با وجود اینکه زنان حامل ژن APOE4 (آپولیپوپروتئین E4) در‌معرض خطر بالاتری در ابتلا به آلزایمر هستند، اما مردانی‌که این ژن و بیماری را دارند نیز از خونروی‌های کوچک در مغز خود رنج می برند. تنوع ژنتیکی مشترکAPOE4 مربوط به بیماری آلزایمر، تا‌حد زیادی احتمال خونروی مغزی کوچک (Tiny brain bleed) در برخی‌از مردان را افزایش‌می‌دهد.
چنین خونروی‌هایی در بافت مغز (Microbleeds) بقایای کوچکی از آسیب را در‌سراسر مغز باقی می‌گذارند که راه را جهت ازدستدادن حافظه هموار می‌کند.
بررسی‌ها نشان‌می‌دهند که نوع ژن APOE4، دارای اثرهای متفاوتی روی زنان و مردان مبتلا به اختلال شناختی خفیف یا بیماری آلزایمر است و تحقیقات بیشتر، تأکیدی بر اهمیت APOE4 در آلزایمر دارد و بر‌اساس بررسی‌های پیشین، این بیماری دارای تفاوت‌های مبتنی بر جنسیت است که روش‌های درمانی را تحت‌تأثیر قرار‌می‌دهد.
بیماری آلزایمر برای زنان سخت‌تر و بغرنج‌تر است و طبق تشخیص محققان، زنان دارای ژنAPOE4 تقریباً ۲برابر بیشتر‌از مردان مبتلا به این بیماری می‌گردند. نشانگر بیماری آلزایمر نشان‌می‌دهد که زنان نیز نسبت به مردان در ازدستدادن حافظه به‌دلیل بار بیشتر پلاک‌ها و کلافک‌‌های پروتئینی که نشانگر کلاسیک این بیماری می‌باشد، بیشتر‌از مردان رنج می‌برند.
APOE4 می‌تواند عاملی تشدید‌کننده حتی برای بیماران غیرآلزایمری باشد و عامل تشدید اثر صدمه‌های تروماتیک مغز نیز شناخته شده‌است. بیشتر بیماری‌ها را می‌توان در حیوانات آزمایشگاهی بدون ایجاد ژن‌های انسانی مورد ارزیابی قرارداد و با‌توجه به‌اینکه این بیماری مختص انسان است، در‌مورد آلزایمر صدق نمی‌کند. حتی موش‌ها و میمون‌هایی که دارای برخی‌از عوامل مرتبط با این بیماری هستند، از اختلال‌های شناختی یکسان و ازدستدادن نورون‌ها که بیماران آلزایمری مبتلا به آن هستند، رنج نمی‌برند. تفاوت احتمالی که حیوانات را از این بیماری(به هدر رفتن مغز) محافظت می‌کند، این است که حیوانات دارای گونه‌های متعدد ژنتیکی APOE4 نیستند (پروتئین‌های حمل‌کننده‌ی چربی که توسط کبد و مغز تولید می‌شوند).
این ژن در انسان‌ها ۳گونه‌ی متفاوت دارد، از‌جمله APOE4 که شایعترین ژن خطرساز ابتلا به آلزایمر است، درحالیکه شامپانزه‌ها که نزدیکترین خویشاوند به انسان هستند تنها یک نوع از APOE را دارا می‌باشند.
پروتئین‌هایAPOE، کلسترول و سایر چربی‌ها را به داخل جریان‌خون انتقال‌می‌دهند. دانشمندان بالینی در این تیم تحقیقاتی، اسکن مغز ۶۵۸ فرد ۴۸ تا ۹۱ ساله را درآمریکا و کانادا بررسی کردند که بخشی‌از طرح تصویربرداری عصبی (Neuroimaging Initiative) بیماری آلزایمر بودند. از‌این‌عده، ۴۰۲تَن اختلال‌شناختی خفیفی داشتند، ۹۰تَن درمراحل اولیه‌ی بیماری آلزایمر و ۱۶۶تَن ازنظر شناختی، طبیعی بودند.
بررسی در دست اقدامی در انستیتو کارولینسکا در سوئد نیز اسکن ۴۴۸فرد دیگر که ۳۶ تا ۸۸ساله بودند را مورد تحلیل قرارداد که از این تعداد، ۱۵۲تَن اختلال‌شناختی خفیف، ۱۵۲تَن آلزایمر داشته و ۱۴۴تَن ازنظر شناختی، طبیعی بودند.
محققان دریافتند که مردان حامل APOE4 که مبتلا به اختلال‌شناختی خفیف یا بیماری آلزایمر هستند، ۲برابر بیشتر‌از زنان با تشخیص مشابه از خونروی‌های کوچک در مغز خود رنج‌می‌برند.
به‌گفته‌ی محققان، خونروی‌های کوچک (Microbleeds) به لحاظ اندازه و تأثیر، با سکته‌ی مغزی متفاوت هستند.سکته‌ی مغزی یک رویداد بزرگی است که معمولاً در یک‌طرف مغز رخ داده و اثر آن فوری است درحالیکه خونروی‌های کوچک (Microbleeds) در هر‌نقطه از مغز در‌طول‌زمان با اثر تجمعی (Cumulative effect) رخ‌می‌دهند.
سرانجام پژوهشگران باید مشخص نمایند که آیا آنها می‌توانند با استفاده‌از استروئیدهای جنسی، خونروی‌های کوچک را کاهش‌دهند یا ممکن‌است تغییرات دیگری را نیز در‌این درمان در‌نظر بگیرند.
محققان معتقدهستند که آنها ممکن‌است به رویکردهای درمانی متفاوتی برای مردان مبتلا به آلزایمر و حامل ژن APOE4 نسبت به زنان، نیاز داشته باشند.
Ref: USC Davis School of Gerontology, July,2016
ثبت نظر