شماره ۱۰۹۸

همولیز حاد درمقابل همولیز مزمن (۲) (بخش پایانی)

دکتر داود منادی‌زاده - هماتولوژیست

همولیز حاد درمقابل همولیز مزمن (۲) (بخش پایانی)

همولیز:

عمر گلبول‌های سرخ تقریباً ۱۲۰روز است. در عرض این مدت آنها تغییرات متابولیک و شیمیایی پیدا می‌کنندکه در نتیجه‌ی این تغییرات، Deformability آنها از دست می‌رود. در موقعیت‌های طبیعی، ماکروفاژها و منوسیتها این گلبول‌های‌مسن را فاگوسیته می‌نمایند و یا سیستم رتیکولو آندوتلیال آنها را شناخته و از بین می‌برد (همولیزMacrophage mediated).

ارگان‌هایی که در این پروسه درگیر هستند عبارتند از: طحال، کبد، مغز استخوان، عقده‌های لنفاوی و مونوسیت‌های جریان خون؛ولی ارگان اصلی در اینجا طحال و کبد است. اغلب، خرابی و انحطاط (لیز)RBC در داخل ماکروفاژ و به توسط گرانول‌های داخل ماکروفاژ صورت می‌گیرد؛ هموگلوبین هیدرولیز شده به Heme و Globin تبدیل گشته و گلوبین تخریب شده به آمینواسید تبدیل گردیده  و به انبار امینواسید برگشت می‌نماید.

آهن از Heme جدا شده به‌توسط Ferroportin وارد پلاسما گردیده و به مولکول حمل‌کننده‌یTransferrin ملحق شده و به سلول‌هایی که نیاز به آن دارند می‌رسد (Recycled).

پروتوپورفیرین باقیمانده به‌توسط یک سری عکس‌العمل‌ها  در انساج و یا ارگان‌های مختلف تخریب می‌گردد.

زمانی که پروتوپورفیرین در داخل ماکروفاژ است،Heme oxygenase بر آن‌اثرکرده،حلقه‌ی پروتوپورفیرین را شکسته مولکول Biliverdin تشکیل می‌‌شود. بیلیوروین سبز تبدیل به بیلروبین می‌گردد که Unconjugated bilirubin نامیده می‌شود.

چون این ماده هیدروفیلیک است، باید به آلبومین متصل گردد تا از پلاسما به کبد حمل شود. در سینوزوئیدهای کبد، بیلیروبین از پروتئین آزاد می‌گردد. این نوع بیکروبین از مامبران هپاتوسیتها گذشته و وارد هپاتوسیتها می‌شود. (مکانیسم این عمل هنوز روشن نشده است). زمانی که این نوع بیلیروبین داخل هپاتوسیت است، به دو مولکولGlucuronide Acid توسط ترانسفراز گلوکورونین وصل شده و تشکیل Bilirubin diglucuronide را می‌دهد که با دو مولکول Sugar acid بیلیروبین کونژوگه ایجاد می‌شود.

بیلیروبین کونژوکه در داخل مجاری صفراوی ترشح می‌شود. در ادامه به Common bile duct و از آنجا به روده‌ها می‌رود ‌و در آنجا با Emulsification چربی در جذب آن کمک می‌کند. بیلیروبین کونژوگه توسط باکتری‌های روده اکسیده شده و به Urobilinogen حلّال در آب تبدیل می‌گردد. یوروبیلینوژن بیشتر اکسیده شده و استرکوبیلین را تشکیل می‌دهد که موجب قهوه‌ای شدن مدفوع می‌گردد. این واکنش آخرین مرحله‌ی‌متابولیسم Protoporphyrin است.

چون این مواد قابل حل در آب هستند، قسمتی از بیلیروبین کونژوگه و مولکول یورو بیلیتوژن از راه روده‌جذب و باخاصیت Osmosis وارد پلاسماشده و درنهایت بهPortal Circulation واردشده و مجدداً به کبد می‌رسند و چرخه‌ی ایجاد صفرا شروع می‌گردد. قسمتی از این مواد در خون باقی مانده، به کلیه رفته و توسط گلومرولها فیلتره‌شده، از راه ادرار  از بدن خارج می‌گردند.

بیلیروبین (کونژوگه)در ادرار قابل اندازه‌گیری نیست ولی  یوروبیلینوژن را می‌توان اندازه گرفت که رنگ زرد ادرار مربوط به این ماده است.

تعداد بازدید : 2132

ثبت نظر

ارسال