نقشه راه ژنتیکی و درمان سرطان کودکان

چه‌ گزینه‌های درمانی وجود دارند؟ این پرسش از پزشک، اولین پرسش والدینی است که سرطان در کودکانشان تشخیص‌داده شده‌است. البته، پاسخ به این پرسش بستگی به نوع سرطانی دارد که تشخیص داده شده‌است. اما برای کودکان با تومورهای جامد(Solid Tumors)، پاسخ ممکن‌است به ویژگی‌های ژنتیکی آنها نیز مرتبط باشد.
ایده‌ی درمان کودک مبتلا به تومور جامد بر‌اساس صفات ژنتیکی آنها، در حوزه‌ی مشخصی قرارمی‌گیرد که به‌نام Precision Medicine خوانده‌می‌شود. این رشته برای درمان بیماران بزرگسال نیز توجه بسیاری از محققان را به‌خود جلب کرده است. براساس اعلام مؤسسه‌ی ملی بهداشت آمریکا (NIH)‌؛ این روش یک روش نوظهور در درمان و پیشگیری‌از بیماری‌ها است که تفاوت فردی در ژن، محیط‌زیست، و شیوه‌ی زندگی هر‌فرد را درنظر می‌گیرد.

به‌عبارت ساده، Precision Medicine مخالف رویکرد «اندازه‌ی یک الگوی واحد بـرای همه (One-size-fits-all)‌» می‌باشد. این روش امروزه به معیاری برای درمان بیماری‌های انسانی تبدیل‌شده و به درمان‌هایی اشاره دارد که برای هرفرد جداگانه طراحی شده‌است. برای نمونه، در‌مورد یک خانم مبتلا به سرطان‌پستان، بیمار ممکن‌است بر‌اساس جهش‌های ژنتیکی منحصربه‌فرد موجود در تومور پستان خود درمان شود. امید است که این روش درمانی سریعتر و مؤثرتر برای سرطان و بسیاری‌از  بیماری‌های دیگر پاسخ‌دهد.

موانع طب دقیق برای درمان سرطان کودکان:

عاملی که مانع استفاده از این روش در درمان سرطان کودکان می‌شود، ناتوانی در جمع‌آوری داده‌های کافی درمورد جهش‌های ژنتیکی است که در تومورهای سرطانی در کودکان دخیل می‌باشند.

سرطان‌های دوران کودکی به‌مراتب کمتر‌از سرطان دوران بزرگسالی است. تخمین‌زده شده است که تا پایان سال جاری،۱۰۳۸۰ کودک با سن کمتر از ۱۵‌سال مبتلا به سرطان، درآمریکا شناسایی‌شوند. برای مقایسه، امسال بیش‌از ۲۴۶۰۰۰مورد جدید ازسرطان ‌پستان به‌تنهایی در زنان آمریکا تشخیص‌داده خواهد‌شد.بدیهی است که سرطان دوران کودکی چندان شایع نبوده و نادربودن آنها باعث شده است که جمع‌آوری مقدار کافی از اطلاعات ژنتیکی برای محققان دشوارتر باشد.

علاوه‌براین، در سرطان دوره‌ی کودکی جهش‌های ژنتیکی به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای کمتر‌از سرطان بزرگسالان است؛ به‌طورعمده به‌این‌دلیل که کودکان درمعرض عوامل محیطی و شیوه‌های زندگی کمتری قرارمی گیرند که می‌تواند‌ DNA را تغییر‌دهد.

از موانع دیگر در‌این روش (Precision Medicinec) برای سرطان‌ کودکان این است که داروهای هدفمند (آزمایشی و تأیید‌شده) اندکی وجود دارند که برای کودکان در دسترس  باشند و اغلب شرکت‌های داروسازی روی توسعه‌ی روش‌های درمانی هدفمند برای بزرگسالان متمرکز شده‌اند و داروهای هدفمند موجود و داروهای تجربی حاضر با دستورالعمل تجویز فعلی، اغلب برای کودکان مناسب نیستند.

اما به‌نظر‌می‌رسد ایده‌ی Precision Medicine برای کودکان مبتلا به سرطان ممکن‌است درآینده شتاب بیشتری پیدا نماید.

بررسی امکان‌پذیری تعیین توالی ژنومی برای کودکان سرطانی:

محققان با انتشار مقاله‌ای در مجله‌ی JAMA Oncology، اظهار داشته‌اند که یافته‌هایشان نشانگر آن است که تعیین توالی ژنومی (Genomic Sequencing) برای کودکان مبتلا به سرطان، مناسب است و می‌تواند برای تشخیص و درمان تومورهای جامد استفاده شود.

این بـــررسی به پــژوهشی برای درمــان انفـــرادی سرطان (iCat: Individualized Cancer Therapy) می‌پردازد و محققان نمونه‌های تومور را از ۱۰۰‌بیمار مبتلا به سرطان (با میانگین سنی ۱۳/۴سال) جمع‌آوری کردند. تمامی بیماران در یکی‌از مراکز پزشکی دانشگاهی در آمریکا بین ماه‌های2012تا نوامبر‌2013 به‌علت بازگشت (Relapse) تومور توپر کودکان مورد معاینه قرار‌گرفته و به‌طور‌متوسط ۶/۸‌ماه تحت پیگیری بودند.

محققان از تعدادی از روش‌های‌ تعیین توالی استفاده کردند، از‌جمله نسل بعدی تعیین توالی که امکان ارزیابی نمونه‌های تومور را برای تمام جهش‌های سرطانی شناخته‌شده در ۳۰۵ ژن میسر می‌سازد‌.

اگر این گروه‌، جهش‌های ژن را در نمونه‌های توموری که «از لحاظ بالینی قابل‌مشاهده و تعقیب» هستند شناسایی‌کند (یک جهش ژنی که روش‌های آزمایشی یا تائیدشده برای درمان آن وجود دارد و می‌تواند به‌صورت دوز و فرمولاسیون‌های مناسب به کودکان داده شود)، توصیه‌ی درمانی یا «توصیه‌iCat» برای انکولوژیست بیمار پیشنهاد می‌شود.

محققان این توصیه‌ی درمانی را برای ۳۱ تَن از ۱۰۰بیمار پیشنهادکردند و از این تعداد، ۳بیمار تحت‌درمان‌توصیه‌‌شده قرار‌گرفتند. با این‌حال هیچ‌یک از آنها پاسخی نشان‌ندادند و برای 28‌بیمار دیگر، دلایل عدم‌ دریافت درمان توصیه‌شده شامل فقدان شرایط لازم‌، پاسخ مناسب به درمان فعلی یا مرگ بود. این گروه‌، جهش‌های ژنی در تومورهای 12‌بیمار دیگر را شناسایی‌کرد که مشاهده‌شد مستعد ابتلا به سرطان و یا تغییر در تشخیص سرطان هستند. یافته‌ها نشان‌می‌دهند که امکان استفاده از تعیین توالی ژنوم در تومورهای جامد کودکان برای کمک به تشخیص و درمان هدفمند وجود دارد.

درک بهتر تعیین توالی ژنومی در انکولوژی اطفال:

در بررسی دیگری، از تعیین توالی کل ژنوم برای شناسایی جهش‌های ژنی «تشخیصی و یا بالقوه قابل تعقیب» در تقریباً ۴۰درصد‌از ۱۵۰‌کودک مبتلا به تومورهای جامد مغز استفاده گردید.

باتوجه به این‌که درحال‌حاضر بیشتر توجهات به‌سوی تحقق استفاده از Precision Medicine برای درمان سرطان کودکان معطوف‌ شده‌است،  تحقیق درمورد تعیین توالی ژنومی برای کودکان مبتلا به بیماری در انگلستان درحال گسترش است.

تنها در ماه گذشته، محققان مؤسسه‌ی تحقیقات سرطان (ICR) و بنیاد ملی خدمات بهداشتی (NHS) اعلام‌‌کردند که در‌ صدد انجام آزمایشی هستند که در‌آن از تست جدید تعیین توالی ژنومی برای ارزیابی تومورهای صدها تن از کودکان مبتلا به سرطان استفاده خواهد شد. محققان به‌تازگی تستی ابداع کرده‌اند که قابلیت ارزیابی حضور ۸۱ عدد از جهش‌های ژنی مرتبط با سرطان در تومورهای جامد را دارد و سپس کارآزمایی ۲ساله‌ی تومورهای حدود ۴۰۰کودک مبتلا به سرطان (کمتر‌از ۱۴‌ساله) آزمایش خواهد شد.
باوجود آن که این پژوهش ما را به نتیجه‌بخشی تعیین توالی ژنومی بالینی برای سرطان اطفال نزدیک‌تر می‌سازد، اما موانع عمده‌ای نیز وجود دارند که قبل‌از استفاده از Precision Medicine در روش‌های استاندارد، باید برطرف شوند.