خطرات نگهداری از حیوانات خانگی (۵)

در‌گذشته، توله را برای درمان در اولویت قرار‌می‌دادند ‌تا آسکاریس تحت‌کنترل درآید ولی امروزه معلوم شده‌ که سگ‌های بالغ به آسکاریس مبتلا می‌شوند و ارجح است تا درمان آنان را که به گونه‌ی کانیس مبتلا شده‌اند، در اولویت قرار‌دهیم. گربه‌ها ممکن‌است مجدداً با توکسوکارالئونیا آلوده‌شوند بخصوص وقتی‌که برای شکار بیرون می‌روند و بسیار در معرض گونه‌ی توبفرورم هستند زیرا ممکن‌است گیاه آلوده  بخورند و به لارو آلوده شوند یا ممکن‌است لارو از راه پوست وارد بدن آنها شود.

برای کنترل آسکاریس باید دانست که مهمترین منبع آلودگی، توله‌های در سن ۳‌هفته تا ۶‌ماهه و مادران در حال مراقبت از نوزاد هستند و باید برای کشتن کرم بالغ و برای جلوگیری از رسیدن و لارودار‌شدن تخم‌ها به توله‌ها، داروی مناسب تجویز شود. توله ممکن‌است پس‌از تولد آلوده شده باشد و اگر در سن ۴هفتگی دارو به نوزاد داده نشود، کرم ماده بالغ و بارور می‌گردد و توله در ۲۱روزگی منبع آلودگی می‌شود و تخم‌‌کرم دفع‌می‌کند. بچه‌گربه‌ها در سن ۳هفتگی باید درمان شوند و در‌موقع مکیدن ممکن‌است باز آلوده شوند. مادرها باید ۲تا۳‌ماه برای جلوگیری از آلودگی در زمان مراقبت از نوزادان درمان‌شوند؛ حیوانات باردار و شیرده را نیز می‌شود درمان‌کرد.

داروی بی‌خطری وجود دارد که دامپزشکان حتماً می‌شناسند و می‌توان بدون نگرانی در قسمتی از دوره و یا در همه‌ی ادوار تجویزکرد. صاحبان حیوانات همواره باید با دامپزشک حیوان خود پیگیر چگونگی کاربرد دارو و درمان حیوان مادر،  توله و بچه‌گربه باشند. مؤسسه‌ی‌ کنترل بیماریهای انگلی حیوانات آمریکا (CAPC) و مشابه اروپایی آن به‌نام (ESCCAP)، کتاب‌های راهنمای درمان انگل حیوانات را دارند که بسیار راهگشا است. CAPC درمان توله‌ها و بچه گربه‌های ۲، ۴، ۶ و ۸‌‌هفته را توصیه کرده است.

حیوانات باید هر‌چه زودتر و مطابق زمانی که تعیین‌شده، تحت برنامه‌های پیگیری قرار‌گیرند. بچه‌ها برای آسکاریس تا ۶ هفتگی نیازی به درمان ندارند و در‌مورد کرم‌های قلابدار، پیشنهاد می‌شود که در ۲‌هفتگی درمان شوند و پس‌از آن تحت کنترل ماهیانه قرار‌گیرند. در‌صورتی‌که توله‌ها و بچه گربه‌ها تا ۶تا ۸‌هفتگی درمان نشده باشند، باید تحت برقراری داروی پیگیری ماهیانه قرار‌گیرند تا خطر آنها برای صاحبانشان رفع شود. برای برقراری این درمان‌ها و پیشگیر‌ی‌ها در‌سال اول، باید ۲تا۴‌بار و بعد ۱‌تا‌۲ نوبت آزمایش مدفوع در هر سال انجام شود. ESECAP اخیراً توصیه‌کرده است که در ۲ هفتگی، یک نوبت درمان روی توله‌ها صورت‌گیرد و بعد هر‌دو هفته یک‌بار و بعد دو هفته پس‌از پایان دوره‌ی شیردادن مادر، تکرار‌کنند و توله‌ها هر‌ماه یک‌بار تا سن ۶ ماهگی درمان شوند. در بچه‌‌گربه‌ها درمان ۲‌هفته یک‌بار باید در۳‌هفتگی شروع شود و بعد هر‌دوهفته یک‌بار تا زمان پایان شیرخوارگی و بعد از آن هر‌ماه یک‌بار تا ۶ ماه. سگ‌ها و گربه‌های بالغ، سالی یک یا دو بار درمان شوند. درمورد انواع مختلف توکسوکارا سالی چهار‌بار انجام شود. ESCEAP عقیده دارد که درمان ماهیانه، نتیجه‌ای عالی در پیشگیری دارد. به‌عبارت‌دیگر درمان ۴‌بار در سال هم تأیید‌شده. وجود کودک در خانواده‌ی صاحب حیوان و زایمان سگ مادر و شرایط منزل اهمیت دارند.

در‌صورتی‌که درمان یک‌بار درسال اجرا نشده باشد که به‌علت مخالفت صاحب حیوان یا قوانین برخی مناطق که برای درمان تشخیص را الزامی می‌دانند، آزمایش مدفوع هر‌یک یا سه‌ماه یک‌بار ضروری است. مقاله‌ی جدیدی از سوئیس حاکی است  که پنجاه درصد از جمعیت سگ‌ها تخم‌کرم دفع می‌کنند و در سگ‌هایی که چهار بار در‌سال درمان شده‌اند، ۳۲درصد آلودگی توکسوکاراکانیس دیده شده‌است.‌ در روش آمریکایی، درمان ماهیانه با داروی ضد کرم و آزمایش مدفوع، سالی یک‌بار یا ۶ ماه یک‌بار توصیه شده‌است. در‌هر‌صورت درمان ماهیانه می‌تواند بیشتر نماتوده‌ها را نابود‌کند و به‌علاوه یک نوع مقاومت شیمیایی (کموپروفیلاکسی) درمقابل کرم‌های دیگر ایجاد می‌کند و آلودگی قلب ‌و‌ ریه مثل دیروفیلاریا ایمیتیس را نیز کنترل کرده و همینطور برای آلودگی گربه‌های خانگی نیز مفید بوده و ترکسوکاراکتی را کنترل می‌نماید. روی دیگر سکه این است که درمان با داروی ضد‌کرم، زیان‌هایی هم دارد مثل مقاوم‌شدن به یک یا چند دارو. مصرف بی‌مورد بدون آزمایش مدفوع، موجب ایجاد مقاومت به دارو می‌شود.علت اینکه حیوانات کُند به دارو مقاوم می‌شوند این است که تک نگهداری می‌شوند یا اقلاً ‌در تعداد کم با‌هم هستند و به تنهایی هم درمان می‌شوند و بسیاری کرم‌های گرد و قلابدار در یک منطقه از درمان فرار‌می‌کنند.‌ اگر حیوانات به‌صورت گروهی درمان شوند، ممکن‌است مقاومت به دارو ایجاد شود.

اهمیت آزمایش میکروسکپی مدفوع:

اینکه تصور‌می‌شود حیوانات جوان آلوده می‌شوند و یک درمان عمومی مشکل را حل می‌کنند، اشتباه است و همین تصور موجب غفلت در انجام آزمایش می‌شود. آزمایش مدفوع در‌مورد احتمال برگشت آلودگی و کنترل درمان نیز مفید است و برای حیواناتی‌که انفرادی و یا گروهی زندگی می‌کنند ضروری می‌باشد. آزمایش دو‌نوع به هر‌چهار روش روی لارو با سرم فیزیولوژی و با لوگل و در لوله با روش فلوتاسیون و تلمن باید انجام شود و اگر تک‌یاخته‌ها هدف نیستند، فقط فلوتاسیون و تلمن کافی است و در برخی از موارد حتی چند‌هفته پس‌از آلودگی و ایجاد عوارض‌آلودگی نیز نتیجه می‌دهد. بیشتر سگ‌های با سن کمتر‌از 6 هفته به کرم‌‌های گرد روده‌ای آلوده هستند، حتی اگر نتیجه‌ی آزمایش منفی باشد. همین‌طور در‌مورد توله‌های آلوده به لارو کرم قلابدار که از‌طریق مادر آلوده شده‌اند زیرا تخم‌ها ۱۰‌روز پس‌از آلودگی دفع گشته و نشانه‌های بالینی هم ظاهر‌می‌شوند. تشخیص در‌این توله‌ها فقط با نشانه‌های بالینی است؛ مثل رنگ‌پریدگی مخاطات و مدفوع آبکی. ولی در آلودگی به کرم قلابدار، نشانه‌ها سریع ظاهر گشته و در بالغ و نوزاد 4‌روز قبل‌از دفع تخم، این نشانه‌ها ظاهر می‌شوند. بنابراین تشخیص در‌این مورد مشکل است و جواب منفی آزمایش مدفوع بی‌ارزش است.
آزمایش مدفوع ارتباطی به سالم بودن حیوان ندارد و نباید تصور‌کرد که فقط در‌صورت وجود نشانه‌های روده‌ای معده‌ای باید انجام شود که این نشانه‌ها، اسهال و استفراغ هستند. بین حیوانات سالم و آلوده، اختلافی وجود ندارد و صاحبان حیواناتی که ظاهراً سالم هستند از آزمایش مدفوع حیوانشان ناراحت می‌شوند. سگ‌های بدون نشانه نیز ممکن‌است آلوده باشند و موجب آلودگی انسان شوند. صاحبان این حیوانات به ظاهر سالم باید از آزمایش و کنترل حیوان خود استقبال کنند. لاروها در ریه موجب عوارض ذات‌الریه در توله‌سگ‌ها، دوهفته پس‌از تولد می‌شوند. تخم توکسوکاراکانیس، کتی و لئونینا را با فلوتاسیون به‌راحتی می‌شود تشخیص داد و تعداد تخم بسیار زیاد است. در برخی نقاط دنیا مثل آمریکا تخم‌کرم Bayluascaris Procyonis موجب اشتباه در تشخیص می‌شود که خطر بزرگی برای انسان است. بیشتر مردمی که تخم کرم فوق‌الذکر را هضم می‌‌کنند، مشکلات عصبی پیدا‌ کرده و حتی  دچار مرگ‌ومیر نیز می‌شوند. اقلاً در مناطقی که حضور این کرم آندمیک است، نیروهای دامپزشکی باید برای تشخیص این کرم خطرناک بسیار مهارت داشته باشند. این کرم علاوه‌بر آمریکای شمالی، در اروپا و آسیا نیز دیده‌می‌شود و میزبان وحشی و منبع اصلی آن شناخته نشده‌است. برای شناخت آنکیلوستوما‌ می‌توان مدفوع را کشت داد.

تخم کرم اولسیناریا ستنوسفالا با اندازه‌ی بزرگترش شناخته می‌شود. دامپزشکان باید به صاحبان سگ‌ها تذکر اکید بدهند که حتماً از آزمایش مدفوع دوره‌ای سگ‌های خود غفلت نکنند. در سال اول برای حیوان ۲تا۴ ‌بار آزمایش مدفوع باید انجام شود و وقتی که حیوان بالغ‌شد، حداقل سالی یک‌بار باید آزمایش انجام شود. حیواناتی که داخل نگهداری می‌شوند ولی اجازه‌ی رفتن به بیرون را دارند باید آزمایش مدفوع شوند؛ بخصوص وقتی‌که درمان ماهیانه انجام نشده باشد، آزمایش مدفوع ضروری است و برای هر‌۱تا ۳ماه یک‌بار باید انجام شود. حیوانات تحت‌درمان نیز برای کنترل درمان باید آزمایش شوند. در‌مورد مقاومت به دارو نیز برای هر دو نوع کرم‌های گرد و قلابدار، آزمایش مدفوع لازم است. از طرف دیگر عادت به مدفوع‌خواری باعث می‌شود که در مدفوع، تخم کرم دیده شود که نشانه‌ی آلودگی حیوان نیست بلکه مربوط به مدفوعی است که خورده‌اند.کنترل حیوانات از‌نظر آسکاریس و آنکیلوستوما کمک بزرگی به بهداشت انسان می‌کند. در بررسی‌ که در انگلستان صورت‌گرفت، نصف مردمی که مورد مصاحبه قرار‌گرفته‌اند، در‌معرض آلودگی به انگل بوده‌اند که عده‌ای حیوان خانگی داشته و بقیه نداشتند ولی خطر بیماری بین این دوگروه با‌هم فرقی نداشت.

بررسی دیگری در یک نقطه‌ی پیشرفته‌ی برزیل نشان‌داد که بیشتر دارندگان حیوانات خانگی کوچکترین اطلاعی از اینکه ممکن است حیوان آنها منبع آلودگی مهلک باشد، نداشتند. دامپزشکان موجه‌ترین منبع اطلاعات برای دارندگان حیوانات هستند و باید خطر را گوشزد کنند چرا که صلاحیت آنها درمورد بیماری‌های مشترک از پزشکان بیشتر است. در کانادا نیمی‌از کادر دامپزشکی گفتند که خطرات را به مردم گفته‌اند و نزدیک به نیم دیگر گفتند در موارد خاص گفته‌اند و بقیه اصلاً راهنمایی نکرده‌ا‌ند. در آمریکا اخیراً پیشنهاد‌شده که مؤسسه‌ای ملی برای آموزش مردم در‌مورد آلودگی به لارو کرم قلابدار تأسیس شود. مزارع، جاهای بازی کودکان، پارک‌ها و سواحل مرکز آلودگی هستند؛ در شن‌ها تخم توکسوکاراکتی و کانیس وجود دارد و آموزش مردم کافی نیست. پوشیدن کفش روی شن‌ها، جمع‌کردن مدفوع سگ‌و‌گربه و شستن دست باید همواره توصیه شود.