شماره ۱۰۷۷
دکتر جواد قاضی سعیدی - گوش، حلق و بینی
برخی آسیبهای مغزی به وزوزگوش و درد مزمن منجر میشوند که دلیل اصلی آن اختلال سازوکارهایی در مغز است که بهطور معمول سیگنالهای صدا و درد را کنترلمیکند و با از دست رفتن این توانایی، پساز بروز آسیب اولیه (Initial Injury) و بعد از مدتی طولانی منجر به اختلال در ادراک صدا یا درد میانجامد.
محققان این کنترلها را به دروازه(Gate) تشبیه کردهاند و جریان این سیگنالها را ازطریق مغز دنبالنمودند تا نشاندهند کجا باید کنترل انجامگیرد و مغز در پاسخ به صدمه (Injury) خود را بازسازی (Reorganize) میکند.
هنگامیکه گوش با صدای بلند آسیب میبینید، وزوزگوش ایجاد میشود یعنی مغز همچنان به شنیدن چیزی ادامه میدهد. بههمین شکل، درد مزمن ناشیاز یک تروما و آسیب میتواند مدت بسیار طولانی پساز التیام آن آسیب نیز درون مغز باقیبماند.
برخی افراد این پدیده را احساسی خیالی(Phantom Sensations) مینامند، اما آن حس حقیقی است و توسط مغزی که به احساسکردن آسیب اولیه ادامهمیدهد تولید میشود زیرا نمیتواند به اندازهی کافی روی عمل حسکردن، تنظیم کاهشی(Down Regulate) انجام دهد. هردو وضعیت بسیار شایع هستند اما هنوز درمانی برای ریشهی این اختلال پیدانشده است.
مناطقی از مغز مانند هستهی آکومبنس (Nucleus Accumbens) و چند ناحیهی دیــگر از قشر پرهفرونتال و قشر سینـگولـهی قدامـی (Anterior Cingulate Cortex) مسئول این امر هستند.
این نواحی بهعنوان یک سیستم مرکزی کنترلکنندهی دریچهها (Gate keeping) برای حواس ادراکی عملکرده که معنای انفعالی(Affective Meaning) محرکهای حسی را چه به شکل داخلی یا خارجی تولیدشده باشند ارزیابی و جریان اطلاعات را در مغز تنظیم میکند. وزوزگوش و درد مزمن هنگامی رخمیدهد که این سیستم درست عمل نکند.
تغییرپذیری و انعطافپذیری (plasticity) مغز، هم این اثرات را تولیدکرده و هم راهحلهایی را ارائه میدهد:
• درسال گذشته حدود ۱۰درصد از جمعیت بزرگسال آمریکا به وزوزگوش دچار شدهاند که حداقل۵ دقیقه طولکشیده است.
• بروز وزوزگوش برای افرادی با سن ۶۵تا ۸۴ سال حدود ۲۷ درصد است.
• حدود ۱۳میلیون آمریکایی وزوزگوش را بدون نقص در شنوایی گزارشکردهاند.
محققان همچنین دریافتهاند که افسردگی و اضطراب و استرس غیرقابلکنترل یا درازمدت که همگی توسط هستهی آکومبنس تنظیم میشوند، در ارتباط همزمان نزدیکی با وزوزگوش و درد مزمن، یا با هردو عمل میکنند.
محققان افزودند قدرت تغییرپذیری زیاد مغز که برخیاز این اثرات را تولیدکرده، نشانمیدهد که کنترل مناسب دریچهها باید دوباره ازسر گرفته شود. درک بهتر این مکانیسم به ارزیابی استاندارد افراد در معرض خطر ابتلا به وزوز مزمن گوش و درد مزمن میانجامد که این درک دقیقتر، امکان درمان زودهنگام یا هدفمندتر را فراهم میسازد.
ثبت نظر