ژلهرویال(Royal jelley) مادّه‌ی غلیظ کرم رنگی است که خاصیت اسیدی دارد و در آب حل می‌گردد. این مادّه ، از غدّه‌های سر زنبورهای جوان کارگر ترشح می‌شود و غذای اصلی ملکه‌ی زنبور‌عسل در کندو است. برای شناخت اثر ژله رویال باید از تفاوت‌های زیستی ملکه‌ی زنبور عسل با سایر زنبورهای کندو آگاهی داشت. در هر کندوی زنبور‌عسل سه نوع زنبور زندگی می‌کند. زنبور‌ملکه، که فقط کار تخم‌گذاری را به‌عهده دارد و ۴تا۶ سال عمر می‌کند. علاوه‌بر ملکه، چند صد زنبور نر نیز در هر‌جمعیت زنبور‌عسل دیده‌می‌شود که برای جفتگیری با ملکه زندگی می‌کنند و عمر آنها حدود ۱تا۲ ماه می‌باشد و بالاخره بین ده تا پنجاه هزار زنبور کارگر، که جمعیت اصلی کندو را تشکیل می‌دهند. زنبورهای کارگر انجام همه‌ی کارهای کندو، تغذیه‌ی همه‌ی لاروها و پرستاری از آنها، موم‌سازی و جمع‌آوری گرده‌ی گل و شهد و عسل‌سازی را به‌عهده دارند. مدت عمر این زنبورها نیز، برحسب این که در چه‌فصلی از سال متولد شده‌اند، از چند‌هفته تا هشت‌ماه بیشتر نیست. زنبورهای کارگر بلافاصله پس‌از تولّد، کارهای داخل کندو را انجام می‌دهند و پس‌از گذشت حدود بیست روز وظایف خارج از کندو را به‌عهده می‌گیرند. محصولات زنبورهای کارگر شامل ژلهرویال، گرده‌ی گل، موم، بره‌موم، عسل و زهر می‌باشد.
کلیه‌ی لاروهای زنبور تا سه روز از مادّه‌ی بسیار مغذی و حیاتی ژلهرویال یا شاه‌انگبین تغذیه می‌شوند اما خوراک لارو ملکه درتمام مدت فقط ژلهرویال است. این ماده از غدّه‌های مغزی کارگرهای جوانی که هنوز کارهای خارج از کندو را انجام نمی‌دهند ترشح می‌گردد. ژلهرویال، اثر خاصی در ملکه‌شدن و عمر طولانی داشتن ملکه دارد، در‌واقع، تغذیه‌ی مداوم لارو از ژلهرویال به تولّد ملکه، که اختلاف زیادی با زنبورهای دیگر دارد می‌انجامد. لازم به‌ذکر‌است که اگر در زمان شفیرگی نیز به‌جای ژلهرویال، گرده‌ی گل به شفیره‌ای که باید ملکه شود بخورانند،آن شفیره دیگر به ملکه تبدیل نمی‌گردد. باید توجه داشت که ملکه، قلب‌و‌جان یک کندو می‌باشد و اگر ملکه از کندو جدا گردد پس‌از چند ساعت کار عادی و منظم زنبورها متوقف می‌گردد و کمی بعد با ایجاد هرج‌و‌مرج جمعیت کندو نابود می‌شود. ملکه، که اندامی بسیار بزرگتر از زنبورهای دیگر دارد، پس‌از جفتگیری با زنبورهای نر به کندو باز‌می‌گردد و با اسپرمی که در کیسه‌ی مخصوص ذخیره‌ی اسپرم خود اندوخته است برای چند سال تخم‌ریزی می‌کند. تعداد تخم‌های ملکه در فصل بهار می‌تواند روزانه به2500تا3000 عدد برسد. بدیهی است عملیات داخل کندوی زنبور عسل به قدری پیچیده و شگفت‌انگیز است که شرح خلاصه‌ای از آن نیز به کتابی نیاز دارد. ( نگارنده در بررسی تغییر ژن زنبور عسل به تفصیل از زندگی زنبورها و چگونگی برداشت ژلهرویال سخن گفته است).
ژلهرویال حدود 67درصد آب، 12/5درصد اسیدهای آمینه، 11درصد قند (مونوساکارید) مقداری اسیدهای چرب غیر اشباع، مواد‌معدنی، آنزیم‌ها، مواد آنتی‌باکتریال و ضد‌عفونت، ویتامین‌های B5 و B6 و نیز ویتامینC و همچنین ویتامین‌های محلول در چربی مانند ویتامین‌های A - E - D وK و مواد دیگر دارد.
آزمایش‌های متعددی که روی موش‌های آزمایشگاهی، خوکچه‌ها و دیگر جانوران آزمایشگاهی انجام شده نشان داده است که با افزودن ژلهرویال به جیره‌ی‌غذایی این جانوران به‌طور معنی‌داری زاد‌آوری و عمر آنها افزایش یافته است. مطالعات دیگری در‌این‌زمینه حاکی از این است که مرغان پیرنیز پس‌از دریافت ژلهرویال تخم‌گذاری را از سر‌گرفته‌اند.
باتوجه به مطالعاتی که از سال1908 میلادی تاکنون درباره‌ی خواص ژلهرویال به عمل آمده و نتایج آنها در بولتن‌ها و نشریه‌های علمی منتشر شده‌است، می‌توان خواص درمانی ژلهرویال را به شرح زیر خلاصه کرد:
• ژله رویال سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کند و قدرت بدن را افزایش می‌دهد.
• به شادابی و جوانی پوست کمک می‌کند و از پیدایش چین و چروک‌های پیش‌رس می‌کاهد. همچنین با‌خاصیت ضد‌التهابی خود سبب التـیام و بهبــود زخم‌ها می‌گردد.
• ژلهرویال خاصیت ضد‌تومور و ضد‌سلول‌های سرطانی دارد و می‌تواند از بدخیم‌شدن یاخته‌ها جلوگیری‌نماید.
• شاه‌انگبین باکاهش کلسترول خــون از تصلب شــرایین پیشگیری می‌کند.
• ژلهرویال متابولیسم چربی را افزایش می‌دهد و بر طول‌عمر انسان می‌افزاید.
• خاصیت مهم ضداکسایندگی دارد و خستگی جسمی و روانی و عوارض یائسگی را بر‌طرف می‌سازد و خلق‌و‌خو را بهبود می‌بخشد.
• شاه‌انگبین قند‌خون را تنظیم می‌کند و سبب حفظ سلامتی می‌شود.
ژلهرویال کاربردهای زیادی دارد. در کرم‌های زیبایی و جوانسازی پوست از ژلهرویال استفاده می‌شود. می‌توان به‌صورت خالص و یا همراه با عسل از آن استفاده کرد. همچنین شاه‌انگبین را به‌صورت آمپول‌های خوراکی، تزریقی، قطره و کپسول عرضه می‌کنند. عده‌ای ژلهرویال را به‌عنوان مکمل‌غذایی برای ورزشکاران و کسانی که کارهای بدنی و ذهنی زیاد دارند تجویز می‌کنند و کسانی نیز ژلهرویال را دارو و مؤثر در درمان معرفی می‌نمایند.
معمولاً مقدار خوراک ژلهرویال را 50 تا 100میلی‌گرم در روز می‌دانند که دو‌بار در روز پیش‌از غذا تجویز می‌کنند. خوردن شاه‌انگبین مخلوط با عسل نیز روش دیگری برای استفاده از این ماده‌ی حیاتی می‌باشد. در‌این روش، برای یک دوره‌ی ده روزه (پیشنهاد شده‌است که دو دوره‌ی ده روزه یکی در بهار و دیگری در پاییز از آن استفاده شود) 3گرم ژلهرویال را با 125گرم عسل مخلوط کنند و این مقدار را درمدت ده روز، روزانه یک قاشق مرباخوری نیم‌ساعت پیش‌از غذا، میل‌کنند. توصیه شده‌است که برای کودکان بالاتر از یک سال یک گرم ژلهرویال را با100گرم عسل مخلوط کنند و درمدت ده روز به آنها بخورانند.
در پایان باید به این نکته اشاره شود که باتوجه به سختی تولید ژلهرویال، بهای این مادّه بسیار گران می‌باشد و باید آن را تحت شرایطی در یخچال یا فریزر نگهداری نمود.
ثبت نظر