یکی از زمینه‌های پژوهشی مهم در پهنۀ(بخش) پزشکی و سلامت ، پرداختن به بیماری‌های قلبی-عروقی ، دیابت و مداخله‌های مربوط به آن است. مطالعه‌ای که به تازگی در نشریه Nature Medicine منتشر شده است، با بررسی داده‌های ۱۸۴ کشور ازجمله ایرانِ ما ، تأثیر جهانی نوشیدنی‌های شیرین‌شده با شکر را بر دیابت نوع دوم و بیماری‌های قلبی عروقی مورد ارزیابی قرار داده است. پژوهشگران دریافتند که در سال ۲۰۲۰، نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر، عامل ۹.۸ درصد موارد دیابت نوع دوم و ۳.۱ درصد از موارد بیماری‌های قلبی عروقی در سراسر جهان بودند. در ادامه این موضوع مورد بررسی قرار گرفت که کدام مناطق، کشورها و افراد بیشتر تحت تأثیر مصرف نوشیدنی های شیرین شده با شکر قرار گرفتند. در میان پژوهشگرانی که روی این موضوع به مطالعه پرداختند نام آقای دکتر داریوش مظفریان ، دانشمند ، پژوهشگر و متخصص قلب و عروق اپیدمیولوژی و رییس دانشکدۀ علوم غذایی و سیاست فریدمن دانشگاه تافتس در بوستون نیز به چشم می‌خورد.
چه تعداد نوشیدنی قندی مصرف می‌کنیم ؟
نوشیدنی های شیرین شده با شکر مانند نوشابه‌های گازدار با وجود خطرات احتمالی، اما همچنان یک نوشیدنی محبوب در میان افراد هستند. پژوهشگران این مطالعه خاطرنشان می‌کنند که مصرف این نوشیدنی‌ها مسیر دچارشدن به دیابت نوع دوم ، بیماری‌های قلبی-عروقی (CVD) را هموار نموده و به افزایش وزن کمک می‌کند. این موضوع آن‌قدر پراهمیت است که پژوهشگران در سطوح جهانی، منطقه‌ای و ملی خواستار بررسی چگونگی ابتلا به بیماری‌ها توسط نوشیدنی‌های قندی شدند.
در آغاز، محققان از پایگاه داده جهانی رژیم غذایی (Global Dietary Database) برای بررسی مصرف نوشیدنی‌های قندی استفاده کردند . این داده‌ها شامل ۲.۹ میلیون نفر در ۱۱۸ کشور است که ۸۷.۱ درصد از جمعیت جهان را نشان می‌دهد و سوابق ایرانِ ما نیز در این مرحله بررسی گردید. محققان هر نوشیدنی با قند افزوده و بیش از پنجاه کالری در هر وعده ۲۳۶ میلی‌گرمی را به عنوان نوشیدنی شیرین شده با شکر در نظر گرفتند. از این دسته بندی ، نوشیدنی‌های۱۰۰ درصد طبیعی آب‌میوه یا آب‌سبزیجات، شیرهای شیرین شده و نوشیدنی‌های بدون کالری که از شیرین کننده‌های مصنوعی استفاده می‌کردند، حذف شدند.
به طور متوسط، مردم هر هفته کمی بیش از ۵۹۱ میلی‌لیتر نوشیدنی قندی مصرف می‌کردند در مناطق و کشورها این عدد متفاوت است.برای نمونه ، مردم در جنوب آسیا فقط ۰.۷ نوشیدنی در هفته مصرف می‌کردند، در حالی که مردم آمریکای لاتین و کارائیب به طور متوسط ۷.۳ نوشیدنی شیرین در هفته مصرف می‌نمودند.مردم کلمبیا میانگین مصرف هفتگی ۱۷.۴ نوشیدنی قندی داشتند، در حالی که مردم چین، هند و بنگلادش فقط ۰.۲ از این نوشیدنی را مصرف کردند.
به طور کلی، مصرف مردان نیز بیشتر از خانم‌ها بود و جوان‌ترها در مقایسه با به افراد مسن‌تر تمایل بیشتری به مصرف نوشیدنی‌های قندی داشتند. درعین‌حال به نظر می‌رسید که سطح تحصیلات در مناطق مختلف تأثیر متفاوتی بر میزان مصرف دارد.
افزایش خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی-عروقی
در مرحله بعدی، میزان بروز بیماری‌های قلبی-عروقی ، دیابت نوع دوم و اینکه چه مقدار از آن را می‌توان به این گونه از نوشیدنی‌ها نسبت داد، مورد مطالعه قرار گرفت. رقم‌های به‌دست آمده بسیار ترسناک بود. بر اساس تخمین پژوهشگران ، حدود ۲.۲ میلیون مورد جدید دیابت نوع دوم و ۱.۲ میلیون مورد جدید بیماری‌های قلبی-عروقی مربوط به مصرف نوشیدنی‌های قندی بود. برآورد دیگر در مورد میزان مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌هایی بود که مصرف این نوشیدنی‌ها عامل اصلی آن است . ۵.۱ درصد مرگ و میر بر اثر دیابت نوع دوم و ۲.۱ درصد به دلیل بیماری‌های قلبی-عروقی ، که این نتایج نیز بر اساس کشورها متفاوت بود. مکزیک، کلمبیا و آفریقای جنوبی بیشترین میزان ابتلا به دیابت نوع دوم و موارد بیماری‌های قلبی-عروقی را داشتند که به نوشیدنی‌های قندی نسبت داده می‌شد. از نظر منطقه‌ای، آمریکای لاتین و دریای کارائیب بیشترین آسیب را دیدند. حدود ۲۴ درصد از موارد جدید دیابت نوع دوم و حدود ۱۱ درصد از موارد جدید بیماری‌های قلبی-عروقی به‌دلیل مصرف این نوشیدنی‌ها، در این ناحیه‌ها است.
در سطح جهانی، محققان تخمین زدند که نوشیدنی‌های قندی، در مردان، افراد دارای تحصیلات عالی و ساکنان مناطق شهری ، بیشتر منجر به بروز دیابت نوع دوم می‌شود. در مورد بیماری‌های قلبی-عروقی نیز نتیجه‌ها تا حدودی مشابه بود ، مصرف بالای این نوشیدنی‌ها در مردان و افراد ساکن مناطق شهری ، درکنار عوامل اولیه ، منجر به بروز این بیماری می‌شود. خطر نسبی دیابت نوع دوم و بیماری‌های قلبی-عروقی ناشی از نوشیدنی‌های قندی برای افراد جوان در بیست سالگی بیشتر بود.
از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۰ ، افزایش جهانی ۱.۳ درصدی ابتلا به دیابت نوع دوم به‌دلیل مصرف نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر را شاهد بودیم که منطقه جنوب صحرای آفریقا بیشترین میزان را داشته است. در سوی مقابل کاهش اندک جهانی در بیماری‌های قلبی-عروقی مرتبط با این نوشیدنی‌ها نیز وجود داشت.
محدودیت‌های این مطالعه
این مطالعه نیز همانند بسیاری از پژوهش‌های دیگر محدودیت‌هایی را داشت . این پژوهش بر نظرسنجی در مورد مصرف نوشیدنی تکیه داشت که می‌تواند شامل داده‌های نادرست باشد. همچنین خطر سوگیری خاصی از برخی روش‌های جمع‌آوری رژیم غذایی وجود دارد که تا حدودی با مدل‌های گوناگون آماری، پژوهشگران خود به آن پرداختند. دسترسی به اطلاعاتی در مورد چای‌های شیرین وجود نداشت که می‌توانست منجر به دست کم گرفتن تأثیر آن‌ها، به ویژه در آسیا شود.در نظرسنجی‌های جهانی انجام شده، اغلب قهوه یا چای شیرین شده با شکر مورد بررسی قرار نمی‌گرفت. پایگاه داده جهانی رژیم غذایی فقط شامل داده های ۱۱۸ کشور است، اما پژوهشگران توانستند میزان بروز دیابت نوع دوم و بیماری‌های قلبی-عروقی را در ۱۸۴ کشور مورد بررسی قرار دهند و همین موضوع می‌تواند نتایج را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین دسترسی به برخی از داده‌ها در برخی از دوره‌های زمانی و کشورها با محدودیت روبرو شد.
پژوهشگران معتقدند که داده‌های مربوط به اثرات اتیولوژیک نوشیدنی‌های قندی بر دیابت نوع دوم ، CVD و افزایش وزن اغلب از کشورهای با درآمد بالا، به‌ویژه زمانی که به داده‌های افزایش وزن می‌رسید، به دست آمده است.
این مطالعه دقیق نیست و شامل برآوردها می‌شود. پژوهشگران خود معتقدند که این بررسی نمی‌تواند علت و معلول را اثبات نماید و این یافته‌ها بر اساس "داده‌های موجود است.به طور کلی، این تحقیق بر نیاز به پرداختن به مصرف نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر تاکید دارد.اگر به سرعت با راهبردهای کاهش مصرف SSB [نوشیدنی شیرین شده با شکر] عمل نکنیم، شاهد افزایش مداوم بارهای متابولیک قلبی خواهیم بود.
این امر با توجه به کاهش بهره‌وری فردی و افزایش هزینه‌های پزشکی، نه تنها کیفیت زندگی افراد مبتلا به این بیماری و مراقبان آن‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه به اقتصاد کشورها نیز تحمیل می‌گردد.
به حداقل رساندن میزان مصرف نوشیدنی‌های قندی
راه‌کارهایی وجود دارد که می‌تواند مصرف نوشیدنی‌های قندی را در افراد محدود نماید. برای محدود کردن مصرف نوشیدنی‌های قندی نیاز به اراده و تلاش‌های هماهنگ در سطح جهانی است. همان‌گونه که این مطالعه نشان می‌دهد، مصرف این نوشیدنی‌ها در نقاط مختلف جهان بر اساس جمعیت‌های گوناگون،متفاوت است. این فرصتی را برای اعمال سیاست‌های عمومیِ هدفمند باتوجه به منطقه برای بهبود نتایج سلامت فراهم می‌کند.
مردم نیز می‌توانند در سطح فردی مراقب باشند که چه نوشیدنی‌هایی که مصرف می کنند. تا جایی که می‌شود از نوشیدنی‌ها پُرکالری پرهیز نموده و آب را جایگزین آن نمایند و یا نوشیدنی‌های غیرشیرین خانگی یا آب‌های گازدار ، به‌میزان متعارف می‌توانند جایگزین نوشیدنی‌های قندی گردند.
ثبت نظر