن خوشه‌یی ممکن‌است بیش‌از یک سال به درازا بکشند یا ممکن‌است دوره‌های بدون درد کمتر از یک ماه به طول انجامد.
درطول دوره خوشه‌یی:
ـ سردردها معمولاً هر روز وگاهی چند بار در یک روز حادث می‌شوند.
ـ هرحمله ممکن‌است از 15دقیقه تا 3 ساعت طول بکشد.
ـ غالباً حمله‌ها در هر 24 ساعت شبـانـــه‌روز، در ساعتی معیــن بروز می‌کنند.
ـ اکثریت حمله‌ها در شب ومعمولاً زمانی بروز می‌کنند که یک یا دو ساعت از رفتن به بستـر گذشته است.
درد معمولاً همانطور که ناگهان ایجاد شده، باکاهش سریع شدت، به ناگاه ازبین می‌رود. بعد ازحمله‌ها، بسیاری از افراد کاملاً بدون درد ولی بسیار خسته و وامانده هستند.
علل
علت صحیح سردردهای خوشه‌یی ناشناخته است ولی احتمالاً ناهنجاری‌های هیپوتالاموس، ممکن‌است دراین زمینه تأثیر داشته باشند. معمولاً درطول 24 ساعت شبانه‌روز، سردردها درساعتی معین و با نظم‌خاص بروز می‌کنند و چرخه‌ی دوره‌های خوشه‌یی غالباً از فصل‌های سال پیروی می‌کند.
وجود این الگوها حاکی ازآن است که دراین بیماری ساعت زیست‌شناسیک بدن درگیر است. درانسان، ساعت زیست شناسیک درهیپوتالاموس قرار دارد و این محل درعمق و درمرکز مغز جای گرفته است.
با ناهنجاری‌های هیپوتالاموس می‌توان زمان‌بندی و ماهیت چرخه‌یی سردرد خوشه‌یی را توجیه کرد. با بررسی‌های تصویرسازی، افزایش فعالیت در هیپوتالاموس درطول دوره‌ی سردرد خوشه‌یی مشاهده شده است.
به‌خلاف میگرن و سردرد تنشی، معمولاً سردردخوشه‌یی دارای عوامل شعلهورکننده مانند غذا، تغییرات هورمونی یا استرس نیست. دربعضی افراد ممکن‌است شبیه سردردهای میگرنی، تجربه اورا یا حالت تهوع موجود باشد.
اما وقتی دوره‌ی خوشه‌یی آغاز شود، ممکن‌است مصرف الکل به سرعت سبب شعله‌ور شدن سردردی بسیار شدید گردد. به این جهت بسیاری از افراد دچارسردرد خوشه‌یی درمدت دوره خوشه‌یی از صرف الکل پرهیز می‌کنند.
ازسایرعوامل شعلهورکننده می‌توان داروها ازجمله نیتروگلیسرین را نام برد که در درمان بیماری قلب به کار می‌رود.
عوامل خطرساز
عوامل خطرساز سردردهای خوشه‌یی عبارتنـد از:
جنس. مردان بیشتربه سردردهای خوشه‌یی مبتلا می‌شونـد.
سن. بسیاری از افراد دچار سردردهای خوشه‌یی، نخستین بار در فاصله‌ی سنی20 تا30 به این نابسامانی‌دچار می‌گردند ولی این بیماری ممکن‌است در هر سنی به وجـود آیـد.
سیگار. بسیاری از افرادی که دچار حمله‌های سردرد خوشه‌یی می‌شوند سیگاری هستند.
مصرف الکل. مصرف الکل درصورت درمعرض خطر بودن سردرد خوشه‌یی سبب شعله‌وری حمله می‌شود.
سابقه‌خانوادگی. درصورتی که پدر ومادر یا خواهر و برادر دچار سردرد خوشه‌یی باشند، احتمال بروز این سردرد افزایش می‌یابـد.
ثبت نظر