مشاوره پزشکی

عدم‌توجه به درخواست بیمار که مایل است توسط پزشک دیگر مورد مشاوره قرارگیرد مشکلاتی را به‌وجود می‌آورد که دراینجا یک نمونه‌ی آن را می‌آورم. بیماری توسط جراحی که به‌خود مطمئن بود مورد عمل‌جراحی قرارمی‌گیرد بعد‌از عمل‌جراحی دچار‌ عارضه می‌شود، بیمار و اطرافیان تقاضا می‌کنند از جراح دیگر که مورد علاقه‌ی آنها بوده‌است، مشاوره انجام شود. جراح به‌علت اطمینان زیاد ازخود، درخواست بیمار را برای مشاوره از جراح دیگر نمی‌پذیرد، متأسفانه با‌همه‌ی کوشش‌های پزشک معالج، بیمار فوت می‌کند.مهمترین نکته‌ی شکایت اطرافیان این بود که چرا جراح تقاضای مارا نپذیرفت. عدم قبول درخواست بیمار برای دعوت از جراح دیگر، نقطه‌ی‌ضعفی بود که باعث گرفتاری جراح ومشکلات بعدی شد.
شرایط مشاوره:
تقاضای مشاوره، به‌غیر‌از موارد اورژانس، لازم است به‌صورت کتبی صورت‌گیرد، پزشک درخواست‌کننده مختصری از شرح حال بیمار را می‌نویسد و منظور از مشاوره را ذکر می‌‌کند.
پزشک مشاور باید نکات زیر را درنظرداشته باشد:
مهمتر ازهمه امانتداری است. پزشک مشاور بعد‌از معرفی خود با اجازه‌ی بیمار به معاینه می‌پردازد. لازم‌است معاینه با‌دقت و بدون عجله انجام داد، حتی ممکن‌است بیمار را در اتاق دیگر که بیمار دیگری وجود ندارد و وسایل بهتر فراهم است انجام داد، به نکاتی که بیمار می‌گوید باید توجه داشت زیرا که گاهی به تشخیص کمک شایان می‌کند.
پس‌از معاینه باید آزمایش‌ها و تصویرنگاری‌ها را ملاحظه کرد. بعد‌‌‌از انجام معاینه و بررسی آزمایش‌های پاراکلینیک، درزیر درخواست مشاوره نظرات خود را اعلام داشته و اگر دستورهایی مایل است بدهد به‌صورت پیشنهاد ذکر می‌کند: پیشنهاد می‌کنم آزمایش‌ها و تصویرنگاری دیگر صورت گیرد و اگر مشاوره‌ی دیگری را ضروری می‌داند در ورقه‌ی مشاوره ذکر می‌کند و خود نباید ازپزشک دیگر بدون اطلاع و موافقت پزشک اولیه درخواستی بنماید. در‌هرصورت پزشک اولیه مسوول اصلی بیمار است و اقدامات بعدی حتماً باید با اطلاع او باشد، مشاوره یا ویزیت‌بعدی در‌صورتی باید انجام شود که پزشک اولیه درخواست کند یا ویزیت‌های بعدی جهت اطلاع از آزمایش‌های پاراکلینیک ضرورت داشته باشد.
درصورتی‌که بیمار شخصاً مایل به مشاوره با پزشک دیگر باشد حتماً لازم است با اطلاع پزشک اولیه باشد و اخلاق پزشکی ایجاب می‌کند که پزشک بدون دعوت به مشاوره نپردازد. نمونه‌یی را که شاهد بودم و مشکلاتی به وجود آورده دراینجا ذکر می‌کنم:
جراحی بیمار عمل شده‌یی را که دچار عارضه شده بود بدون اطلاع و اجازه‌ی جراح اولیه با درخواست بیمار و اطرافیان، او را مورد عمل‌جراحی قرار‌می‌دهد که نتیجه‌ی رضایت‌بخش نمی‌دهد. درکارشناسی یکی از اشکالات درمورد جراح ‌دوم، این بود که نباید بیمار بدون اطلاع و موافقت جراح اولیه عمل می‌شد و دراین‌مورد چنانچه بهبود حاصل نشود، ممکن‌است اطرافیان نیز منکر واقعیات شوند و از جراح دوم نیز شکایت نمایند.
درمواردی که جراح درمورد عارضه‌ی پیش‌آمده از همکار خود دعوت می‌کند که مشاوره انجام شود برای اینکه بعضی مسایل جنبی پیش نیاید بهتر است جراح اولیه باتفاق همکار مشاور، بیمار را معاینه و دستور‌های لازم را بدهند.
هروقت جراح احساس کند، عارضه و مشکلی درتشخیص و درمان به‌وجود آمده یکی از راه‌های مفید که باعث کاهش شکایت می‌شود، دعوت از همکار دیگر جهت مشاوره است. مشاوری که مورد اطمینان باشد و با حرکات و سخنان خود درصدد جلب بیمار نباشد.
علت اینکه بعضی ازهمکاران مایل به درخواست مشاوره نیستند این است که نگران هستند بیمار احساس کند خطایی رخ داده و باعث شود که بیمار پزشک اولیه را رها کرده به پزشک مشاور رو آورد که دراینجا نقش پزشک مشاور جهت رفع نگرانی می‌تواند مؤثر باشد.
صرف‌نظر از این موضوعات، مشاوره در هر‌کاری به‌خصوص پزشکی درصورتی‌که به‌موقع انجام و از افراد خبره و خیرخواه استفاده شود می‌تواند بسیار مفید و راه‌گشا باشد و باعث آسایش خیال شود و از نگرانی‌ و پشیمانی بعدی بکاهد. البته مشاوره‌ی زیاد و نابجا نیز ممکن‌است نتیجه‌ی‌ معکوس بدهد.پزشک با اشرافی که به بیمار خود دارد و ازکارهایی‌که انجام داده بهتر اطلاع دارد باید در وهله‌ی اول دقت لازم را درجلوگیری از بروز عوارض و درمان آنها به کار برد و آنگاه که با‌همه‌ی دقت‌ها، عارضه برطرف نشد ومشکل باقی بود، لازم است  از همکار دیگر مشاوره بخواهد، و برای اینکه جراح مشاور بهتر بتواند قضاوت کند و راهکار نشان دهد جراح اول باید تمام اقداماتی را که انجام داده به‌روشنی و صراحت بیان کند. چنانچه درحین عمل، عضوی قطع کرده است (قطع عصب،حالب، عروق  و...) را بیان کند، این صراحت می‌تواند برای جراح مشاور جهت تصمیم‌گیری خیلی مفید باشد، البته جراح مشاور هم باید راز‌دار باشد.
موضوع مهم دیگر اینکه از مشاوره کردن و مورد مشاور قرارگرفتن استقبال کنیم هرچه می‌دانیم بی‌منت در اختیار همکاران قرار دهیم و درمورد درخواست مشاوره از همکاران دعوت کنیم که از صلاحیت و کارائی و رازداری آنها مطمئن باشیم و بدانیم یکی از راههای موفقیت استفاده از مشاوره به جا و استفاده از مشاوران صدیق و آگاه می‌باشد. مشاورانی که با خلوص نیت و بدون حب و بغض درحل مشکلات و بهبود بیمار کوشش می‌کنند. جراح بزرگوار پروفسور عدل می‌تواند نمونه‌ باشد که درهر موقع حاضر بود مورد مشاوره قرار گیرد و آنچه از توانش برمی‌آمد در راه حل مشکل همکار اقدام می‌کرد و از اینکه ممکن‌است اعتبارش درعمل جراحی عارضه دار خدشه‌دارشود ابا نداشت، می‌گفت حتی اگر  درصد کمی امیدی در کار باشد باید اقدام کرد شاید بیمار نجات یابد.
محل مشاوره: لازم است مشاوره دربیمارستان (روی تخت بیمار) و یا در مطب انجام شود.
گاهی مشاوره‌ها در راهرو، در مهمانی‌ها، درجلسات غیرپزشکی انجام می‌شود که قابل‌توجیه نمی‌باشد. گاهی درمطب به بیمارانی بر‌می‌خورد می‌کنیم که مثلاً در یک مهمانی شرح حالی به همکار پزشک که درآن مهمانی‌بوده است داده‌اند و پزشک از روی لطف دستور و نسخه‌یی تجویز کرده است، حال بیمار به مطب آمده، نسخه را ارائه می‌دهد که آیا آن را اجرا کند یا خیر؟ و چون اطمینان نداشته آن را اجرا نکرده است. یکی‌از همکاران در راهرو مورد مشاوره‌ی بیماری که درد شکم داشته قرارمی‌گیرد، بدون معاینه دستور می‌دهد بعد چون درد شدت یافته به همکار دیگری مراجعه و تشخیص‌نهایی پرفوراسیون اولسر بوده‌است. بنابراین توصیه می‌شود، هیچگاه درغیراز مطب، درمانگاه، بیمارستان بدون حضور و معاینه‌ی بیمار مشاوره انجام ندهیم زیرا که ممکن‌است این نوع مشاوره‌ها عواقب نامطلوب داشته باشد.