شماره ۱۱۲۳
پاتوژن‌های روده‌ای و ترمیم بافت‌ها
دکتر سنبل طارمیان - عفونی
چرا بعضی‌از باکتری‌های ناشی‌از مواد‌غذایی (Foodborne bacteria) سبب بیمارشدن انسان می‌گردند؟
اخیراً مشخص شده‌است که پاتوژن‌های موجود در مجرای روده‌ای، به‌این‌دلیل باعث آسیب می‌شوند که از واکنش‌های سیستم‌ایمنی سود می‌برند که هدف آنها ترمیم بسیاری از آسیب‌هایی است که توسط این باکتری‌ها به داخلی‌ترین لایه‌ی‌روده (Intestinal lining:In Mucusa) وارد شده‌است.
اهمیت این یافته‌ها از این بابت است که توضیح‌می‌دهد چگونه برخی‌از عوامل بیماری‌زای روده‌ای می‌توانند با دستکاری سلول‌های پستانداران، اکسیژنی را که برای تنفس خود نیاز دارند تأمین‌کنند. علاوه‌بر‌این، بینش نوینی برای توسعه‌ی رویکردهایی که متابولیسم لایه‌ی آستر روده را هدف قرارمیدهند فراهم‌می‌کند، تا بتوان از گسترش باکتری‌های مضر در روده (وضعیتی که در‌اثر استفاده‌ی بیش‌از‌حد از آنتی‌بیوتیک‌ها تشدید‌می‌شود) پیشگیری نمود.
روده‌ی‌بزرگ سالم به‌طورعمده فاقد اکسیژن است و میکروب‌های سودمندی که در‌آن زندگی می‌کنند با این محیط بی‌هوازی به‌خوبی سازگار هستند و در‌آن رشد می‌کنند. در‌مقابل، پاتوژن‌های روده‌ای مانند Escherichia coli در انسان یا Citrobacter rodentium در موش، برای زنده‌ماندن به اکسیژن نیاز دارند.
پاتوژن‌های روده‌ای عوامل بیماری‌زایی را به‌کار‌می‌گیرند که به لایه‌ی داخلی روده آسیب‌زده و باعث اسهال می‌شوند. برای ترمیم این صدمه، بدن سرعت تقسیم سلول‌های اپیتلیال را (که مخاط‌‌روده را تشکیل‌می‌دهند) بیشتر می‌کند و در نتیجه سلول‌های نابالغ به سطح مخاط می‌آیند. این سلول‌های جدید حاوی اکسیژن بیشتری هستند و باعث افزایش سطح اکسیژن در روده‌ی‌بزرگ می‌شوند. به‌این‌ترتیب محیطی پدید می‌آید که به پاتوژن‌های روده‌ای مانند E.Coli این امکان را می‌دهد تا با میکروب‌های بی‌هوازی مقیم روده رقابت‌کرده و بر آنها غلبه نمایند.
این نتایج کاربردهای مهمی ازنظر تدوین و توسعه‌ی رویکردهای جدید درمانی دارند و عواملی را هدف قرارمیدهند که از عملکرد مخاط روده بهره‌برداری نموده یا ترکیب میکروبیوتای روده (Microbiota composition) را به گونه‌ای دگرگون می‌کنند تا در‌برابر پاتوژن‌های مهاجم مقاومت‌کرده یا به آنها کمک (Resistance or Assistance) می‌نماید.
افزایش گونه‌های باکتریایی مقاوم به آنتی‌بیوتیک، به تهدید بزرگی برای بهداشت عمومی در‌سراسر جهان تبدیل شده‌است. با افزایش تدریجی این گونه‌ها، دیگر به داروهایی که برای نابود‌کردن آنها طراحی شده‌اند پاسخ نمی‌دهند و پیشرفت‌هایی که طی ۵۰سال گذشته در زمینه‌ی درمان بیماری‌های عفونی حاصل‌شده، اکنون به خطر افتاده است.
مراکز کنترل و پیشگیری‌از بیـماری‌ها (CDC) در‌سال جاری ۳ اورگانیسم مقاوم به دارو، یعنی Clostridium difficile ،Carbapenem Enterobacteriaceae و Neisseria gonorrhoeae را به‌عنوان۳ اورگانیسمی شناسایی‌کرده‌اند که نیاز به توجه فوری دارند و در ماه می گذشته در گزارشی که با نظارت وزارت بهداشت انگلستان تنظیم شده بود، پیش‌بینی گردیده که تا سال۲۰۵۰ عفونت‌های مقاوم به داروهای آنتی‌میکروبیال ممکن‌است سالانه سبب مرگ ۱۰میلیون تن شده و هزینه‌ای بالغ‌بر ۱۰۰تریلیون دلار را بر اقتصاد جهانی تحمیل نمایند.
درک این وضع که پاتوژن‌های روده‌ای چگونه مکانیسم‌های دفاع طبیعی بدن را دستکاری می‌کنند تا بر شرایط مسلط‌شده و به وضعیت‌های غیرطبیعی و ناهنجار، چه در درون مجرای گوارشی و چه در بیرون آن کمک‌کنند، یک زمینه‌ی پژوهشی جدید و در‌حال گسترش در دانشگاه دیویس کالیفرنیا است. دانشمندانی از تمامی کالج‌ها و دانشکده‌های مرتبط با این امر، در‌حال‌بررسی مقاومت بدن نسبت‌به آنتی‌بیوتیک‌ها و نیز تأثیر احتمالی عدم‌تعادل در فلور میکروبی روده‌ای بر بسیاری از شرایط از‌جمله سلامت مغز، رفتار، چاقی، بیماری التهابی‌روده، سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر، سرطان‌های دستگاه‌گوارش، بیماری‌های قلبی‌عروقی، بیماری کبد چرب، اوتیسم، التهاب مفاصل و آسم هستند.
ثبت نظر