ترومبوز در سرطان‌ها

ترومبوز وریدی شایع‌ترین عارضه در بیماران مبتلا به سرطان است.

خطر ترومبوز وریدی نسبت‌به سن، نژاد، نوع سرطان، درجه پیشرفت آن، درمان‌های محافظتی (Sufferative) و ناخوشی‌های‌ارثی‌اکتسابی توأم متفاوت می‌باشد. پروفیلاکسی‌ترومبوآمبولی وریدی(VTE) باید در کلیه بیماران سرطانی که در بیمارستان بستری هستند، مدنظر قرارگیرد. هپارین با وزن مولکولی پایین(LMWH) باید معالجه دست اول برای افرادی باشد ‌که دچار سرطان فعال هستند. آنتی‌کواگولان باید تا زمانی‌که سرطان فعال است و بیمار شیمی‌درمانی می‌گیرد، ادامه داشته باشد. درمورد اثر آنتی‌کواگولان‌های خوراکی کاملاً تحقیق نشده‌است.

کاتتر مرکزی وریدی‌(CVC) باید با آنتی‌کواگولان  تا زمانی که برداشته نشده همراه گردد.

بررسی‌های اخیر ایجاب و توصیه‌ می‌کند که آنتی‌کوآگولان در بیماران مبتلا به ترومبوسیتوپنی مقاوم و یا تومورهای متاستاتیک مصرف گردد. درصورت عودهای مکرر ترومبوز، علت عود ترومبوز باید بررسی و شناخته‌شود.

خطر ترومبوآمبولی در بیماران گرفتار سرطان:

ترومبوآمبولی شایع‌ترین علت مورتالیته و موربیدیته در بیماران سرطانی می‌باشد. گرچه انسداد شریانی و وریدی هردو در‌این بیماران اتفاق می‌افتد ولی ترومبوز وریدی به‌مراتب بیشتر است. بیماران سرطانی ۴تا۷برابر بیشتر مستعد ترومبوز هستند و تقریباً ۲۰درصداز بیماران سرطانی دچار این عارضه می‌گردند. این افراد سه‌برابر بیشتر به عود ترومبوز و دوبرابر بیشتر به عارضه خونروی در هنگام گرفتن آنتی‌کواگولان دچار می‌شوند. این بیماران ۱۰بار بیشتر از افراد معمولی که گرفتار ترومبوآمبولی می‌شوند، فوت‌می‌کنند و چهاربرابر بیشتر نسبت به آنها که ترومبوز ندارند دچار مرگ می‌گردند. VTE دومین علت مرگ در بیماران سرطانی می‌باشد. خطر VTE در این بیماران به محل اولیه سرطان، درجه پیشرفت و هیستولوژی آن بستگی دارد. شایع‌ترین این خطر در سرطان‌های پانکراس، معده، مغز، ریه و سرطان‌های خون وجود دارد؛ در‌حالی‌که در سرطان‌های‌پستان و پروستات کمتراست. ریسکVTE با گسترش سرطان بیشتر می‌شود. خطر VTE در سیر سرطان فرق‌می‌کند؛ شانس ترومبوز در ۶ماه اول سرطانColorectal ۵درصد درسال و ۱/۴درصد در‌سال بعد‌از ماه‌۷تا۱۲‌می‌باشد. جراحی و درمان سرطان نیز در عارضه ترومبوز دخالت داشته و شانس آن‌را ۱/۷‌بار بیشتر می‌نماید. این خطر درمورد سرطان‌پستان ۲/۲بار بیشتر در زمان جراحی و تا ۱ماه بعد‌از ترخیص از بیمارستان می‌باشد که با مرور زمان این شانس کمتر می‌شود. در سرطان پستان در زمان شیمی‌درمانی خطر ترومبوز ۰/۸‌ بار بیشتر است که بعد‌از ۳ماه کاهش‌می‌یابد.

Tamoxifenخطر ترومبوز را ۵/۵‌بار بیشتر افزایش‌می‌دهد. در‌حالی‌که بازدارنده Aromatase با خطر ترومبوز همراه نبوده  است. رژیم‌های تعدیل‌کننده ایمونولوژیک مثل Thalidomide و یا Lenalidomide با خطر ترومبوز بیشتری  مواجه می‌باشند درحالی‌که پروتکل دوز پایین دگزامتازون و Bortezomib  در VTE اثری ندارد و همان‌طور که قبلاً نوشته‌شده بود چاقی با خطر بیشتر ترومبوز همراه است.

به‌طوری‌که قبلا ذکر شد در حال حاضر محققان توصیه می‌کنند بیمارانی‌که  در بخش آنکولوژی و جراحی  آنکولوژی بستری هستند، پروفیلاکسی  ترومبوز را  برطبق‌ نظریه NCCN)National  Comprehensive Cancer Network) و Asco) American society of clinical oncology) به‌طور روتین دریافت‌می‌نمایند. برپایه دستورالعمل این‌گروه و American college of chest physician guideline تا‌زمانی‌که بیماری فعال در کار است و شیمی‌درمانی تجویز‌می‌شود، پروفیلاکسی ترومبوز باید ادامه‌یابد.

خلاصه:

VTE شایع‌ترین عارضه در بیمارانی ‌می‌باشد که سرطان‌های فعال دارند. بررسی‌های مشاهده‌ای  (Observational) و راندومیزه بالینی انجام شده در ۲دهه گذشته، به درک بهتر پاتوژنز و درمان این عارضه بسیار  افزوده، ولی مسائل حل‌نشده بسیاری مانند ‌روش مناسب پیشگیری‌کننده VTEدر بیماران‌بستری و افرادی وجود دارد ‌که خارج از بیمارستان(Ambulatory) سرپایی هستند؛ مانند خطربالای خونروی‌ در زمان مصرف  آنتی‌کوآگولان‌ها در افراد مبتلا به ترومبوسیتوپنی، متاستاز سرطان به‌ مغز و نحوه مصرف آنتی‌کواگولان‌های خوراکی.

خوشبختانه‌ ترومبوز  همراه با سرطان همچنان زمینه فعالی در بررسی تحقیق‌دارد که می‌تواند به اغلب این پرسش‌ها در‌آینده جواب‌دهد.

Ref

Michael B.streiff ASH Hematology 2016 Dec 3-6 San Diego