توسعه غربالگری بیماری‌های ژنتیکی نوزادان به ۲۰ مورد

دکتر سید حامد برکاتی با اشاره به اینکه همه ساله اول تا هفتم اردیبهشت به عنوان هفته سلامت نامگذاری شده و هر سال شعاری از سوی سازمان بهداشت جهانی برای این هفته اعلام می‌شود، گفت: شعار هفته سلامت امسال «مراقبت‌های بهداشتی اولیه راهی به سوی پوشش همگانی سلامت» در نظر گرفته شده است.

وی افزود: آنچه از سال‌های گذشته در کشور به عنوان تجربه‌ای گرانقدر محسوب می‌شود، دستیابی به شاخص‌هایی در نظام سلامت برای ارائه خدمات اولیه بهداشتی است.

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت خانواده و مدارس وزارت بهداشت با اشاره به آغاز ارائه خدمات پایه از جمله واکسیناسیون مادر و کودک و گسترش آن با اجرای طرح تحول سلامت به تمام گروه‌های سنی اظهارکرد: هفته سلامت بهانه‌ای برای یادآوری اولویت‌های سلامت در زندگی مردم و بازتعریف نقش دستگاه‌ها و خود مردم در این زمینه است.

وی خاطرنشان کرد: نظام سلامت تنها ۲۵ تا ۳۰ درصد از مولفه‌هایی که می‌تواند در سلامت مردم نقش ایفا کند، برعهده دارد و مابقی آن بر عهده سایر دستگاه‌ها، حوزه‌ها و خود مردم است.

برکاتی با اشاره به اینکه مردم باید با خود مراقبتی آشنا شوند و رعایت اصول اولیه بهداشتی را به تمامی ارکان زندگی تعمیم دهند، تصریح کرد: روز هفتم از هفته سلامت در سال جاری به نام سلامت، جمعیت و خانواده نامگذاری شده است و در ساختار وزارت بهداشت متولی این امر دفتر سلامت جمعیت خانواده و مدارس است که همکاری‌هایی را با دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور دارد و دستورالعمل‌هایی را برای انجام اقدامات متناسب ارائه کرده است.

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت خانواده و مدارس وزارت بهداشت با بیان اینکه در حوزه سلامت خانواده گروه‌های سنی شامل نوزاد، کودک، نوجوان، جوان، میانسال، سالمند و گروه ویژه مادران مشخص شده است، اظهارکرد: برنامه‌های خاصی برای ارتقای سلامت این گروه‌ها در نظام سلامت کشور پایه‌ریزی شده است.

وی ادامه داد: زایمان ایمن، تغذیه با شیرمادر، واکسیناسیون، غربالگری بیماری‌هایی از قبیل هایپو تیروئید، فنیل کتونوری و تالاسمی و مشاوره قبل از ازدواج از جمله اقدامات وزارت بهداشت برای گروه نوزادان و مادران است و در آینده غربالگری‌ها به ۲۰ بیماری ژنتیک و یا سرشتی توسعه می‌یابد.

به گفته برکاتی در حال حاضر غربالگری بیماری‌های ژنتیکی توسط مرکز مدیریت بیماری‌های غیر واگیر و ژنتیک در مرحله پایلوت است.

وی با بیان اینکه آموزش‌های تغذیه با شیر مادر از بدو تولد جزو شاخص‌ترین برنامه‌های وزارت بهداشت است، گفت: یکی از برنامه‌های مهم وزارت بهداشت ترویج تغذیه با شیر مادر از ساعات اولیه است که به لحاظ ساختاری، پرسنل در این زمینه آموزش دیده‌اند همچنین این موضوع در دوران بارداری به مادران آموزش داده می‌شود.

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت خانواده و مدارس وزارت بهداشت تصریح کرد: ایجاد اتاق زایمان خصوصی با مراقبت‌های نفر به نفر و طراحی استانداردهای لازم برای زایمان طبیعی نیز از دیگر اقدامات لازم برای سلامت مادران و نوزادان در این حوزه بوده است.

وی خاطرنشان کرد: در گروه سنی کودکان برنامه ادامه تغذیه انحصاری با شیر مادر پس از ۶ ماهگی دنبال می‌شود همچنین دستورالعمل‌هایی برای ادامه تغذیه کودکان از ۶ ماهگی تا یک سال، دوسال و تغذیه در سایر سنین تدوین و در نظام شبکه عملیاتی شده است.

به گفته مدیرکل دفتر سلامت جمعیت خانواده و مدارس وزارت بهداشت، پایش رشد، پایش تکامل کودکان، غربالگری بینایی، شنوایی و غربالگری بیماری‌های ژنتیکی مانند هایپو تیروئید در کودکان در روزهای ۳ تا ۵ پس از تولد انجام می‌شود و درصورت مشکوک بودن وضعیت نوزاد تا ماه‌های بعد ادامه می‌یابد.

وی تصریح کرد: در گروه نوجوانان نیز برنامه سلامت مدارس و سلامت نوجوانان داریم و بر این اساس، سلامت دانش‌آموزان پایه‌های اول، چهارم، هفتم و دهم با کمک آموزش و پرورش غربالگری شده و مورد معاینه قرار می‌گیرند و در صورت نیاز به مراکز مربوطه ارجاع می‌شوند.

برکاتی همچنین با اشاره به طراحی برنامه‌ای برای دانش آموزان در معرض بلوغ گفت: برای والدین و دانش آموزان بسته آموزشی طراحی کرده‌ایم و از طریق مربیان بهداشت این بسته‌ها ارائه می‌شوند.

وی با بیان اینکه مدارس مروج سلامت با استانداردهای خاص طراحی شده است، گفت: در این مدارس، سلامت دانش‌آموزان مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین سلامت اولیای مدارس از جمله معلمان و کادر مدرسه در بسته سلامت با ارجاع به مراکز جامع سلامت، مدیریت می‌شود.