شماره ۱۱۰۳

کُره تظاهر بالینی، یک بیماری خاص (بخش پایانی)

دکتر مهران جلالی - نورولوژیست

جمعه 1 مرداد 1395

ویـژگی‌های روانی، رفتاری، شناختی و اختلال زبانی:

رایج‌ترین نشانه‌های ابتدایی بیماران مبتلا به تشنج، بی‌علاقگی و ناهنجاری‌های رفتاری از قبیل رفتار مجرمانه و فقدان آداب و به‌دنبال آن اشتهای زیاد، مهارگسیختگی و اختلال حافظه است. ویژگی برجسته‌ی هر‌یک از‌این ۳‌بیمار درطول دوره‌ی بیماری، اختلالات رفتاری بود و در‌نهایت پزشکان تشخیص‌دادند که مبتلا به bvFTD هستند. در‌این‌گروه، بی‌علاقگی، مهارگسیختگی، رفتار قالبی، تغییر عادات غذایی، درجاماندگی و اختلال‌حافظه، برجسته‌ترین ویژگی‌های بالینی بودند. در‌۲‌مورد از آنها، پرسه‌زدن، فزون‌خواهی جنسی و تمایل به سکس دهانی مشاهده شد.

 شکل‌۲. تصویری ماکروسکوپیک از بیمار ۱: نیم کره راست بیمار نشان داده شده است. آتروفی شدیدی در قشر پیشانی و نوک گیجگاهی وجود دارد. پیکان های سفید نشان دهندۀ شکنج پیش مرکزی هستند.

در‌مورد اختلالات زبانی، اکولالیا (تکرار کلمات و عبارات) و کاهش قدرت تکلم در هر‌۳‌بیمار و کلیشه‌های کلامی در ۲‌بیمار مشاهده‌شد. در‌این‌گروه، پزشکان دیزآرتری یا خطاهای معنایی را تشخیص‌ندادند.

 شکل۳. یافته های نوروپاتولوژیکی بیماراول ۱. A‌:تصویر نیمه‌ی نیم‌کره‌ی راست نشان‌دهنده‌ی آتروفی شدید قشر پیشانی و هسته‌ی دمی است (لکه‌ی کلوور ـ باررا). B: آستروسیتوز و فقدان نورونی شدید در لایه‌ی سوپراگرانولار قشر پیشانی (لکه‌ی آئوسین و هماتوکسیلین). C‌: آستروسیتوز و فقدان نورونی مشخص همراه با رقیق‌شدن بافت در هسته‌ی دمی (لکه‌ی آئوسین و هماتوکسیلین).

نشانه‌های نورولوژیکی:

مبتلایان به تشنج علاوه‌بر تشنج دارای کاهش تونوس ماهیچه‌ای نیز بودند. آتتوز در ۲‌مورد و بالیسموس در‌۱‌مورد سبب پیچیدگی این تشنج شده بودند. این ۳‌بیمار حتی در مراحل بعدی بیماری نیز دارای نشانه‌های پارکینسون نبودند. درمقایسه با بیماران FTLD-FUS از‌جمله بیماران‌BIBD بدون تشنج، همواره در همان مراحل اول بیماری، دارای پارکینسون متوسط تا شدید بودند.

به‌علاوه، این بیماران نه دارای دیسفاژی و نه دارای نشانه‌های نورون حرکتی فوقانی و تحتانی بودند. این اختلالات در‌طول دوره‌ی بیماری، در برخی‌از مبتلایان‌BIBD بدون‌تشنج مشاهده‌شد.

BIBD در‌مقایـسه با تـمامی موارد ‌FTLD:

نرخ شیوع پاتولوژی FUS در موارد FTLD در گروه ما ۱۳/۹درصد بود که بالاتر از نرخی است که قبلاً گزارش‌شده است؛ یعنی ۵درصد. در‌مقایسه با دیگر زیرگونه‌های FTLD-FUS، FTLD-TDP وFTLD-Tau، برجسته‌ترین ویژگی مبتلایان به BIBD حرکات غیر‌اختیاری کوریا‌آتتوئید بود و این ویژگی‌BIBD در‌تمامی مبتلایان به ‌FTLD است (0.0003<0.05). در‌مورد دیگر ویژگی‌های بالینی، تفاوت‌های معناداری مشاهده نشد.

 شکل‌۴. نئواستراتوم موارد FTLD-FUS. الف و ب. عکس نیمه ماکروی نئواستراتوم شاخک‌دار از‌جمله سر هسته‌ی دمی (مستطیل)، آکومبنس هسته (ستاره) و هسته. (A). گلیوز شدید (لکه‌ی‌هولزر) و (B). آتروفی (لکه‌ی آئوسین و هماتوکسیلین). (C). آستروسیتوز و فقدان نورونی مشخص در ناحیه‌ی بزرگ شده‌ی آکومبنس هسته (در B با ستاره مشخص شده‌است). D. فقدان نورونی شدید همراه با آستروسیتوز در ناحیه‌ی بزرگ‌شده‌ی هسته‌ی دمی (که در B با مستطیل نشان‌داده شده‌است). در موارد FTLD-FUS، هسته‌ی شکمی (E) بیش‌از منطقه‌ی‌خلفی (F) درگیر است.

یافته‌های نورولوژیکی:

قبلاً برای موارد ‌۲و‌۳، توزیع دژنراسیون و آتروفی شرح‌داده شده است. به‌لحاظ ماکروسکوپیک، همواره می‌توان دریافت که در پیشانی، آتروفی شدید قشری وجود دارد (شکل‌۲ نشان‌دهنده‌ی مورد۱ است). علاوه‌بر‌این، درجه‌ی آتروفی قشری گیجگاهی در‌میان این موارد متغیر است. هسته‌ی دمی، صاف‌شدگی آشکاری را نشان‌می‌داد (شکل‌۳A)، در‌حالی‌که رنگیزگی جسم‌سیاه و لوکوس‌سرولئوس کاهش یافته بود.

به‌لحاظ هیستوپاتولوژیکی، فقدان نورونی و گلیولیز در قشر پیشانی و هسته‌ی دمی در تمامی موارد آشکار بود (شکل‌3‌B‌‌ و‌C). در استریاتوم، هم نورون‌های کوچک و هم نورون‌های بزرگ به شدت تحت‌تأثیر قرار‌گرفتند. درطول محور‌کورونال (یا پشتی شکمی) نئواستراتوم، مناطق استراتال شکمی بیش‌از مناطق پشتی تحت‌تأثیر قرار‌گرفتند (شکل۴Dو F). در‌طول محور میان‌جانبی، منطقه‌ی پاراونتریکولار هسته‌ی دمی بیش‌از منطقه‌ی پاراکاپسولار تحت‌تأثیر بود. هسته‌ی آکومبنس (به‌جز یک‌مورد، یعنی مورد‌۲) به‌شدت تحت‌تأثیر بود. هرچند درجه و توزیع تغییرات نورودژنراتیو واریانسی را در‌میان این موارد نشان‌می‌داد، به‌نظر می‌رسید تغییرات در هیچیک از مناطق خاص، ربطی به وجود یا عدم‌وجود تشنج نداشته باشد. در تمامی موارد ‌BIBD، گنجیدگی‌های سیتوپلاسمی نورونی (NCI) اندکی بازوفیلیک (شکل‌۵‌ A‌و‌B) و در موارد FUS، ایمونوپازیتیو بود (شکل‌5‌ C‌و‌F). ا‌نکلوزیون‌های سیتوپلاسمی نورونی ایمونوپازیتیو  FUS در قشرهای مخ، هیپوکامپ (شکل‌۵ C‌)، هسته‌های قاعده‌ای (بازال) (شکل‌۵ F)، هسته‌های بنیادین مغز (شکل‌۵ D و E) و نخاع (در‌مواردی‌که بافت وجود داشت) توزیع‌‌شده ‌بودند. اشکال ا‌نکلوزیون‌های سیتوپلاسمی نورونی متغیر بود. این اشکال یا گرد، یا هلالی یا حلقوی بود. علاوه‌بر‌این، ا‌نکلوزیون‌های سیتوپلاسمی نورونی برای EWS (شکل‌۵ H) و TAF 15 (شکل‌۵ G) نیز ایمونوپازیتیو، اما برای‌Tau، آلفا‌سینوسلین و TDP-43 ایمونونگاتیو بود. مورفولوژی و توزیع ا‌نکلوزیون‌های سیتوپلاسمی نورونی با مورفولوژی و انتشاری که قبلاً برای‌BIBD تشریح‌شده بود سازگاری داشت. موارد‌BIBD در‌مقایسه با دیگر انواع‌‌FTLD-FUS  ا‌نکلوزیون‌های بازوفیلیک متعددی داشتند. هیچیک از موارد BIBD (به‌جز مورد‌۱)، aFTLD-U یا غیرقابل طبقه‌بندی دارای NCI‌های ایمونوریاکتیو فیلامان میانی نبودند. وقوع NCI‌ها بین وجود و عدم‌وجود تشنج را متمایز نمی‌سازد.

 شکل‌۵. انکلوزیون‌‌های کشف‌شده در بیماران. گنجیدگی‌های مشاهده‌شده در بیماران ۱‌(G,F,E,A)،۲ (C‌و‌D) و ۳ (B). الف. یک گنجیدگی بازوفیلیک در هسته‌ی پونتین (لکه‌ی آئوسین و هماتوکسیلین).

یافته‌های بیوشیمی:

بخش‌های مغزی قابل حل و غیرقابل‌حل تریتون X-100 حاصل از بیماران مبتلا به BIBD همراه با تشنج، aFTLD-U یا NIFID و نیز یک بیمار کنترلی با ۷/۵درصد سدیم دودسیل سولفات الکتروفورز ژل پلی‌آکریل‌آمید (SDS-PAGE) تجزیه و با یک آنتی‌بادی Anti-FUS ایمیونوبلات شدند. تمامی این موارد هم در بخش‌های قابل‌حل و هم غیر‌قابل‌حل، رشته‌ی قوی ۷۳کیلو‌دالتونی را نشان‌می‌داد. در نمونه‌ی بیمار مبتلا به‌BIBD همراه با تشنج، یک رشته‌ی قوی تقریباً ۳۳ کیلودالتونی کشف‌شد، اما این رشته در نمونه‌های دیگر بیماران ضعیف‌تر بود.

نتایج ما نشان‌‌می‌دهد که حرکات‌کوریاآتــتوزی (Choreothetoid Movements)  مشاهده‌شده در بیماران مبتلا به bvFTD احتمالاً نشانه‌ی بالینی پاتولوژی اساسی‌BIBD بود. در‌این موارد، آتروفی شدید هسته‌ی دمی و تنظیم نسبتاً محفوظ دوپامینرژیک نیگرال احتمالاً با تشنج و عدم وجود پارکینسون در BIBD مرتبط است. به‌منظور مشخص‌کردن سازوکار دقیقی که سبب تشنج‌می‌شود، به تحقیقات بیشتری نیاز است. این تحقیقات احتمالاً سبب رویکردهای درمانی جدیدی در شرایط غیرقابل درمان بیماران مبتلا به FTLD می‌‌شود. به‌منظور رعایت مسائل اخلاقی، به موافقت تمامی بیماران شرکت‌کننده و در‌صورت فوت بیمار، برای کالبدشکافی و تشریح اندام‌های وی، به رضایت نزدیک‌ترین خویشاوند وی نیاز است.

 

تعداد بازدید : 1263

ثبت نظر

ارسال