اوزون درمانی در پوسیدگی دندان

اخیرا دستگاه ‪heal ozone‬ برای درمان پوسیدگی‌های دندان ازراه رساندن اوزون به‌سطح پوسیدگی به‌کار می‌رود.
دربعضی از بررسی‌ها درمورد این دستگاه، بزاق به‌عنوان محلول رمینرالیزاسیون و در برخی دیگر یک کیت رمینرالیزاسیون که شامل یک خمیردندان‌، دهانشویه و یک اسپری حاوی فلوراید، کلسیم، فسفر، روی و زایلیتــول استفـــاده می‌شـود. این کیت درصورتی‌که در 4هفته‌ی اول (زمان رمینرالیزاسیون اولیه) به‌همراه اوزون استفاده‌شود‌، موثرتر است!
مکانیسم عمل ‪heal ozone‬ در ارتباط با قدرت آنتی‌باکتریال اوزون و توانایی آن در اکسید‌کردن پروتئین‌های مرتبط باپوسید‌گی دندان می‌باشد.
محصول فرایند اکسیدکردن اوزون، یک ‪biocide‬ پرقدرت است که با اکسید‌کردن غشا و دیواره‌ی‌سلولی باکتری‌، آن‌را ازبین می‌برد. اوزون ممکن‌است به‌واسطه‌ی خصوصیت اکسیداتیو خود نه‌تنها مخاط پروتئینی را ازبین ببرد و باکتریوسید‌ال باشد، بلکه از فرایند اکسیداسیون ملکول‌های زیستی که به‌ موجود زنده اجازه‌ی تکثیر و گسترش می‌دهد، نیز جلوگیری کند. این خصوصیت یک اثر تخریبی شدید روی جمعیت باکتری‌ها درمنطقه‌ی پوسیدگی دارد و باعث زدودن باکتری‌های پوسیدگی‌زا و فرایند اکولوژیکی آنها می‌شود که باعث چرخش تعادل به‌سمت رمینرالیزاسیون دل‌خواه می‌گردد.هنگامی که فرایند اسید‌سازی باکتری متوقف می‌شود هیچ اسید اضافه‌ای دراین ناحیه تولید نمی‌شود. برای مثال اسیدپیروویک که از قویترین اسیدهایی است که توسط باکتری تولید نمی‌شود و در جریان پوسیدگی‌زایی موثر است، توسط اوزون اکسید‌شده و به استات و کربن دی‌اکسید تبدیل می‌شود! استات نسبت به پیروویک اسید، اسیدیته پایین‌تری دارد و این فرایند دکربوکسیلاسیون به‌علت افزایش خاصیت قلیایی باعث افزایش جذب مواد‌معدنی در منطقه‌ی پوسیدگی می‌شود. درپی این شرایط رمینرالیزاسیون منطقه در برابر بزاق یا در‌بعضی مواقع با واسطه‌ی کیت رمینرالیزاسیون (که دربالا توضیح داده شد) صورت‌می‌گیرد.

پوسیدگی‌های پیت و فیشور:

تعدادی از بررسی‌های انجام‌شده از تاثیر اوزون روی پوسیدگی‌های پیت و فیشور گزارش‌کرده‌اند! پوسیدگی در هردو دندان دائمی و شیری درمان شد. زمان بین درمان اولیه و ارزیابی بعدی از1تا12ماه مختلف است و برخی آزمایش‌های ارزیابی بیش‌از یک‌بار روی بیماران انجام شده‌است. مدت‌زمان درمان با اوزون در تحقیقات مختلف از10تا40ثانیه متنوع بوده‌است! تمام بیماران درمان اولیه با اوزون را دریافت کردند و دربعضی شرایط بیماران درجلسه‌ی ارزیابی‌، درمان مجدد شدند.گروه شاهد عموما یا درمان نشدند یا تحت‌درمان دارونما با هوایی که از دستگاه ‪heal ozone‬ بیرون می‌آمد قرار‌گرفتند. نتایج بررسی‌های منتشر شده درمان‌های بیولوژیکی در دندانپزشکی حاکی‌از برگشت معنی‌دار پوسیدگی توسط درمان اوزون در بیش‌از2000 بیمار درطی 1تا12ماه گزارش شده‌است. زمان کاربرد اوزون از10تا40 ثانیه بوده و ارزیابی پوسیدگی ثانویه براساس معاینات کلینیکی و مانیتور الکتریکی پوسیدگی بادستگاه ‪(ECM)‬ و‪(DIAGNOdent)‬ بوده‌است.

دندان‌های شیری:

برگشت پوسیدگی‌های پیت و فیشور در دندان‌های شیری با اوزون اتفاق افتاده‌است. دریک تحقیق 6ماهه روی‌50‌ دندان (17‌مورد) دستگاه ‪ ECM‬ اختلاف معنی‌داری را نشان‌می‌دهد ‪p<0/05)‬) درست مثل ‪DIAGNOdent‬، در‌مقایسه با تحقیقات اولیه بهبود چشمگیری درنواحی پوسیده گروه درمان شده از‌نظر شالوده و ایندکس‌های درمانی مورد نیاز  دیده شده‌است.
دریک تحقیق دوسوناآگاه و دارای شاهد و با نمونه‌گیری تصادفی، ‪Holms‬ نشان‌داد که پوسیدگی‌های سطحی اکلوزالی‌پیت و فیشور‪ (non cavitated)‬در دندان‌های شیری با اوزون به‌‌طور موفق درمان شدند. دراین تحقیق پوسیدگی‌های اولیه‌ی پیت و فیشور در‌مدت بیش‌از12‌ماه در 76‌بیمار2تا12‌سال توسط یک دندانپزشک عمومی مورد بررسی قرار‌گرفت‌. درهر‌ تست برای۱۰تا۲۰، ۳۰تا۴۰ثانیه اوزون بر‌اساس میزان و شدت کلینیکی و ابزار ‪DIAGNOdent‬ درناحیه‌ی پوسیدگی استفاده شد‌. در‌گروه شاهد، منطقه‌ی پوسیدگی تنها درمعرض هوا قرار‌گرفت. اگر بهبود پوسیدگی اتفاق نمی‌افتاد، دریک دوره‌ی سه‌ماهه درمان با اوزون تکرار می‌شد.
بیماران بعد‌از 12‌ماه دوباره فراخوانده شدند و دوباره ارزیابی کلینیکی شدند. نتایج این ارزیابی 98درصد برگشت پوسیدگی را درگروهی که اوزون‌‌تراپی شده بودند نشان‌داد. در نواحی شاهد که تحت‌درمان اوزون قرار‌نگرفته بودند هیچ تغییر قابل‌توجهی درطی بررسی مشاهده نشد! نتیجه‌گیری از این تحقیق این بود که اوزون یک انتخاب موثر در ترمیم پوسیدگی‌های سطحی دندان‌های شیری در حوزه‌ی دندانپزشکی عمومی می‌باشد.
تحقیق یک‌ساله‌ای در21کودک اخیراً توسط همین محقق و همکارانش با اوزون‌‌تراپی روی74 دندان شیری با ناحیه‌ی پوسیدگی ‪PCDL‬ و دارای پوسیدگی‌های شدید که پالپ تقریباً اکسپوز بوده، گزارش‌‌شد و با نتایج درمان‌های معمولی مقایسه‌شد. با بی‌حسی موضعی هرمورد که ‪  PDCL‬داشت از پوسیدگی عاری گردید و باکامپوزیت و باند ‪optibond solo plus and point 4 ‬  شرکت ‪Kerr‬ ترمیم شد.
‏‪‌PCDL‬های دیگر باتکنیک بدون تروما با وسایل دستی و درمان اوزون برای 20 ثانیه و در‌پی آن ترمیم با همان محصولات شرکت ‪Kerr‬ انجام گردید. درگروه درمان با اوزون نزدیک به یک میلیمتر از پوسیدگی چرمی شکل روی سقف پالپ‌چمبر باقی گذاشته شد.
مقدار زمان مورد نیاز برای این تکنیک همراه با اوزون 6 دقیقه بود، در‌حالی‌که این زمان  برای تکنیک‌های متداول که شامل بی‌حسی موضعی هم می‌شود 17دقیقه بود. ‪(p<0.05)‬ بعداز 18ماه‌30درصد دندان‌های درمان‌شده به روش متداول، علایمی دال بر نکروز پالپ داشتند که در‌مقایسه با آن، تنها 3درصد از دندان‌های اوزون‌‌تراپی شده این علایم را داشتند‪(p<0.01)‬.
دریک تحقیق دیگر میزان نگرانی‌کودکان و والدینشان را‌ که با روش اوزون‌ درمان شدند را اندازه‌گیری کردند و دریافتند که کودکان و والدین نگرانی قابل‌توجهی را تا پیش‌از درمان اوزون‌‌تراپی گزارش نموده‌اند، درحالی‌که پس‌از درمان با اوزون‌ کودکان علاقه‌مندی زیادی برای درمان در آینده نشان دادند و همچنین‌80درصد از والدین اظهـــــار‌داشتند حـاضر به پرداخت هزینه‌ی بیشتری برای این درمان در مقـــایسه با روش‌های سنتی هستند.

پوسیدگیهای سطح ریشه:
هرچه سن جمعیت بالا می‌رود به‌دلایل گوناگون ـ تحلیل لثه و خشکی‌دهان و... افراد، بیشتر درمعرض خطر پوسیدگی‌های ریشه قرار‌می‌گیرند. خشکی‌دهان که در ارتباط بامصرف دارو یا بالارفتن سن می‌باشد، ممکن‌است منجربه کاهش عمل غدد‌بزاقی گردد. تحقیقی توسط ‪Holmes‬ روی این مشکل در جمعیت مسن انجام شد‌. هدف‌ از‌این کار ارزیابی تأثیر اوزون‌ به‌همراه مصرف روزانه‌ی محصولات رمینرالیزاسیون برای هربیمار می‌باشد که روی پوسیدگی‌هــای اولیه‌ی شدید سطح ریشه انجـام شده‌است (درگروه مسن‌تر).
این تحقیق روی 89نفر با گستره‌ی سنی‌۶۰تا۸۲‌سال ‌(میانگین 70/8سال) دارای دو پوسیدگی اولیه شدید روی سطح ریشه انجام شد. ابتدا توسط یک دندانپزشک عمومی به‌صورت غیرانتخابی دو ناحیه درهر نمونه برای درمان با اوزون‌ انتخاب‌شدن (دوسوناآگاه)‪‬.
موارد بعد‌از 3، 6 ،12و18ماه دوباره معاینه شدند. پوسیدگی‌ها ازنظر کلینیکی  به چند گروه نرم ـ چرمی و سخت گزارش شدند و توسط شاخص شدت پوسیدگی ریشه که قابل استناد باشد، ارزش‌گذاری شد.
نتیجه‌ی این تحقیق نشان‌داد که هیچ‌گونه تغییر قابل‌توجهی مشاهده نشده‌است. بعداز سه ماه در‌گروهی که با اوزون‌ درمان شده بودند 61مورد پوسیدگی اولیه‌‌ی ریشه‌‪ (PRCLS)‬دیده شد، یعنی 69درصد ازپوسیدگی‌های نرم، سخت شد و بدتر نشد.
درگروه شاهد‌4مورد‌‪PRCLS‬ (4درصد)‌بدترشدند‪.(P<0.01) ‬درمعاینه‌ی مجدد شش‌ماهه درگروه اوزون‌ 7 مورد ‪ PRCLS‬ا(۸درصد) به‌حالت چرمی باقی‌ماند و82‌مورد (92درصد) باقی‌مانده سخت شد و10مورد ‪PRCLS‬ ا(۱۱درصد) بدتر شد و تنها یک مورد سخت شد ‪.(P<0.01)‬
بعداز12و18ماه، 87 مورد برای ارزیابی در دسترس بودند. بعد‌از 12ماه درگروه اوزون‌ تنها دو‌مورد‪ PRCLS‬ چرمی شکل باقی ماند ولی 85 مورد (98درصد) سخت شد. در‌گروه شاهد 21مورد (24درصد) از حالت چرمی به نرم تنزل پیدا کرد و 65مورد (75درصد)چرمی باقی ماند و تنها یک مورد سخت شد ‪(P<0.01)‬. بعد‌از 18ماه، 87مورد (100درصد) گروه اوزون‌ پوسیدگی متوقف شد و درگروه شاهد ‌32مورد (37درصد) ازحالت چرمی به نرم تنزل پیدا کرد ‪ (P<0.01)‬ و54مورد (62درصد)چرمی‌شکل باقی‌ماند و تنها یک‌مورد به‌حالت بهتر برگشت‪ (P<0.01)‬.
نویسندگان به این نتیجه رسیدند که پوسیدگی‌های چرمی‌شکل بدون حفره ممکن‌است بدون دستکاری وتوسط اوزون و‌ به‌همراه کیت رمینرالیزاسیون، متوقف شود. یافته‌های این تحقیق نتایج بررسی‌های قبلی را که توسط‪ Baysan‬ و‪  Lynch‬انجام شد، تأیید می‌کند. دراین تحقیق 12ماهه که روی 40بیمار دارای پوسیدگی‪  PRCLS‬ انجام شد 10ثانیه اوزون‌ و یک محلول رمینرالیزه‌کننده برای 5ثانیه قرارداده شد. بعد‌از یک‌‌ماه همین روش بدون استعمال اوزون‌ تکرار شد. بعد‌از 3، 6‌ ، 9و12ماه تکرار شد و علاوه‌بر‌آن ‌اوزون‌تراپی هم برای‌10‌ثانیه انجام شد.
نواحی پوسیده به‌صورت کلینیکی و با‪ ECM ‬و ‪DIAGNOdent‬ مورد‌ارزیابی قرارگرفتند. ابتدا تمام نواحی پوسیده یک قوام چرمی شکل داشتند و بعداز معاینه‌ی مجدد یک‌ماهه  ۵/۲۶‌ درصد از ‪PRCLS‬‌ها در‌گروه اوزون‌ سخت شدند، در‌حالی‌که در‌گروه شـــاهد تمـــام نواحی پوسیده همــان‌طور باقی مـاندند.
بعد‌از 12ماه، 47درصد از‪ PRCLS‬‌ها در‌گروه اوزون‌ سخت شدند و 9درصد از آنها در‌گروه شاهد بدتر شدند ‪(P<0.01)‬.همینطور ارزیابی با ‪  ECM‬و ‪DIAGNOdent‬ تغییر قابل‌توجهی را دردندان‌های تحت‌درمان با اوزون‌ در‌مقایسه با‌گروه شاهد نشان داد.
تفسیر:
دستگاه ‪Heal Ozone‬ به‌طور موثری اوزون‌ را به‌مناطق مختلف پوسیدگی در سطح اکلوزال دندان‌های شیری و دائمی و همچنین سطوح ریشه‌ی دندان‌های دائمی می‌رساند. بررسی‌ها روی حدود 2000بیمار رمینرالیزاسیون را در‌سطوح تحت‌درمان و پوسیدگی‌های اکلوزال نشان ‌می‌دهد. ‪ Heal Ozone‬یک وسیله‌ی جدید و بدون‌درد برای درمان پوسیدگی‌های اولیه می‌باشد.