گیاهان برتر جهان (۱۵) (بخش پایانی)

نام‮‌‬لاتین‮:‬

Chamaelirium Luteum

         Helonias dioica

      Helonias Luteum

نام‌های انگلیسی‮:‬

           Blazing‭-‬star

              Devils Bit

           Fairy Wand

 False unicorn root

        helonias root

        sump nellike

             star wort

گیاهی که آن را مشعل شیطان نامیده‌ایم از جمله گیاهان در حال انقراض شرق ایالات‌متحده است(‮١). ‬گیاهی است علفی،‮ ‬پایا و بومی شرق ایالات‌متحده که در انواع زمین‌های مرطوب تا بلندی‮٠٣‬تا ‮٠٠١‬سانتی‌متر در مرغزارهای مرطوب و جنگل‌های دائمی رشد می‌کند‮. ‬این گیاه دوپایه است‮. ‬گیاه ماده بلندتر و پربرگ‌تر از گیاه نر است(‮٢). ‬برگ‌های قاعده دارای دمبرگ پهن بوده و به صورت روزت بازال می‌باشند و دارای حدود ‮٦‬برگ ‮٨ ‬تا ‮٥١ ‬سانتیمتری هستند‮. ‬از میان روزت،‮ ‬یک گل آذین شبیه خوشه به قطر‮١‬تا ‮٥/١‬سانتیمتر و طول ‮٨ ‬تا‮٠٣ ‬سانتیمتر ظاهر می‌شود(‮٣). ‬گلها معمولا در بالای محور بوده و در محل بومی خود در شمال آمریکا از ماه مه تاجولای ظاهر می‌شوند‮. ‬نکته‌ی جالب دوپایه بودن گیاه است ولی معمولا نسبت جنس نر بیشتر از گیاه ماده است‮. ‬این امر به علت بالاتر بودن میزان مرگ و میر در گیاهان ماده وگرایش گیاهان ماده به گل دادن کمتر است‮. ‬ساقه های ماده درازتر بوده و حداکثر کل بلندی گیاه به ‮٢١ ‬دسیمتر می‌رسد ولی میزان گل‌ها در انواع بلندتر به یک دهم کاهش می‌یابد(‮٤). ‬این گیاه تنها عضو از این جنس است و تعداد آن رو به‌کاهش است(‮٥). ‬در اواخر بهار گل‌های سفید مایل به سبز کوچک و متعدد می‌دهد‮. ‬ریزوم گیاه حدود ‮٢ ‬تا ‮٣‬سانتیمتر طول،‮ ٥/٠ ‬تا ‮١‬سانتیمتر ضخامت داشته،‮ ‬تقریبا به شکل استوانه و دارای حلقه‌های عرضی و چند جای ساقه در‌سطح بالایی و ریشک‌های درهم پیچیده در سطح پائینی است(‮٦). ‬ریزوم در انتها ناگهان به ریشه‌های ظریف فنری رنگ پریده بدل می‌شود‮. ‬ریشه‮ ‬بویی ضعیف و مزه‌ای تند و قابض دارد(‮٧).‬
قسمت مورد استفاده گیاه ریزوم و ریشه‌ی آن است‮.‬

تاریخچه

کاملیریوم لوتئوم یا مشعل شیطان برای انواع بیماری‌های زنان در طب سنتی سرخ پوستان آمریکا مورد استفاده بوده‌است‮. ‬یکی از دانشمندان طب گیاهی آمریکا گفته است که این گیاه در درمان لکوره،‮ ‬ضعف ادراری و بیماری کبد یا کلیه مورد استفاده است(‮٨). ‬فیزیومکالیست‌ها،‮ ‬این گیاه را به عنوان تونیک رحم برای تمام بیماری‌های تنبلی رحم و تخمدان مورد استفاده قرار می‌داده‌اند(‮٧). ‬همچنین این گیاه به‌عنوان تونیک رحم و برای تهدید به سقط مورد استفاده بوده است(‮٩). ‬این گیاه به‌عنوان داروی کبدی بـرای بهبود آنایولیســم نیـــز تجـــویـز می‌شده است(‮٠١).‬

مواد‌موثر

موادموثر شناخته شده گیاه را ساپونین‌های استروئیدی شامل ‮١/٠ ‬تا ‮٥/٠ ‬درصد دیوسژنین diosgenin‮‬ آزاد تشکیل می‌دهد(‮١١). ‬گلیکوزیدهای ساپونینی شامل دیوسین ‮dioscin‮ ‬است که دارای آگلیکون دیوسژنین است(‮٢١).‬
علاوه بر‌این در گیاه کلسیم اکسالات،‮ ‬کاملیرین ‭‬chamaelirin‮ ‬اسیدهای چرب،‮ ‬هلونین ‮‬helonin‮ ‬و نشاسته هم وجود دارد‮.‬

آثار و خواص

برای این گیاه آثار ضدکرم‮ (‬آنتی‌هلمنتیک‮)‬،‮ ‬تونیک گوارش،‮ ‬دیورتیک،‮ ‬تنظیم‌کننده‌ی چرخه‌ی قاعدگی و تونیک رحم قائلند‮. ‬از نظر طبیعت،‮ ‬شیرین و گرم است‮.‬

موارد استفاده

از این گیاه در موارد زیر استفاده می‌شود‮:‬
آدنومیوز،‮ ‬آمنوره،‮ ‬هیپرپلازی کیستیک،‮ ‬ضعف گوارش،‮ ‬قاعدگی دردناک،‮ ‬آندومتریوز،‮ ‬فیبروئیدهای‮  ‬رحم،‮ ‬ناباروری،‮ ‬التهاب لگن،‮ ‬لکوره‌ی مزمن،‮ ‬نشانه‌های یائسگی،‮ ‬منوراژی،‮ ‬بی‌نظمی قاعدگی،‮ ‬تهدید به سقط،‮ ‬تخمک‌گذاری نابجا،‮ ‬سندرم‌تخمدان پلی‌کیستیک،‮ ‬تهوع بارداری،‮ ‬آماده کردن رحم برای زایمان،‮ ‬خونروی دیسفانکشنال رحم،‮ ‬پرولاپس رحم،‮ ‬کمک به کاهش وزن‮.‬

بررسی‌های داروشناسیک

در این مورد هیچ نوع بررسی وجود ندارد‮.‬

بررسی‌های بالینی

در مورد پیشگیری از سقط با کاملیریوم لوئتوم بررسی‌هایی انجام شده است‮.‬

احتیاطات

بعضی مصنفان در مورد استفاده از این گیاه در دوره‌ی بارداری و شیردهی به علت فقدان داده‌های فیتوکمیکال،‮ ‬داروشناسیک و سمیت هشدار داده‌اند‮. ‬اما از نظر تاریخی،‮ ‬این گیاه در تهدید به سقط مورد استفاده بوده‌است و با وجود فقدان داده‌های علمی برای تائید بررسی استفاده،‮ ‬به نظر می‌رسد لازم است در این مورد تجربه‌ی بالینی انجام شود‮. ‬گفته می‌شود گاهی این گیاه در تهوع بارداری سودمند است(‮٣١).‬
در مورد این گیاه با سایر گیاهان،‮ ‬داروها و‮ ‬غذاها تاثیر متقابل شناخته شده‌است وجود ندارد‮.‬
به علت گردآوری بیش‌از حد گیاه،‮ ‬این گیاه دیگر به صورت خودرو وجود ندارد و تا انجام کشت،‮ ‬استفاده از آن باید محدود شود‮. ‬جانشین‌های مناسب این گیاه عبارتند از پئونیالاکتی فلورا‮ ‬paeonia lactiflora‮‬ یا آلتریس فارینوزا ‮‬alteris farinosa‮

سم‌شناسی

به طور کلی،‮ ‬این گیاه به خوبی تحمل می‌شود ولی استفاده از مقدار زیاد آن سبب بروز تهوع و استفراغ‮ ‬می‌گردد(‮١١).‬

مقدارخوراک
‮

ـ‬ گیاه خشک‮: ٣ ‬تا ‮٦ ‬گرم در روز
‮ـ ‬عصاره‮: ٥١‬تا‮٠٤ ‬میلی‌گرم درهفته‮ (١‬به‮٢)‬

منابع:

۱.گیاه، کل‌نگری و علم، دکتر فرخ‌سیف‌بهزاد در«پزشکی‌امروز»

2.Chamaelirium luteum in phytotherapies.org
3.Chamaeliriium luteum in wikipedia
4.Meagher, T. R.; J. Antonovics (1982).«The population biology of Chamaelirium luteum, a dioecious member of the lily family: life history studies». Ecology 63: 1690-1700.
5.Allard, D. J. (2003), Chamaelirium luteum (L.)A.Gray(Devil’s Bit). Conservation and Research Plan for New England, New England Wild Flower Society, Framingham, Massachusetts, USA, http://www.newfs.org/docs/pdf/Chamaelirium%20 luteum.PDF
6.Wren, RC, 1988, Potter›s New Cyclopaedia of Botanical Drugs and Preparations, CW Daniel Company, Essex,England,p272.
7.Mills, S, 1991, Out of the Earth, Viking, London, p 520.
8.Grieve, M, 1931, A Modern Herbal, Penguin, Middlesex, England, p 823.  
9.Priest, AW, Priest, LR, 1982, Herbal Medication, L N Fowler & Co Ltd, London, p 105.
10.Fisher, C, Painter, G, 1996, Materia Medica of Western Herbs for the Southern Hemisphere, C Fisher/G Painter, Auckland, New Zealand, p 154.
11.Scientific Committee, British Herbal Medicine Association, 1992. British Herbal Compendium, Vol 1, Ed. PR Bradley, British Herbal Medicine Association, Dorset, p 125.
12.Rao, A, Rao, AR, Kale, RK, «Diosgenin - A growth stimulator of mammary gland of ovariectomised mouse», Indian J Exp Biol. 30(5): pp 367-70, 1992.
13.Mabey, R, (ed), 1988, The Complete New Herbal, Gaia Books, London, p 81.