شماره ۱۰۰۹

ژن درمانی در دژنرسانس ماکولا

دکتر سیدرضا لاجوردی - چشم

تحقیقات ادامه دارد تامشخص شود چه عاملی سبب رویش عروق در زیر شبکیه می‌شود.
12 ژن در کنترل رویش عروق زیر شبکیه دخالت دارند.
درمورد دژنرسانس ماکولا رتین نوع مرطوب ژن درمانی شروع شده‌است.
یک تزریق که حاوی دو ژن بوده مستقیماً به داخل رتین انجام شده تا پروتئین ضد رویش عروق را در سلولهای رتین به کار اندازد، به نظر می‌رسد که نتــایــج مثبــتی داشته باشد.
درمانهایی که تابه‌حال انجام شده شامل تزریق داخل‌چشمی Ranibizumab)Lucentis) و یا Avastin)Bevacizumab) که هردو نتایج مشابهی داشته‌اند.
Avasin دردرمان سرطان هم کاربرد دارد وخیلی ارزانتر است. تزریق دارو ماهانه انجام می‌شود. عوارض آن عبارتنداز: سکته، حمله‌ی قلبی و حتی مرگ گزارش شده‌است، خونروی داخل ویتره و جـدائی شبکیــه نیــز گـزارش شده است.
داروی جدیدتری(Eylea (Aflibercept  که همانند دو داروی قبلی عمل می‌کند و ساختمان مولکوبی متفاوتی دارد.
این دارو نه فقط مانع عمل  عامل رویش آندوتلیال عروق می‌شود بلکه مانع عمل عامل رویش دیگری هم می شود که آن هم از رویش عروق جلوگیری می‌نماید. تا 3 ماه هر ماه یک تزریق بعدهر 8 هفته یک تزریق و نتایج مشابهی داشته است.
اخیراً درمان توام این داروها با داروهای ضدالتهابی و مواد دیگری که برای سلول‌های شبکیه مفید باشند مورد استفاده گرفته، همچنین تزریق داروهای ضدرویش آندوتلیال عروق توام با لیزردرمانی واشعه‌ی فروسرخ (مادون‌قرمز) مورد توجه قرار گرفته است.
 ضمناً تلاش می‌شود وسیله‌یی درست کنند که بتوان در زیر اسکلرا کارگذاشت تا داروی ضدرویش آندوتلیال عروق را تدریجاً به شبکیه برساند و دیگر نیازی به تزریق داخل چشم نباشد.

دژنرسانس ماکولا

داروهایی که درحال حاضر مورد استفاده قرارگرفته‌اند عبارتند از Lucentis-Avastin و Eylea که مشابه عمل می‌کنند و در درمان نوع اگزاوداتیو مؤثر بوده است.
داروهای فوق دردرمان انسداد وریدی شبکیه دربیماری Coat’s Disease در رتینوپاتی نوزادان نارس، در هیستوپلاسموز، در میوپی پاتولوژیک، پارگی کوروئیدایدیوپاتیک، هر بیماری التهابی و Android Streaks آنزیوماتوز پرولیفـران رتیـن Retinal Mastomatic Lesion، رتینوپاتی دیابتی و ادم ماکولا و کوروئیدال نئوواسکولاریزاسیون وایدیوپاتیک پری‌فوآل تلانژیکتازی به‌کاربرده می‌شود.
متأسفانه دردرمان دژنرسانس ماکولا آتروفیک اثر نداشته ولی باید به دنبال برنامه‌یی در این زمینه بودکه ‌باید دارویی باشد که سمیـت کمتر، برخورد کمتر (Low Impact) و به مدت‌طولانی در مراحل اولیه‌ی بیماری شروع شود و احتمالاً از دارویی که سریع عمل نموده و درمراحل آخر بیماری به کار برده شود بهتر خواهد بود.
به نظر می‌رسد این عقیده که بتوانیم مقررات یا خصوصیات مقداری و ترکیبی (Stoichiometry) عکس‌العمل کومپلمان درچشم را تغییر دهیم موفقیت‌آمیز باشد.
درحال حاضر روش درمان توأم که (Fovistas) نامیده می‌شود مورد توجه قرارگرفته است یک ماده‌یی است که در تنظیــم Pericyteها اثـر دارد.
An-Aptomer Directed Against Platelet Drived Growth
(Factor Subuni-B(PDGF-B و فعلاً مراحل تحقیقاتی را می‌گذراند و بهتر از Lucentis عمل می‌کند و دردرمان توام با Lucentis نتایج موفق‌تری داشته است.
پیش‌آگهی دژنرسانس ماکولا سیگار کشیدن؟
در2020 درحدود 3 میلیون آمریکایی که بالای 65 سال دارند دچار این عارضه می‌شوند که نه درمان دارد و نه قابل جلوگیری است. درمان‌های فعلی متوجه آهسته نمودن پیشرفت بیماری است. بنابراین کشف زود هنگام دژنرسانس ماکولا اهمیت پیدا می‌کند چرا که با تزریق عامل ضدرویش آندوتلیال عروق درمراحل اولیه می‌توان از سرعت کاست.
دو تست DNA که عامل خطرساز دژنرسانس ماکولا را مشخص می‌نماید مورد توجه قرارگرفته است. این دو تست عبارتند از Macula Risk و Retina Gene اولی 8 مارکر ژنتیک و سیگارکشیدن را اساس کار قرارداده و دومی 13مارکر ژنتیک را مورد‌توجه قرار داده‌است. این عوامل خطرساز در کروموزوم یک و کروموزوم 56 قرار دارند. درتست Retina Gene فاکتورB کومپلمان و فاکتور2 کومپلمان و F13B به‌علاوه فاکتور11‌و‌(C3) و Armsz را مورد‌توجه قرارمی‌دهند و در تست Macula Risk فاکتورH وC3 و NADH, ARMS2 (دهیدروژناز2 مربوط به میتوکندریا) را مورد‌توجه قرار‌می‌دهند هر‌دو تست دربیماران نتایج مشابهی داده‌اند نمونه‌برداری از مخاط دهان درناحیه‌ی گونه انجام می‌شود. نمونه را داخل Biohazard Bag قرارداده و به آزمایشگاه ارسال نموده و درآنجا DNA بزاق را بررسی  نموده و ظرف 2تا5 هفتــه نتیــجه مشخص می‌شود.
5Macula Risk گروه را مشخص می‌کند ازیک تا 5 که گروه 5 عامل خطرساز بالا به حساب می‌آید.
درRetina Gene برحسب درصد محاسبه می‌شود و بالای 75٪ خطر بالا وکمتر از 25٪ خطر پایین به حساب می‌آید البته ناگفته نماند که همه‌ی افراد با خطر بالا لزوماً گرفتار نخواهند شد ولی اکثراً گرفتار می‌شوند.
درچه مواردی خطر انجام می‌شود؟
1ـ در افرادی که بیش از 65 سال دارند و درشبکیه Drusen مشاهده بشود (دروزن از علائم اولیه بیماری است) انجام تست تحــت‌پوشش بیـــمه‌درمــانی خواهد بود.
 2ـ در‌مواردی‌که تشخیص دژنرسانس ماکولا مورد تردید باشد.
3ـ دربیمارانی که دژنرسانس ماکولا دارند و می‌خواهند بداند شانس اینکه اعقاب آنها چقدر شانس گرفتار شدن دارند.
4ـ دربیمارانی که در دهه‌ی‌40 و50 هستند و پدربزرگ و یا پدر آنها دچار بوده و می‌خواهند بدانند وضع خودشـان درآینــده چه خواهد شد.
5ـ درآنها که درمراحل اولیه‌ی دژنرسانس ماکولا هستند و می‌خواهند بدانند شانس اینکه نوع wet دژنرسانس ماکولا در دوران زندگی آنها چقدر است مفید است چراکه با تزریق عامـل ضدرویش عروق از سـرعت پیــشرفت می‌توان کاست.

تعداد بازدید : 1778

ثبت نظر

ارسال