آرتریـت روماتوئید (Rheumatoid Arthritis:RA) که از یک واژه‌ی یونانی ریشه‌گرفته، یکی‌از بیماری‌های خود‌ایمنی Autoimmune است که با اثر روی مفصل‌ها آنها را دردناک و ملتهب و متورم می‌سازد. همانطور که در شکل‌های ۱و۲و۳ این مقاله مشاهده‌می‌شود، بیماری بیشتر مفصل‌های دست‌ها را درگیر‌کرده و از کارآیی فرد می‌کاهد. به‌عبارت‌دیگر آرتریت‌روماتوئید نوعی بیماری سیستمیک مزمن است که هنوز علت اصلی آن شناخته‌نشده و درمان آن با مشکلاتی همراه است. بیماری با آرتریت التهابی مفصل‌های محیطی و به‌صورت قرینه بروز می‌کند که این رویداد تقارن، می‌تواند به تشخیص نیز کمک نماید. تظاهرات عمومی آرتریت‌روماتوئید می‌تواند به‌شکل ناراحتی‌های ریوی، اختلال‌های قلبی، عروقی، خونی، چشمی و غیره باشد.
همانطور‌که اشاره‌شد علت بیماری آرتریت‌روماتوئید (روماتیسم مفصلی) به‌درستی شناخته نشده‌است، اما مجموعه‌ای از عوامل ژنتیکی و محیطی درایجاد آن مؤثر می‌باشند. عفونت، اضطراب و استرس می‌تواند در‌کسانی‌که استعداد ابتلا به آرتریت‌روماتوئید را دارند، بیماری را فعال‌سازد. بیماری‌های خود ایمنی متعدد هستند؛ لوپوس(Lupus Erythematosus)، پسوریازیس(Psoriatic Arthritis)، فیبرومیالژی(Fibromyalgia) و چند بیماری دیگر از‌جمله بیماری‌های خود‌ایمنی می‌باشند. در‌این بیماری(RA) فرض‌بر‌این است که سیستم ایمنی بدن به مفصل‌های خود بدن حمله می‌کند و با تولید آنتی‌بادی‌ها به تخریب مفصل‌ها می‌پردازد و این یورش بر‌علیه خود، سبب التهاب و درد مفصل‌ها می‌گردد.
اصولاً سیستم ایمنی، عامل دفاعی بدن در‌برابر عوامل بیماری‌زاست. وقتی یک عامل بیگانه وارد بدن می‌شود، دستگاه ایمنی بدن فعال‌شده و از‌طریق سلول‌های بیگانه‌خوار و هورمون‌های دفاعی (پادتن) آنها را از‌بین‌می‌برد. اما گاهی اوقات این نظم به هم می‌ریزد و سیستم ایمنی، برخی یاخته‌های طبیعی بدن را به اشتباه به‌عنوان یک عامل بیگانه شناخته و مکانیسم‌های دفاعی را بر‌ضد آنها فعال می‌کند. این بیماری‌ها رابیماری خود ایمنی یا اتوایمون می‌گویند.
میزان شیوع آرتریت‌روماتوئید، بین ۰/۵ تا ۱درصد در جمعیت بالغین است و زنان۲/۵برابر مردان به آن مبتلا می‌شوند. میزان شیوع بیماری با بالا‌رفتن سن افراد افزایش می‌یابد و تفاوت ابتلای زنان و مردان در گروه‌های سنی بالاتر کم می‌شود. یکی‌از آمارهایی که درسال2013 میلادی ارائه شده‌است نشان‌می‌دهد که مرگ‌و‌میر ناشی‌از این بیماری در‌سال‌های اخیر افزایش یافته و در‌مقایسه با سال ۱۹۹۰ که تعداد ۲۸۰۰۰ فوت شده وجود داشته، در‌این سال ۳۸۰۰۰ فقره مرگ‌و‌میر از این بیماری ثبت شده‌است. آرتریت‌روماتوئید، بیشتر در‌سنین ۳۵ تا ۵۵ سالگی بروز می‌کند و شیوع بیماری در زنان بیشتر‌از مردان است. در یافته‌های آزمایشگاهی، فاکتور روماتوئید در خون بیشتر افراد مبتلا به بیماری دیده‌می‌شود که از آن می‌توان برای شناسایی ابتلای بیماران استفاده‌نمود. در واقع نوعی ایمونوگلوبین در خون وجود دارد که «فاکتور روماتوئید (RF)» خوانده می شود و در‌جریان آرتریت‌روماتوئید مثبت‌می‌گردد و البته منفی‌بودن آن نیز نمی‌تواند این بیماری را رد‌کند. بدیهی است که‌استفاده از دیگر وسایل تشخیصی و نیز بررسی تست‌های آزمایشگاهی متعدد و بررسی رادیوگرافی از تغییرات مفصلی، به درک درست بیماری کمک‌می‌کند.
شروع آرتریت‌روماتوئید در‌افراد می‌تواند بی‌سر و صدا و بدون نشانه نیز باشد. نشانه‌های بیماری با خستگی، ضعف، خشکی مفصل و درد ناشی‌از التهاب و تورم مفصل‌ها خودنمایی‌می‌کند. افراد مبتلا به آرتریت‌روماتوئید، بامداد را با خشکی مفصل شروع می‌کنند و حرکت‌دادن مفاصل برای آنها سخت و دردناک است. معمولاً ابتدا مفصل‌های دست درگیر بیماری می‌شوند و بتدریج به‌صورت قرینه در مفصل‌های دیگر نیز قابل مشاهده می‌گردد. با‌پیشرفت بیماری و شدت آن، برخی‌از بیماران از انجام کار روزمره عاجز می‌گردند و در‌نهایت ممکن‌است فرد ناگزیر به استفاده از صندلی چرخ‌دار شود.
بیماران برای درمان خود داروهای مختلفی را دریافت می‌کنند. از ضد‌التهاب‌های غیراستروئیدی(NSAIDs) گرفته تا کورتیکو‌استروئیدها و داروهای ایمونوسوپرسیو که پاسخ‌های ایمنی یاخته‌ای را کاهش‌می‌دهند. تنوع این داروها زیاد است و واکنش بیماران به آنها متفاوت می‌باشد. برخی‌از آنها عوارض فراوان دارد و می‌توانند سبب دپرسیون مغز استخوان با لکوپنی بشوند. بسیاری از آنها را نمی‌توان در دوره‌ی بارداری زنان مبتلا تجویز‌کرد زیرا خطر موتاژنیک آنها زیاد است. تجویز داروهای تعدیل‌کننده‌ی سیستم ایمنی بدن در درازمدت، عوارضی مانند پوکی‌استخوان و شکستگی‌های استخوانی را به‌دنبال دارد و از‌این‌رو بیماران باید رژیم‌غذایی مناسب و متعادل داشته باشند تا مواد‌معدنی مختلف را به‌درستی دریافت‌کنند.
اینجانب پیش از این در بخش یوگا و رهایی از استرس آورده بودم که برخی‌از تمرین‌های یوگا و مدیتیشن و استفاده‌ی صحیح از تکنیک‌های تنفس و درک اهمیت دم، حبس دم و بازدم، برای مقابله با استرس مؤثر هستند. بیماران مبتلا به آرتریت‌روماتوئید نیز می‌توانند برای مقابله با فشار و استرس و کاهش درد ناشی‌از آرتریت‌روماتوئید، روش‌های مناسب مقابله با استرس را فرا‌گیرند تا بتوانند کاهش درد را احساس‌کنند.
پژوهش‌های متعدد نشان‌داده است که جهش‌های ژنتیکی در ژن (Human Leukocyte Antigen:HLA) روی کروموزوم۶ با شدت عارضه‌ی آرتریت‌روماتوئید ارتباط دارد. درواقع این اختلال‌ژنتیکی که با خطر ابتلا به آرتریت‌روماتوئید همراه است، می‌تواند با شدت بیماری و افزایش خطر مرگ‌و‌میر ناشی‌از آرتریت‌روماتوئید مرتبط باشد. هر‌چند احتمال این خطر ناچیز است اما پژوهشگران را به انجام تحقیقات بیشتر مجبور می‌کند. در تحقیقی که روی دو‌گروه بیمار، یکی با ۱۶۰۰بیمار و گروه دیگر با ۲۱۰۰ بیمار انجام شده‌است، موضوع جهش ژنی HLA-DRB1 و بیماری آرتریت روماتوئید مورد‌بررسی قرارگرفته است. این بررسی، حداقل کمک خواهد‌کرد تا برای بیمارانی‌که این جهش ژنی را دارند، روش‌های درمانی مؤثرتر منظور‌گردد.
البته پیش‌از‌این پژوهش‌ها، بررسی خانوادگی بیماران مبتلا به آرتریت‌روماتوئید نشان‌داده بود که استعداد ژنتیکی، در بروز بیماری دخالت دارد. در‌این بررسی‌ها، این نکته مورد‌توجه قرار‌گرفت که بستگان درجه‌یک افراد مبتلا، ۴برابر میزان مورد انتظار مبتلا به آرتریت‌روماتوئید شدید می‌شوند و در‌حدود ۱۰درصد از بیماران مبتلا به آرتریت‌روماتوئید، یک خویشاوند درجه‌ی اول مبتلا به بیماری را دارند. پژوهش‌های ژنتیکی اخیر نشان‌داد که استعداد ابتلا به آرتریت‌روماتوئید با عللHLA-DRB1 ارتباط دارد و بررسی مجموعه‌ای از ژن‌های دیگر (در‌حدود ۴۰ ژن ) در ارتباط با این بیماری، باید در دستور‌کار قرارگیرد.
ثبت نظر