فاووس

فاووس(Favus)، عفونت مزمن پوست  سر و مو می‌باشد که قارچ بعد از رشد در درون ساقه‌‌ی مو، میسلیوم منشعب و طویلی را ایجاد می‌کند.

عفونت اغلب با ایجاد کروت‌های فنجانی شکل زرد رنگی به نام اسکوچولا(Scutula) مشخص می‌شود.

اسکوچولا از تراکم عناصر قارچی و سلول‌های اپی‌تلیال، در اطراف فولیکول مو به‌وجود می‌آید.

ساقه‌ی مو در مرکز اسکوچولا مشاهده می‌شود. بیماری اغلب به‌وسیله‌ی درماتوفیتی به‌نام تریکوفیتون شوئن لاینی و گاهی توسط تریکوفیتون ویولاسئوم و میکروسپوروم جیپسئوم ایجاد می‌شود. با اضافه شدن عفونت‌های ثانویه‌ی باکتریایی، ضایعه‌ها چرکی و بدمنظره می‌شوند و بوی پنیر یا لاشه‌ی موش تولید می‌کنند.

شیوع این بیماری در دوران بچگی است اما  در موارد نادری در سنین پس از بلوغ نیز این عفونت ممکن است مشاهده  شود.

بچه‌های لاغر و دچار سوءتغذیه و مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند سل نیز مستعد ابتلا به فاووس هستند.

نوع نمونه‌های قابل بررسی در فاووس: موهای آلوده، پوسته‌ی مو و شوره می‌باشند.

روش نمونه‌برداری برای تشخیص فاووس:

برای نمونه‌برداری از نمونه‌های آلوده اگر بلند باشند، ابتدا با قیچی استریل آن را کوتاه نموده و سپس محل عفونت را توسط الکل ۷۰درجه ضدعفونی می‌نماییم.

با موچین دوسر پهن، موها را از نقاط مختلف ضایعه برداشته و موهای برداشت شده را روی یک لام یا در یک پاکت مخصوص جمع‌آوری می‌نماییم.

تشخیص آزمایشگاهی فاووس:

تعدادی از موها را روی لام تمیز قرار داده،۱تا۲ قطره محلول لاکتوفنل روی آن ریخته و سپس با عدسی ۱۰ و ۴۰ مورد بررسی میکروسکوپی قرار می‌دهیم که به ۳شکل

ممکن است این آلودگی مشاهده شود:

۱- کونیدیاهای خارج مو (اکتوتریکس) ۲ـ کونیدیاهای داخل مو (اندوتریکس) ۳ـ میسلیوم‌های داخل مو (فاووس)

قبل از بررسی میکروسکوپی و نمونه‌برداری در زیر نور معمولی، بیماران را از نظر وجود موهای سست و شکننده و نشانه‌های بالینی ضایعات مورد بررسی قرار می‌دهیم.

سپس بیمار را تحت اشعه ماوراء بنفش قرار داده و از نظر فلورسانس موها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

بعضی از کچلی‌ها فلورسانس سبزرنگ ایجاد می‌نمایند که در عفونت‌های خفیف که تعداد کمی مو آلوده شده‌اند، به وسیله‌ی چراغ وود به راحتی قابل مشاهده هستند.
فلورسانس در اوایل عفونت و در بعضی از مواقع که بیمار به مدت طولانی تحت درمان بوده، دیده نمی‌شوند. فلورسانس کاذب می‌تواند به دلیل استفاده از بعضی روغن‌ها و داروها که به مو می‌زنند مشاهده شود.

پس از نمونه‌برداری از موها نیز آنها را می‌توانیم در اتاق تاریک، زیر چراغ وود بررسی نماییم.

کشت:

موها را در محیط سابورو دکستروزاگار حاوی کلرامفنیکل و سیکلوهگزامید به صورت نشاءکاری کشت داده و در حرارت آزمایشگاه آن را قرار داده و هر ۴تا۶ روز یک بار آن را بررسی می‌نماییم.

در صورت مشاهده‌ی کلونی مشکوک به درماتوفیت‌ها، برای جلوگیری از آلوده‌شدن به باکتری‌ها و قارچ‌های ساپروفیت مجدداً آن را کشت می‌دهیم.

کشت را تا ۴هفته باید نگهداری نمود. برای به‌دست آوردن ساختمان اسپورزایی کامل از محیط پوتینودکستروزاگار (Potato dextrose agar) استفاده می‌نماییم.

تشخیص افتراقی:

تشخیص کچلی سر در بچه‌ها با التهاب، قرمزی پوست، لکه‌های شوره‌دار و ریختگی موی سر می‌باشد که باید در هنگام تشخیص افتراقی، بیماری‌های درماتیت سبورئیک (Seborrheic Dermatitis)، پسوریازیس (Psoriasis)، لوپوس اریتماتوز  (Lupus Erythematosis)، پزدوپلاد (Pseudopelade) و ایمپتیگو (Impetigo) نیز مورد توجه قرار ‌گیرند.