شماره ۹۷۴
دکتر تقی عضدی - کودکان
بازی مکرر ویدیویی که به «کراک همیشه حاضر» نیز مشهور شده است عبارت است از وابستگی اجباری به بازیهای کامپیوتری یا ویدیویی که در زندگی روزانهی بعضی از نوجوانان و جوانان دنیا و ازجمله ایران، نقش برجستهای پیدا کردهاست که متأسفانه در ایران، هیچ رسانهای تاکنون به طرح این اعتیاد و پیامدهای منفی آن توجه نکرده است.
اعتیاد بهبازی ویدیویی ممکناست بهصورت بازی اجباری (compulsive game-playing)، انزوای اجتماعی، خُلقِ متلون، کاهش ابتکار، تخیل و تمـرکز بیش از حد روی موفقیت در یک بـازی و بیتوجهی به سایر وقایع روزمرهی زندگی خودنمایی کند.
در حـال حـاضر، در فـرهنگ فعلی طب داخلـی یـا روانشناسی، بـرای اعتیـاد به بـازیهـای کامپیوتری و ویدیویی، به دلیل ظهور ناگهانی این پدیده که ناشی از پیشرفت سریع تکنولوژی میباشد و بهعلت مشخص نبودن آمار جمعآوری شدهی کافی و کوتاهی زمان بروز علائم دیررس آن، هنوز هیچ تشخیص قـاطعی برای تعیین جایگاه طبقهبندی آن در اختلالاتروانی و نشانههای بالینی وجود ندارد. در آخرین چاپ کتاب نظامات تشخیصی و آمـاری اختلالات روانی (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) هیچ اشارهای به مشکل«اعتیاد» به بازیهای ویدیویی نشده است.
درهرحال، بعضی از صاحب نظران اعتقاد دارند که اثرات یا نشانههای استفاده بیشازحد از بازیهای ویدیویی، شبیه سایر اعتیادات روانی نظیر اعتیاد اجباری به قمار و اختلال در کنتـرل تحریک آنی باشد.
برای بسیاری از افراد جوان، بازیهای کامپیوتری ـ ویدیویی دستی یا رومیزی، بخش منظمی از فعالیتهای روزانه آنها را تشکیل میدهد. بسیاری از آنها همانند سابق در انجام انتظاراتی که مدرسه از آنان دارد مثل ورزش و کسب نمرات قابلقبول موفق عمل نمیکنند. آنها که در زندگی خانوادگی دارای مهارتهای بسیاربودهاند، پس از اینکه بازیهای کامپیوتری برایشان به صورت یک عادت در میآید، روی زندگی روزمره و روابط با دیگران یا پیگیری اهدافی که با علاقه در تعقیب آن بودهاند تأثیر منفی میگذارد.
بازیهـای کامپیوتری یـا ویدیویی، بهخصوص بازیهـای دستــــهجمعی کـه بـهصــورت on line، مثل “World of warcraft” باحضور هزاران کاربر صورت میگیرد، به بـازیکنان اجـازه میدهد تا به نحو چشمگیری از شخصیت طبیعی خود فاصله بگیرند، مثلاً یک کودک خجالتی ممکناست نـاگهان به یک کـودک بیحیا و کودکی منفعل به یک کودک پرخاشگر تبدیل شود.
بسیاری از متخصصان بهداشت روانـی اعتقاد دارند کـه بازیهای کامپیوتری بهعنوان یک فرایند اعتیادآور، شبیه اعتیاد به قمار است. تخمین زده میشود که 10٪ بازیکنان ویدیویی بالاخره به مرحلهای کشیده میشوند که رفتارهایشان نشانههایی از مبتلایان به اعتیاد را نمایش میدهد.
در زیر بعضی از نشانههایی را که شما خود میتوانید شناسایی کنید شرح داده شدهاست که هرقدر تعداد آنها بیشتر باشد، معرف ضرورت بیشتر دخالـت صاحبان تخصص در کمـک بــه کودک مبتلا میباشد:
• درصورتی که بیشترین ساعات غیردرسی، صرف کار با کامپیوتر یا بازیهای ویدیویی شود
• به خواب رفتن در پشت میز مدرسه
• عقب افتادن از تکالیف درسی
• بدتر شدن نمرات درسی
• توسل به دروغ در مورد استفاده از کامپیوتر و بازیهای ویدیویی
• ترجیح بازی با کامپیوتر و ویدیو در مقایسه با اشتیاق دیدن دوستان و معاشرت با دیگران
• دوری گزیدن از گروههای اجتماعی نظیر رفتن به کلوبها یا شرکت درفعالیتهای ورزشی تیمی
• بیقراری و تحریکپذیری در زمانی که به کار با کامپیوتر یا بازیهای ویدیویی مشغول نباشند
وجود بعضی از نشانههای فیزیکی زیر نیز میتواند زنگ خطری برای ابتلا به اعتیاد باشد:
• اختلال خواب
• درد پشت یا گردن
• سردرد
• خشکی چشمها
• قصور در خوردن منظم غذا یا غفلت در رعایت بهداشت شخصی
چهچیز باعث اعتیاد به بازیهای ویدیویی میشود؟
بیشتر نـوجوانان دوست دارند حـداقل قسمتی از اوقـات فراغت خود را صرف انجـام بازیهـای ویدیویی نمایند اما برای بعضیها، شروع آن بهعنوان یک سرگرمی بیضرر، ممکناست به اعتیاد ختم شود. به زودی دوستان، خانواده، محل کار و حتی بهداشت فردی مورد غفلت قرار میگیرد زیرا تقریباً تمام لحظات جدا از بازی، برای معتاد، زمـان گمشده محسوب میشود. چگونه ممکناست عـدهای در انجام یک بازی گرفتار اعتیاد شوند ولی عدهای دیگر از افتادن به دام آن مصون بمانند؟
بازیهای ویدیویی را برای شروع کنندهی بازی، با هدف ایجاد «اعتیاد» طراحی میکنند. اما نه اعتیادی که در حیطهی پزشکی معنی میدهد. طراحان بازیهای کامپیوتری، همواره در پی یافتن راههایی هستند که بازیهایشان برخوردار از جاذبههای بیشتری باشد تا بازیکن در اشتیاق نتیجهی بازی، وقت بیشتری را به ادامهی بازی اختصاص دهد. وبسایتهایی وجود دارند که با طرح سووالاتی، به بازیکن انگیزه میدهند تا با دادن پاسخ به این سووالات و کسب امتیاز، توانایی خود را بیازمایند.
ثبت نظر