اضطراب ناشی از کرونا و روش‌های غلبه بر آن

این روزها با ورود مهمانی ناخوانده به زندگی ما ، متعاقب آن مشکلات و حواشی‌های گوناگون نیز با آن همراه گردید که از جمله به نگرش‌های منفی و رفتارهای تبعیض آمیز و طردکننده نسبت به فرد یا گروه آلوده به این ویروس می‌توان اشاره نمود که این رفتار انگ زدن گویند. انگ زدن، این فرد را از دیگران «متفاوت» می‌کند. ناشناخته بودن این ویروس واطلاعات اندک ما از واقعیت‌ها ورفتارهای آن می‌تواند عامل اصلی این موضوع باشد. از سوی دیگر سرایت پذیریِ بالا و میزان بالای مبتلایان و فوت شدگان می‌تواند ترس و اضطراب را با خود به‌همراه داشته باشد.
انگ زدن سبب انزوا و پنهان‌کاری افراد مبتلا می‌شود که این امر منجر به شیوع بیشتر بیماری خواهد شد و به‌دنبال آن سبب مراجعۀ با تاخیر برای درمان می‌گردد و یا حتی ممکن است این افراد خانه‌نشینی و عدم مراجعه به مراکز درمانی را ترجیح دهند.همچنین استفاده از الفاظ نامناسب در رابطه با ویروس کووید-19و مبتلایان به این ویروس ، سبب ایجاد احساسات منفی و بار روانی در بیماران می‌شود. پس همدلی و دقت در انتخاب کلمات در افراد و نیز در رسانه‌ها اهمیت فراوان دارد.
بهتر آن است که هنگام صحبت از ویروس کرونا و بیماری ناشی از آن ، از عبارات «کرونایی» یا «قربانیان کرونا» استفاده نکنیم بلکه می‌توان از جملاتی مانند افراد مبتلا به کرونا وفوت شدگان در اثر کرونا را جایگزین نماییم و بهتر است هنگام آموزش این بیماران درعوض عبارت "آلوده کردن محیط" از عبارت "انتشار ویروس" بهره ببریم.

رفتارهای اجتنابی با این بیماران موجب انزوای این افراد می‌شود.فراموش نکنیم تمامی افراد جامعه در کنترل همه‌گیری، شکستن چرخۀ انتقال و پرهیز از انگ زدن به بیماران نقش دارند . فرد مبتلا می‌تواند از هر سن،جنس و سطح تحصیلات وقومیتی باشد و امکان ابتلای افرادی که تمامی دستورالعمل‌های بهداشتی را رعایت می‌کنند نیز وجود دارد و ابتلا معادل عدم رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و سهل‌انگاری نیست.بنابراین فرد مبتلا به کرونا گناهکار یا مجرم نیست. اجازه دهیم این بیماران از حق طبیعی خود که استفاده از خدمات بهداشتی و درمانی است برخوردار شوند و این چنین جامعه را نیز به سمت سلامتی هدایت نماییم.

مشکل دیگری که به غیر از انگ زدن اجتماعی مشاهده می‌شود، اضطراب ناشی از ابتلا به بیماری کرونا است. اضطراب ،واکنشی طبیعی به شرایط سخت و تهدید آمیز است، به‌ویژه اگر تسلط بر اوضاع موجود نداشته باشیم. اما اضطراب تا زمانی طبیعی است که موجب افت عملکرد افراد نشود.اضطراب، رفتارهای ناکارآمد را تشدید می‌کند.سیستم ایمنی را تضعیف واحتمال ابتلا به انواع بیماری‌ها را افزایش می‌دهد. بنابراین تجربۀ اضطراب در دوران همه‌گیریِ کرونا معمول می‌باشد. اما افراد مبتلابه اختلال وسواس اجباری این اضطراب را شدیدتر تجربه می‌کنند. این افراد بایستی فقط دستورالعمل‌های توصیه‌شده را انجام دهند، نه بیشتر و نه کمتر ، همچنین تلاش نمایند تا به افکار وسواس‌گونه توجه نکنند. هنگامی‌که به توصیه‌های ارائه شده عمل نمودند به خود بگویند "کافی است". به افکار مزاحم مانند صحیح یا غلط بودن شستشو و یا کافی بودن مدت زمان شستشو اعتنا نکنند.

در این شرایط احتمال ابتلا به "اضطرابِ‌ سلامت" نیز وجود دارد و افراد هر نشانۀ کوچکی را به حساب ابتلا به بیماری کرونا گذارده که خود مانعِ عملکرد طبیعی و انتقال افکار بیمارگونه به سایر افراد خانواده می‌شود.

برخی افراد شخصیت اضطرابی دارند و گروهی با انواع استرسورها در زندگی خود مواجه هستند.ابتلای فرد یا افرادی از خانواده به بیماری کووید- 19 نیز خود موجب افزایش اضطراب سایر افراد خانواده خواهد شد. ترس از حضور در مکان‌های شلوغ و پر ازدحام نیز می‌تواند بر اضطراب افراد بیافزاید. این افراد باید استرسورها و موقعیت‌های مولد اضطراب را شناسایی کنند و در صورت امکان از این موقعیتها دوری نمایند.روش‌های مقابله با این استرسورها را فرا گرفتند و در راه مقابله گام بردارند.

به هنگام همه‌گیری احساس ناتوانی و درماندگی و بی‌پناهی سراغ افراد جامعه آمده که خود سبب تضعیف سیستم ایمنی می‌شود. از هجوم هراس نیز به‌هنگام همه‌گیری نباید غافل شد.تپش قلب ، احساس لرز ،تنگی‌نفس،درد و سنگینی قفسه سینه ،گیجی وضعف و گِزگِز ومورمور شدن اندام‌ها و ترس از مرگ و احساس مرگ قریب‌الوقوع می‌تواند ناشی از هجوم هراس باشد .

▪ چگونه بر اضطراب ناشی از کرونا غلبه کنیم؟

مهمترین گام در این مسیر دریافت اطلاعات صحیح و به‌روز از منابع موثق، پیرامون بیماری‌کرونا است. سپس باید پذیرفت تمامی عوامل در اختیار ما نمی‌باشد. احساسات ، افکار و ترس‌های خود را شناخته و روش‌های غلبه بر این ترس‌ها را بیاموزیم.از گذراندن زمان خود در سایت‌های خبری پرهیز نموده و اخبار مرتبط با بیماری را بصورت مستمر کنترل نکنیم. همانطور که اشاره گردید، اخبار جدید را از منابع رسمی ، مانند سایت‌های سازمان‌بهداشت‌جهانی ،مرکز کنترل‌ بیماری‌ها (CDC)،وزارت‌بهداشت، دانشگاه‌های علوم پزشکی و رسانه‌های رسمی کشور دریافت نماییم .

اخبارغیرواقعی منتشر شده از طریق فضای مجازی می‌تواند اضطراب را تشدید کند، به‌ ویژه در مورد افرادی که پیشینۀ ابتلا به اختلالات اضطرابی دارند.اخباری که از صحت آن ها اطمینان نداریم را باز نشر ننموده .اخبار خوشایند مانند روند بهبود و آمار بهبود یافتگان و... را در گروه‌های مختلف منتشر کنیم. در حضور کودکان کمتر از اخبار ناخوشایند صحبت کنیم.در صورت لزوم اخبار متناسب با سن کودکان در اختیار آنان قرار دهیم و با سرگرمی‌های خلاقانه به زمان کودکان را پُر کنیم.سرگرمی‌های دسته جمعی متناسب با اعضای خانواده می‌تواند به کاهش اضطراب کمک کند. شرکت در جلسات ورزشی آنلاین به ویژه یوگا می‌تواند مفید باشد.برقراری ارتباط تصویری با دوستان و اعضا خانواده موجب حال بهتر وسرزندگی می‌شود. در این ارتباطات کمتر از بیماری کرونا بحث شود، اما بیان احساسات بهتر از جنگیدن با افکار مزاحم است.روش‌های تن آرامی و تمرینات تنفسی کمک‌کننده هستند.تغذیه سالم، رعایت تعادل و تنوع در انتخاب گروه‌های غذایی ،خواب کافی وحفظ نظم زندگی مانند الگوی صحیح خواب و زمان بیداری به کنترل استرس کمک می‌کند .از مصرف دخانیات ،مواد مخدر و الکل پرهیز نماییم . روش‌های ذهن‌آگاهی و تمرکز برحال بسیار کمک کننده می‌باشد.این روش‌ها را آموخته وبا تکرار و تمرین آن‌ها به خود کمک کنیم. روش‌های انحراف‌فکر با تغییر جهت تمرکز از بیماری بر سایر امور زندگی را تمرین نماییم. فراموش نکنیم برخی از مسائل از جمله جلوگیری از شیوع بیماری و کاهش تعداد مبتلایان از دست ما خارج است . در شرایطی که از اضطراب رنج می‌بریم تصمیم گیری‌های مهم را انجام ندهیم .

مهارت‌های زندگی با ارتقاء خودآگاهی ، عزت نفس و اعتماد‌به‌نفس می تواند ما را برای مقابله با مشکلات زندگی ومحیط آماده کند.این مهارتها می توانند از آسیب های روانی اجتماعی پیشگیری کند.
از خوددرمانی پرهیز نموده و در صورتی که احساس نماییم نمی‌توان بر اضطراب غلبه نمود از روانشناسان و پزشکان کمک بگیریم. بیمار مبتلا به ویروس کووید-19 یا در وضعیت قرنطینه خانگی قرار می‌گیرد ویا در بیمارستان بستری می‌شود. مدت زمان قرنطینه کوتاه نیست و گذراندن این مدت نیز برای بیمار و برای افراد خانواده به ویژه کودکان آسان نمی‌باشد.طی دوره قرنطینه ارتباط تصویری با بیمار به حفظ روحیه او کمک می‌کند. قرنطینه یا بستری برای کودک ممکن است ترسناک یا کسل کننده باشد. برای کاهش ترس کودک تا حد ممکن، او را تنها و به حال خود نگذاریم .درکنار پرستاری از بیمار، کودکان را نیز در کنار خود نگه داشته و آن‌ها راسرگرم نماییم ، وبرای کودک توضیح دهیم که جدا کردن فرد بیمار به توصیه پزشک و برای بهبود حال اوست. به کودک اجازه دهیم با فردی که در قرنطینه است تماس تصویری برقرارکند تا از نگرانی او کاسته شود.
پس دست به دست دهیم و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی ،حفظ فاصله اجتماعی(2 متر)، استفاده از ماسک و شستشوی صحیح دست‌ها به مدت 20 ثانیه بر ویروس کووید -19 غلبه کنیم . تازمان حضور این ویروس ، فقط اطلاعات و اخبار صحیح را دنبال کنیم. شیوه زندگی سالم را برای خود انتخاب کنیم . بر افکار ، احساسات ناکارآمد و ترس‌ها غلبه نماییم .ارتباط مجازی با عزیزانمان را حفظ کنیم .خوددرمانی نکنیم و از روانشناسان و پزشکان کمک بگیریم.