گزینه های درمانی بیماری ام اس

تا به امروز هیچ التیام قطعی برای بیماری ام اس کشف نشده است. درمان معمولا بر تسریع بهبودی از حملات، کاهش پیشرفت بیماری، و مدیریت نشانه های متمرکز است. برخی افراد دچار نشانه های خفیفی هستند که هیچ درمانی لازم ندارد.

درمان‌‌‌ حملات بیماری ام اس:

کورتیکواستروئیدها، مانند پردنیزون خوراکی و متیل پردنیزولون وریدی، برای کاهش التهاب عصب تجویز می‌‌شوند. عوارض آنها ممکن است شامل بی‌خوابی، افزایش فشار خون، تغییرات خلقی و احتباس مایعات باشد.

تبادل پلاسما (پلاسمافرز). نوعی روش درمانی با تعویض پلاسمای خون فرد بیمار می‌باشد. هدف اصلی پلاسمافرزیس درمانی کاهش مولکول‌های پلاسمایی در گردش است که مسئولیت مستقیم پروسه بیماری به عهده آن‌ها می‌باشد .

اصلاح پیشرفت (DMT)

در بیماری ام اس پیشرفته اولیه ، اوکرلیزوماب (Ocrevus)، تنها درمان اصلاح‌کنندۀ بیماری است که توسط FDA  تایید شده است. افرادی که این درمان را دریافت می‌‌کنند احتمال پیشرفت کمتری دارند. اما در بیماران مبتلا به ام اس عودکننده-بهبودیابنده، چندین درمان اصلاح‌کنندۀ بیماری در دسترس هستند. بخش عمدۀ پاسخ ایمنی مرتبط با بیماری ام اس در مراحل نخستین بیماری رخ می‌‌دهد. درمان تهاجمی در اسرع وقت با این داروها سرعت عود و تشکیل ضایعات جدید را کاهش می‌‌دهد.

بسیاری از درمان‌‌‌های اصلاح‌کنندۀ بیماری که برای درمان ام اس استفاده می‌‌شوند موجب ایجاد عوارض زیادی نیز می گردند. انتخاب درمان مناسب به بسیاری از عوامل، از جمله مدت زمان و شدت بیماری، اثربخشی درمان‌‌‌های پیشین ام اس،هزینه، سایرعوامل مرتبط با سلامت، و وضعیت باروری فرد، بستگی دارد.

گزینه‌‌‌های درمان ام اس عودکننده-بهبودیابنده شامل داروهای تزریقی است، از جمله:

اینترفرون‌‌‌های بتا:

این داروها در میان رایج‌ترین داروهای تجویزی برای درمان ام اس هستند. این دارو زیر پوست یا به عضله تزریق می‌‌شوند و فراوانی و شدت عود را کاهش می دهند. از عوارض اینترفرون‌‌‌های بتا می توان به نشانه های شبه‌آنفولانزا و واکنش‌‌‌های محل تزریق اشاره نمود.همچنین اشاره به این نکته در اینجا ضروری است که در دوران مصرف این دارو ، جهت پایش آنزیم‌‌‌های کبدی به آزمایش خون نیاز است زیرا آسیب کبدی عارضۀ احتمالی مصرف اینترفرون می باشد. افرادی که اینترفرون مصرف می‌‌کنند ممکن است دچار آنتی‌بادی‌‌‌های خنثی‌کننده شوند که اثربخشی دارو را کاهش می‌دهد.

گلاتیرامر استات (کوپاکسون، گلاتوپا):

این دارو حمله سیستم ایمنی بدن به میلین را مهار می‌‌کند و زیر پوست تزریق می شود. به عوارض آن می توان به التهاب پوست در محل تزریق اشاره نمود.

درمان‌‌‌های خوراکی :

فینگولیمود (Gilenya). این داروی خوراکی که یک بار در روز مصرف می‌‌شود سرعت عود را کاهش می‌‌دهد.هنگام مصرف این دارو باید ضربان قلب به مدت شش ساعت پس از دوز اول پایش شود زیرا ممکن است موجب کندی ضربان گردد. سایر عوارض آن شامل عفونت‌‌‌های نادر، سردرد، فشار خون بالا و تاری در دید است.

دی‌متیل فومارات (Tecfidera). این داروی خوراکی که دو بار در روز مصرف می‌‌شود می‌‌تواند عود را کاهش دهد. عوارض آن ممکن است شامل استفراغ، اسهال، تهوع و کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون باشد.

تری فلونومید (Aubagio). این داروی خوراکی که یک بار در روز مصرف می‌‌شود سرعت عود را کاهش می‌‌دهد. تری فلونومید می‌‌تواند سبب آسیب کبدی، ریزش مو و آسیب به جنین در حال رشد گردد و به هیچ عنوان مصرف آن به زنانی که ممکن است باردار شوند و یا زنانی که شریک جنسی مذکرشان از روش‌‌‌های ضد بارداری مناسب استفاده نمی‌‌کنند، توصیه نمی گردد.

سپیونیمود (Mayzent). تحقیقات نشان می‌‌دهد که این داروهای خوراکی که یک بار در روز مصرف می‌‌شود می‌‌تواند سرعت عود و پیشرفت بیماری ام اس را کاهش دهد. این دارو همچنین برای بیماری ام اس پیشرفته ثانویه تایید شده است. عوارض جانبی احتمالی آن شامل عفونت‌‌‌های ویروسی، مشکلات کبدی و کاهش تعداد گلبول‌‌‌های سفید خون است. سایر عوارض جانبی احتمالی شامل تغییرات ضربان قلب، سردرد و مشکلات بینایی است. سپیونیمود برای جنین در حال رشد مضر است، بنابراین زنانی که ممکن است باردار شوند هنگام مصرف این دارو و به مدت 10 روز پس از قطع دارو، باید از روش‌‌‌های ضد بارداری استفاده کنند.

درمان‌‌‌های تزریقی:

اوکرلیزوماب (Ocrevus). این داروی آنتی‌بادی ایمونوگلوبولین انسانی‌ تنها DMT مورد تایید FDA برای درمان شکل‌‌‌های عودکننده-بهبودیابنده و پیشرفتۀ اولیۀ بیماری ام اس است. کارآزمایی‌های بالینی نشان دادند که سرعت عود در بیماری‌‌‌های عودکننده و وخامت ناتوانی در هر دو شکل بیماری را کاهش می‌‌دهد. اوکرلیزوماب به روش تزریق داخل‌وریدی صورت می پذیرد. عوارض جانبی مرتبط با تزریق ممکن است شامل التهاب وسوزش در محل تزریق، فشار خون پایین، تب و تهوع و غیره باشد. اوکرلیزوماب همچنین ممکن است خطر برخی از انواع سرطان، به ویژه سرطان پستان، را افزایش دهد.

ناتالیزوماب (Tysabri). عملکرد این دارو مهار حرکت سلول‌‌‌های ایمنی مضر از جریان خون به سمت مغز و نخاع می باشد و درمان خط اول برای برخی از افراد مبتلا به بیماری ام اس شدید یا درمان خط دوم در سایر گروه ها محسوب می‌‌شود.این دارو خطر ابتلا به عفونت ویروسی جدی مغز، به نام لوکوانسفالوپاتی چند کانونی پیشرونده (PML)، در افرادی را افزایش می‌‌دهد که آنتی‌بادی عامل مسبب ویروس PML JC آنها مثبت است. افرادی که این آنتی‌بادی را ندارند تقریبا با هیچ گونه خطر PML روبرو نیستند.

آلمتوزوماب (Campath، Lemtrada). این دارو، با هدف‌گیری پروتئین روی سطح سلول‌‌‌های ایمنی و تخلیه گلبول‌‌‌های سفید، به کاهش عود ام اس کمک می‌‌کند. این اثر می‌‌تواند آسیب‌‌‌های عصبی بالقوه ناشی از گلبول‌‌‌های سفید خون را محدود کند. اما همچنین خطر ابتلا به عفونت‌‌‌ها و اختلالات خودایمنی را افزایش می‌‌دهد، از جمله خطر بالای بیماری‌‌‌های خودایمنی تیروئید و بیماری کلیوی ایمنی نادر.

درمان بیماری ام اس با آلمتوزوماب شامل پنج روز متوالی تزریق دارو و یک سال بعد 3 روز دیگر تزریق است. واکنش‌‌‌های تزریق در آلمتوزوماب نیز امری شایع است. بیماران ام اسی که با این دارو درمان می‌‌شوند باید در برنامه پایش ایمنی داروی خاص ثبت شوند.

میتوکسانترون. این داروی سرکوبگر ایمنی ممکن است برای قلب مضر و با ایجاد سرطان‌‌‌های خون مرتبط باشد. در نتیجه، مصرف آن در درمان بیماری ام اس بسیار محدود است. میتوکسانترون تنها به‌ندرت برای درمان بیماری ام اس شدید و پیشرفته استفاده می‌‌شود.

درمان عوارض و نشانه‌‌‌های بیماری ام اس
 

فیزیوتراپی در درمان بیماری ام اس:

فیزیوتراپیست با آموزش تمرینات کششی و تقویتی و نشان دادن شیوۀ استفاده از دستگاه‌‌‌ها ، انجام امور روزانه را برای بیماران ام اس آسان نماید.فیزیوتراپی همراه با استفاده از کمک حرکتی در صورت لزوم می‌‌تواند به کاهش ضعف پا و سایر مشکلات راه رفتن با مرتبط با بیماری ام اس کمک کند.

شل‌کننده‌‌‌های عضلانی. بیماران ام اس ،ممکن است دچار سفتی عضلانی دردناک یا کنترل‌ناپذیر به ویژه در ناحیه پا گردند، شل‌کننده‌‌‌های عضلانی مانند باکلوفن (Lioresal) و تیزانیدین (Zanaflex) میتواند موثر واقع گردد.

داروهای کاهش خستگی. آمانتادین (Gocovri، Oxmolex)، مدافینیل (Provigil) و متیل فنیدات (Ritalin) برای کاهش خستگی مرتبط با بیماری ام اس مفید است. برخی از داروهای بکاررفته برای درمان افسردگی، از جمله مهارکننده‌‌‌های انتخابی بازجذب سروتونین، نیزممکن است توصیه شوند.

داروهای افزایش سرعت راه رفتن. دالفامپریدین (Ampyra) ممکن است به افزایش اندک سرعت راه رفتن در برخی افراد کمک کند. مصرف این دارو در افراد با پیشینۀ تشنج یا نارسایی کلیه توصیه نمی گردد.

سایر داروها. داروهایی همچنین ممکن است برای افسردگی، درد، اختلال عملکرد جنسی، بی‌خوابی، و مشکلات کنترل مثانه یا مرتبط با روده که مرتبط با بیماری ام اس هستند تجویز شوند.

شیوه زندگی و درمان‌‌‌های خانگی

برای کمک به تسکین نشانه‌‌‌های بیماری ام اس پیشنهاد می گردد:

به میزان زیادی استراحت کنید. عادات خواب خود را زیرنظر بگیرید تا از بالاترین کیفیت خواب ممکن برخوردار گردید. جهت اطمینان از اینکه از خواب به میزان کافی برخوردار هستید، ممکن است ارزیابی و درمان شما به خاطر اختلالات خواب مانند آپنه انسدادی خواب لازم باشد.

ورزش. اگر بیماری ام اس خفیف تا متوسط ​​داشته باشید، ورزش منظم می‌‌تواند به تقویت قدرت، کشش عضلانی، تعادل و هماهنگی کمک کند. اگر گرما شما را آزار می دهد ، شنا یا ورزش‌‌‌های آبی دیگر گزینه‌‌‌های مناسبی هستند. انواع دیگر ورزش‌‌‌های خفیف تا متوسط ​​که برای افراد مبتلا به ام اس توصیه‌ می‌‌شوند عبارتند از: راه رفتن، کشش، ایروبیک ملایم، دوچرخه‌سواری ثابت، یوگا و تای‌ چی.

آرام شدن. زمانی که دمای بدن در برخی از افراد مبتلا به بیماری ام اس افزایش می‌‌یابد، نشانه های بیماری ام اس نیز اغلب شدیدتر می‌‌شود. اجتناب از قرار گرفتن در معرض گرما و استفاده از وسایل خنک‌کننده می تواند مفید باشد.

رژیم غذایی متعادل. شواهد کمی در تاثیر رژیم غذایی خاصی بر بیماری ام اس وجود دارد ، اما برخی تحقیقات نیز نشان می‌‌دهد که ویتامین D ممکن است برای افراد مبتلا به ام اس مفید باشد.

تسکین استرس. استرس در شدید شدن نشانه‌‌‌ها بسیار موثر است. یوگا، تای چی، ماساژ، مراقبه یا تنفس عمیق از جمله عوامل مفید و موثر در بهبود نشانه های بیماری ام اس می باشد.

درمان‌‌‌های جایگزین:

بسیاری از افراد مبتلا به بیماری ام اس،  از انواع درمان‌‌‌های جایگزین (طب جانشین) یا تکمیلی یا هر دو برای درمان نشانه ها، مانند خستگی و درد عضلانی، بهره می برند. فعالیت‌‌‌هایی نظیر ورزش، مراقبه، یوگا، ماساژ، رژیم غذایی سالم، طب سوزنی و روشهای آرامش‌بخش می‌‌تواند سلامت کلی ذهنی و جسمی را افزایش دهد، اما بررسی های اندکی در تاثیر استفاده از این روش در مدیریت نشانه های بیماری ام اس وجود دارد. دستورالعمل‌‌‌های آکادمی مغز و اعصاب آمریکا استفاده از عصاره شاه دانۀ خوراکی (Oral Cannabis Extract) برای اسپاسیتۀ عضلانی و درد را توصیه می‌‌کنند، اما به دلیل نبود شواهد کافی، استفاده از این ماده را برای تسکین سایر نشانه های بیماری ام اس توصیه نمی‌‌کنند. این دستورالعمل‌‌‌ها استفاده از مکمل‌‌‌های گیاهی مانند جینکوبیلوبا و آپتوکسین (مَشخِرَپ یا ترکیب سازنده زهر زنبور عسل )یا درمان مغناطیسی برای تسکین نشانه های بیماری ام اس را نیز توصیه نمی‌‌کنند.