اثر فراخوانی لوکوسیت‌ها روی استنت‌های کرونر

فراخوانی لوکوسیت‌ها، مشخصه‌ی بارز(اصولی)ترومبوز استنت (ST) است و یافته‌ها نشان‌می‌دهند که ممکن‌است فرآیندهای ترومبوتیکِ با واسطه‌ی سلول‌های ایمنی، هدفی واقع‌بینانه (Realistic Target) برای درمان‌های جدید در جهت جلوگیری از ترومبوز استنت باشد‌.

ترومبوز استنت(ST) عارضه‌ی تهدید‌کننده‌ی زندگی به‌دنبال مداخله‌ی عروقی زیرپوستی(PCI) است و اسناد بالینی در مقیاس بزرگ و جدید(Recent Large Scale) میزان آن را تا ۰/۴ الی ۰/۶درصد در‌هر‌سال بیان‌می‌کنند و بیشتر بیماران ST دارای ترومبوز استنت دچار انفارکتوس حاد میوکارد شده و میزان مرگ‌ومیر پس‌از بروز نشانه‌ها بالا و در‌حدود ۲۰ ‌تا۴۰ ‌درصد می‌باشد.

در ۳۰ روزاول‌بعد‌از استنت‌گذاری بروزStent Thrombosis)ST) بالاترین میزان را دارد اما بیماران تحت‌درمان با استنت آزاد کننده‌ی دارو(DES:Drug-Eluting Stents)(‌پرکاربردترین دستگاه‌درحال‌حاضر) در‌معرض خطر بالاتری برای ST دیررس هستند‌. بنابراین دستورالعمل‌های بالینی توصیه ‌می‌کنند که پس‌از استنت‌گذاری با DES در‌مقایسه با استنت‌های فلزی، درمان ضد‌پلاکتی دوگانه(Dual) برای مدت زمان طولانی‌تری انجام شود.

تلاش‌ها برای پیشگیری‌از «ترومبوز دیررس ناشی‌از استنت» توسط کنسرسیوم اروپایی میان رشته‌ای با‌نام PRESTIGE* درسراسر اروپا بخش‌هایی تأسیس‌شد تا مکانیسم تحریک ترومبوز استنت بررسی شود. به‌عنوان بخشی‌از این بررسی، نمونه‌های ترومبوس به‌دست آمده از ترومبکتومی به طور سیستماتیک جمع‌آوری شد و در آزمایشگاه مرکزی در بیمارستان قلب آلمان در مونیخ مورد ارزیابی‌ قرار گرفتند.

اگر‌چه برخی‌از فرآیندهای پاتولوژیک مرتبط با ST شناسایی شده‌اند اما مکانیسم تحریک (Triggering Mechanisms) کاملاً  شناخته نشده است و تأثیر عواملی مانند زمان بروز ST پس‌از عمل، نوع استنت و یا پوشش‌های پلیمری هنوز ناشناخته هستند. به‌ویژه که نقش بالقوه‌ی سلول‌های ایمنی و قطعات خارج سلولی مرتبط هنوز با جزئیات روشن نشده‌است.

این بررسی شامل بیماران مبتلا به ST بود که تحت‌درمان با روش آسپیراسیون لخته‌(ترومبوس) در ۹مرکز در اروپا بین سال‌های ۲۰۱۰ تا‌ ۲۰۱۴ قرارگرفته و نمونه‌ی بافت‌شناسی لخته‌ها در آزمایشگاه مرکزی آنالیز شدند. به‌طور‌کلی ۲۵۳ نمونه‌ی ترومبوس (لخته) مورد آنالیز قرارگرفتند. از این تعداد، ۳۱ درصد از بیماران به ST زودهنگام و ۶۹درصد بهST دیررس مبتلا بودند، در‌حالی‌که ۳۱درصد از نوع  استنت‌های فلزی، ۶۶ درصد از نوع DES و ۳/۲‌درصد از نوع استنت ناشناخته بودند.

محققان دریافتند که نمونه‌های ترومبوس‌، مورفولوژی ناهمگنی دارند و قطعات ترومبوس‌ها غنی‌از پلاکت (Platelet -Rich) و فیبرین‌/ فیبرینوژن از همه شایعتر هستند. فراخوانی و نفوذ لوکوسیت، نشانه‌ی بارز هر‌دو نوع بود  و همچنین نوتروفیل‌ها برجسته‌ترین زیرمجموعه‌ی سلولی لخته بودند؛ نوتروفیل‌ها در‌ST زودهنگام و دیررس در مقادیر مشابه وجود داشتند.  نکته‌ی مهم این است که تعداد گلبول‌های سفید‌خون به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای نسبت به گروه کنترل بیماران تحت‌درمان با آسپیراسیون ترومبوس مبتلایان به انفارکتوس‌میوکارد خودبه‌خود بالاتر است.

تله‌های نوتروفیلی خارج سلولی کهDNA خارج سلولی پروترومبوتیک هستند وتوسط نوتروفیل‌ها آزاد می‌شوند، در ۲۳درصد از نمونه‌های لخته مشاهده‌گردید. ائوزینوفیل‌ها در تمام انواع استنت‌ها وجود دارد و در بیماران مبتلا به ST دیررس با استنت‌های شستشو‌شده(آغشته) با سیرولیموس (Serolimus-Eluting) و اورولیموس(Everolimus) میزان بالاتر است. وجود شبکه‌ها (NETs) از ارتباط پاتوفیزیولوژیک آنها با ST خبر می‌دهد در‌حالی‌که وجود ائوزینوفیل‌ها بیانگر جزء آلرژیک در روند ST است.

نتایج نشان‌می‌دهند که فرآیندهای ترومبوتیک با واسطه‌ی سلول‌های ایمنی، هدفی واقع‌بینانه برای درمان‌های جدید به‌منظور جلوگیری‌از‌ST می‌باشند و مهار محرک‌هایی مانند اسیدهای نوکلئیک خارج سلولی فعال‌کننده‌ی فاز تماس(Contact Phase)، ممکن‌است نه‌تنها دارای عملکرد ضد‌انعقادی کارآمدی در زمینه‌ی‌ST باشد بلکه ممکن‌است خونروی مرتبط با درمان کمتری نیز داشته باشد. پژوهش‌های آینده باید ایمنی و کارآمدی بالینی مهار مسیر‌های ترومبوتیک مشتق از سلول‌های ایمنی(Immune Cell-Driven) را مورد ارزیابی قرار دهند.

PRESTIGE: Prevention of late Stent Thronbisis by an Interdisciplinary Global European effort consortiom