غذا هست مشتری نیست

حقوق ۳۵۰ هزار تومانی
وارد یکی از رستوران‌های معروف که اسمش برای همه آشناست، می‌شویم. چراغ‌ها خاموش و فضا نیمه‌تاریک است. صندلی و میز‌ها مرتب چیده شده است. روی پیشخوان جلوی صندوق، سه کارتخوان رو به مشتری گذاشته شده و کنار هر کارتخوان، یک جعبه دستمال کاغذی و محلول ضدعفونی‌کننده قرار داده شده است. مرادپور، روی صندلی و پشت صندوق نشسته و در نبود مشتری، خودش را با تلفن همراه سرگرم کرده است. او می‌گوید: در فروردین به‌دلیل شیوع ویروس کرونا، روز‌های زیادی کسب‌وکارما تعطیل بود، آن‌قدر که ماه گذشته فقط ۳۵۰ هزار تومان حقوق گرفتم؛ به‌دلیل اینکه فقط هشت روز سر کار بودم. رستوران‌ها نسبت‌به قبل، دیگر فروشی ندارند.

ترس مردم برای خرید غذا
وی ادامه می‌دهد: حالا دو ماه بیشتر است که برگزاری مراسم مختلف، تعطیل شده است و دیگر سالن رزرو نداشته‌ایم، فقط می‌توانیم غذای بیرون‌بر ارائه دهیم، اما مردم هنوز برای تهیه غذا از بیرون، ترس دارند و حتی همین حالا هم نیمه‌‎تعطیل هستیم، درصورتی‌که می‌توانند ظرف بیاورند تا غذا را داخل آن بریزیم، حتی اگر غذا را در ظروف رستوران ببرند، می‌توانند در خانه گرم کنند و بابت سلامت غذا نگرانی نداشته باشند.
مرادپور می‌گوید: مشتری خیلی کم است. صاحب رستوران‌ها هم فقط دلخوشند که چک هایشان پاس شود، وگرنه فکر می‌کنم باز بودن رستوران‌ها ضررش بیشتر باشد. الان تعدادی از کارکنان این رستوران، برای دریافت بیمه بیکاری ثبت‌نام کرده‌اند.

رستوران‌های سوت‌وکور
به یکی از رستوران‌های معروف در خیابان احمدآباد می‌رویم. مانند رستوران قبل، مشتری در بدو ورود می‌تواند از محلول ضدعفونی‌کننده دست که روی میز قرار دارد، استفاده کند. کمی جلوتر، دستگاه هوشمند ضدعفونی‌کننده دست هم قرار دارد. کارتخوان و دستمال کاغذی نیز دردسترس مشتری است. سالن رستوران ظرفیت ۱۴۰ نفر را دارد، اما حالا چندوقتی است که سوت‌وکور شده است. احمدی برای گرفتن سفارش مشتری ها، پشت پیشخوان نشسته است. سلامم را به‌گرمی پاسخ می‌دهد و هر لحظه منتظر است تا چشم هایم را روی فهرست غذا بگردانم، اما تا متوجه می‌شود خبرنگار هستم، می‌گوید: کرونا بر خیلی از اصناف تاثیر گذاشته است، اما بیشترین تاثیر را بر صنف رستوران دار‌ها گذاشت. مردم می‌ترسند که کرونا ازطریق غذا منتقل شود؛ به همین دلیل آمار مشتریان ما خیلی کم شده است. خیلی از رستوران‌ها تعطیل شدند و تعدادی دیگر نیز پروانه‌شان باطل شد. رستوران ما نیز در فروردین ۱۰ روز تعطیل بود. بعد از آن با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، شروع به کار کردیم و با ارائه غذای بیرون‌بر فعالیت می‌کنیم. حالا شرایط مقداری بهتر شده است، اما تا رسیدن به درآمد اوایل اسفند، خیلی فاصله داریم. فعلا به‌اندازه‌ای که رستوران تعطیل نشود، مشتری داریم.
وی اضافه می‌کند: حدود ۸۰ درصد کارکنان رستوران، اسمشان برای بیمه بیکاری رد شده است. این افراد حداقل تا زمانی که شرایط بهتر شود، نمی‌توانند در این رستوران کار کنند. در حالت عادی بیشتر فروش رستوران، در داخل سالن و قوی‌تر از بخش کترینگ بود، ۷۰ درصد درآمدمان، مربوط‌به رزرو مشتری‌ها در داخل سالن بود و مابقی آن به کترینگ برمی‌گشت، اما حالا رستوران با ظرفیت ۲۰ درصد، آن‌هم فقط به‌صورت بیرون‌بر فعالیت می‌کند.

درآمد؛ فقط ۲۰ درصد قبل
رستوران بعدی که به آن سر می‌زنیم، سه‌طبقه است و در حالت عادی هر طبقه برای یک مراسم رزرو می‌شود و به نظر می‌رسد جدای از مشتری‌های رهگذری هر روزه، این رستوران درآمد خوبی دارد. در ابتدای ورود و بعد از بالا آمدن از چند پله ابتدایی، میزی قرار داده شده است و روی آن محلول ضدعفونی‌کننده دست و دستمال کاغذی قرار داده‌اند. کمی جلوتر صندوق قرار دارد که به‌طور کامل با محافظ پلاستیکی پوشانده شده است تا افراد پشت پیشخوان با مراجعان ارتباط مستقیم نداشته باشند و به این صورت، خطر ابتلا به بیماری کاهش پیدا کند.
رضازاده برای گرفتن سفارش‌ها و صحبت با مشتری، پشت پیشخوان نشسته است، صدایش را کم‌وبیش از پشت این لایه پلاستیکی می‌شنوم که می‌گوید: در تمام این مدت که ویروس کرونا شیوع پیدا کرده است، به‌صورت بیرون‌بر فعالیت می‌کردیم و تنها روز ۱۳ فروردین تعطیل بودیم.
وی بیان می‌کند: با وجود اینکه درآمدمان حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد قبل شده است، تابه‌حال تعدیل نیرو نداشته‌ایم و فقط ساعت کار نیرو‌ها کمی تغییر کرده است. سعی کرده‌ایم تمام نکات بهداشتی را رعایت کنیم؛ به همین خاطر روزانه سه تا چهارمرتبه تمام رستوران ضدعفونی می‌شود. برای کسانی که وارد رستوران می‌شوند، در همان ابتدای ورود، ضدعفونی و تب‌سنجی صورت می‌گیرد. تمام کارکنان نیز از ماسک و دستکش استفاده می‌کنند. اگر اجازه بدهند رستوران‌هایی که فضای بیشتری دارند، با رعایت موازین و فاصله اجتماعی به‌صورت حضوری نیز مشتری بپذیرند، خیلی بهتر است.
در این بین به چند رستوران دیگر هم سر می‌زنیم؛ رستوران‌هایی که اعلامیه تعطیلی برای رعایت موازین بهداشتی و حفظ سلامت مردم را روی شیشه‌های خود نصب کرده‌اند. یکی دیگر از رستوران‌هایی که به آن سر می‌زنیم، در خیابان‌های حوالی حرم است. کارکنان در آشپزخانه مشغول کار هستند. این را از پشت در‌های بسته شیشه‌ای می‌توان دید؛ آن‌ها با نشان دادن چهار انگشت خود می‌گویند که رستوران ساعت ۱۶ شروع به فعالیت می‌کند.

تعدیل ۱۰ تا ۱۵ نفر از کارکنان
هر سال حداقل در ماه رمضان، کاروکاسبی کترینگ‌هایی که حلیم و شله برای افطار تهیه می‌کردند، رونق داشت، اما حالا کرونا موجب شده است حتی کاروکاسبی آن‌ها هم رونق چندانی نداشته باشد. با سرآشپز یکی از کترینگ‌ها که این روز‌ها فقط برای بیرون‌بر پخت می‌کند، صحبت می‌کنیم. می‌گوید: اوایل که کرونا شروع شد، با نصف ظرفیت کار را ادامه دادیم. بعد با یک‌سوم و حتی به یک‌پنجم هم رسید، درحالی‌که قبل از شیوع ویروس کرونا، برای عید برنامه‌ریزی کرده و نیروی بیشتری جذب کرده بودیم، اما کرونا موجب شد حدود ۱۰ تا ۱۵ نفر از کارکنان اینجا از پیک موتوری گرفته تا نیرو‌های کمکی، تعدیل شوند.

به امید روز‌های بهتر
وی اضافه می‌کند: حالا کترینگ کمی جان گرفته است، اما بازهم به‌اندازه یک‌چهارم ظرفیتمان پخت می‌کنیم؛ چون مشتری کم داریم. امیدواریم شرایط زودتر به حالت عادی برگردد و نیرو‌هایی که بیکار شده‌اند، به سر کار برگردند.
مجیدی، صاحب کترینگ، با یکی از کارکنان درحال انتقال مواد اولیه به آشپزخانه است. روی میزی که به‌عنوان صندوق درنظر گرفته شده است، محلول ضدعفونی‌کننده وجود دارد. درددل‌های مجیدی هم از جنس باقی رستوران‌دار‌هاست. او می‌گوید: یک ماه کترینگ تعطیل بود. سه نفر از کارکنان را به‌ناچار تعدیل کردیم و برای بیمه بیکاری ثبت‌نام کرده‌اند. در حالت عادی همیشه در ماه رمضان مشتری زیاد داشتیم، اما حالا درآمدمان نسبت‌به ماه رمضان سال گذشته، یک‌سوم شده است.
وی ادامه می‌دهد: مردم نترسند و از بیرون غذا تهیه کنند، زیرا رستوران‌ها و کترینگ‌ها نکات بهداشتی را رعایت می‌کنند. همچنین آن‌ها می‌توانند غذا را در خانه گرم و بعد استفاده کنند. درخواست می‌کنم با توجه به اینکه ما این چندماه ضرر کردیم، اداره مالیات و دارایی، از ما مبلغ کمتری طلب کند.

تعطیلی ۲۰۰ رستوران در مشهد
با رئیس اتحادیه صنف رستوران‌داران مشهد که گفتگو می‌کنیم، می‌گوید: در این مدت که ویروس کرونا شیوع پیدا کرده است، ۲۰۰ رستوران در مشهد تعطیل بود و حدود ۴۰ رستوران جمع‌آوری شده است. حسن امیریان ادامه می‌دهد: همچنین بسیاری از رستوران‌ها ناچار به تعدیل نیرو شدند. دولت به همکاران ما قول داده است که حق بیمه را دو ماه دیرتر دریافت کند. اداره مالیات و دارایی هم قول مساعدت‌هایی را داده است. او می‌افزاید: امیدمان این است که کرونا تمام و وضعیت سفید شود. مسئله دیگر ما این است که مردم خیلی از وضعیت کرونا ترسیده‌اند. اگر همین فردا هم اعلام کنند کرونا تمام شد و واکسن آن را ساخته‌اند، بازهم ۴۰ درصد افت فروش داریم. تا روال کار به وضعیت سابق بازگردد، خیلی طول می‌کشد.
وی درباره رعایت پروتکل‌های بهداشتی ازسوی رستوران‌ها و بازرسی ها، بیان می‌کند: یک اکیپ بازرسی با اداره بهداشت محیط، یک اکیپ با اداره اماکن و یک اکیپ با بازرسان اتاق اصناف، هر روز برای بازرسی از این واحد‌های صنفی اقدام می‌کنند. بازدید‌ها هر روز از ۱۲ ظهر تا ۲۱ شب ادامه دارد و درمورد اجرای نکات بهداشتی تذکر می‌دهند.
امیریان اظهار می‌کند: از هشتم اسفند اعلام کردند رستوران‌ها باید تعطیل شود. حدود ۵۰ درصد همان موقع تعطیل شد و ۵۰ درصد مابقی هم با رعایت برخی نکات بهداشتی، فعالیت می‌کنند و درصورت رعایت نکردن بهداشت، به آن‌ها اخطار می‌دهیم و درصورت تکرار تخلف، واحد متخلف پلمب می‌شود. مردم اگر در رستوران‌ها یا کترینگ‌ها تخلف بهداشتی مشاهده کردند، می‌توانند برای رسیدگی بیشتر به ۳۸۵۴۵۴۳۴ و سامانه ۱۹۰ اعلام کنند.