تشخیص زودرس ملانوم بسیار اهمیت دارد. ملانوم ممکن‌است جلدی و یا یووه‌آل باشد. در نوع جلدی ملانوم در یک بررسی ۵۵ساله از سال ۱۹۵۰ تا ۲۰۰۵ میزان تشخیص درمرحله یک از ۵۰درصد به ۹۰درصد رسیده است. در نوع یووه‌آل تشخیص زودرس از این نظر اهمیت دارد که به‌ازاء هر ۵درصد افزایش ضخامت، خطر متاستاز در ظرف ۱۰سال رو به افزایش می‌رود.
هم نوع یووه‌آل و هم نوع جلدی آن منشاء خال دارند و خطر آن درصورتی است که در معاینات بعدی تغییرشکل‌دهد و برهمین اساس، ریسک فاکتور یا خطرپذیری آن با درمان فوری، نتایج بهتری دربردارد.
ملانوم عنبیه یا ایریس نادربوده و تنها در ۲درصد از موارد ملانوم یووه‌آل دیده می‌شود ولی در عوض خال ایریس شایع می‌باشد. در بررسی ۳۶۸۰ تومور ایریس، شایع‌ترین ضایعه، خال ایریس بود. به‌عبارتی ۲۵درصد از تمام ضایعات ایریس در کودکان و ۳۶درصد از تمام ضایعات ایریس در بالغان جوان و ۴۷درصد‌از تمام ضایعات ایریس در میانسالی و جوانی رخ‌می‌دهد. میزان تبدیل خال ایریس به ملانوم کاملاً شناخته شده نیست و به‌گفته محققان، به‌میزان ۵درصد در ظرف مدت ۵سال در ۱۷۵بیمار بوده است.
تشخیص زودرس سرطان به‌ویژه در ملانوم بسیارمهم می‌باشد. ملانوم جلدی اپیدمیک، نتیجه قرارگرفتن زیاد در معرض نورخورشید و افزایش طول‌عمر انسان‌هاست.
به‌رغم افزایش شیوع نسبی ملانوم جلدی، میزان مرگ‌ومیر آن در جوانان کاهش یافته‌است که البته این امر به آموزش‌های اجتماعی مربوط می‌شود. موضوع خطرات اشعه مضرخورشید و سایر آموزش‌های پزشکی در قالب قانون ABCD ارائه‌شده که این قانون در سال ۱۹۸۵ در تشخیص ملانوم به‌کار رفت؛ یا به‌عبارتی:
(عدم تقارن) A: Asymetry
(عدم توازن مرزی)B: Border irregularity
(تغییر رنگ) C: Color variation
قطر بیش‌از ۶میلی‌متر D: Diameter
و اخیراً EFG نیز به‌آن اضافه‌شده که عبارت است‌از E=Evolution, F=Family History, G=Great.
آقای آکرمن‌که درماتوپاتولوژیست ملانوم بوده، یک برنامه آموزشی پزشکی و غیرپزشکی برای افرادی‌که نیاز به تشخیص زودرس ملانوم جلدی درمرحله غیرتهاجمی دارند را پیاده نموده و باتجربیاتی که ایشان به‌دست آورده؛ معتقد است که با تشخیص زودرس ملانوم جلدی، دیگر هیچ انسانی از بیماری ملانوم جان خود را از‌دست نخواهد داد. تشخیص ملانوم یووه‌آل به‌مراتب مشکل‌تر از نوع جلدی می‌باشد، چرا که نیاز به مهارت خاص، به‌وسیله دیدن افتالموسکوپ دارد. این گروه، عوامل خطرساز نووس‌کوروئیدال و تبدیل آن به ملانوم کوروئید را در ۲۵۱۴ بیمار بررسی کرده‌اند.
ملانوم ایریس (عنبیه) شیوع کمتری نسبت به نوع جلدی و ملانوم کوروئید دارد.
در یک مرکز سرطان و طی یک بررسی ۱۰ساله بین سال‌های ۱۹۸۵تا۱۹۹۴ در ۸۴۸۳۶ مورد ملانوم با منشا جلدی؛ ۹۱/۲درصد، چشمی۵/۲درصد، مخاطی ۱/۳درصد و با منشاء نامعلوم ۲/۲درصد بوده است.
نسبت بین شیوع ملانوم جلدی به کوروئید و ایریس ۵۰۱ و ۲۶/۱ می‌باشد و به‌رغم نادربودن ملانوم ایریس باید حتماً تشخیص زودهنگام داده شود زیرا در غیراین‌صورت سبب متاستاز بیماری و درنهایت تخلیه چشم می‌گردد(Enucleation) (انوکلیئشن).
میزان متاستاز ملانوم ایریس طی مدت ۵سال از ۳تا ۱۱درصد و طی مدت۱۰سال ۵تا۹درصد و در ظرف مدت ۲۰سال ۱۱الی ۲۰درصد می‌باشد.
عوامل متعددی در ارتباط با متاستاز و مرگ ناشی‌از ملانوم عنبیه وجود دارند که شامل گسترش خارج چشمی آن، بالارفتن فشار داخل چشم و افزایش ضخامت تومور می‌باشند.
خال عنبیه؛ درحال تبدیل‌شدن به ملانوم.
شکلA: بیماری ۴۵ساله با خال ایریس که ابتلا به کُوراکتوپیا و اِکتروپیون اووه و رشد تومور را نشان‌می‌دهد.
شکلB: همان بیمار ۴سال بعد‌از تشکیل ندول را نشان‌می‌دهــد. برای بیمار ایریدکتومی انجام‌شد.
شکلC: بیمار خانمی ۴۳ساله با یک خال در قسمت پایین.
شکلD: پس از ۳سال برای بیمار ایریدکتومی انجام شده است.
شکلE: بیمار آقای ۵۱ساله با ملانوم ایریس در قسمت‌تحتانی، همراه با کوراکتوپی و اکتروپیون یووه و تومور درحال‌رشد.
شکلF: بعد‌از ۲سال همان بیمار با ایریدکتومی تحت‌درمان قرار‌گرفته است.
شکلG: بیمار، خانمی۴۳ساله با خال‌عنبیه در قسمت پایین، همراه با کُوراکتوپی و اِکتروپیون یووه و رشد تومور در حاشیه.
شکلH: بعد‌از ۱۷سال تومور با پلاک رادیوتراپی تحت‌درمان قرار‌گرفته است.
ثبت نظر