انواع چروک های پوستی ، پیشگیری و روش های درمان آن

چروک های پوستی به عنوان بخشی طبیعی از روند پیری انسان است که روی صورت، گردن، دست ها و پیشانی و البته پوست هایی که در معرض نور خورشید هستند بیشتر از سایر نقاط مشاهده می شود.

اگرچه ژنتیک هر فرد به عنوان عامل اصلی و تعیین کننده در ساختار پوستی و جنس آن به شمار می رود، اما نور خورشید از دلایل اصلی ایجاد چروک های پوستی به ویژه در پوست های با رنگ روشن می باشد.

امروزه روش های زیادی جهت درمان چروک های پوستی وجود دارد. از دارو درمانی گرفته تا روش های جراحی، تزریق و بسیاری از تکنیک هایی که امروزه در جامعه ما رایج است. در این بحث به معرفی انواع چروک های پوستی پرداخته و روش های ایمن درمانی آن را معرفی خواهیم نمود .

* چروک پوستی چیست ؟

از اولین دلایل بروز چروک های پوستی می توان به حالت های صورت مانند خنده ، اخم و . . . اشاره نمود. نورخورشید، مصرف سیگار، کم آبی، عوارض دارویی، عوامل محیطی، ژنتیک عوامل ثانوی هستند که روی پیدایش چروک های پوستی موثر است .

اشاره به نکته ای در این جا از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در زبان علمی چروک های پوستی با نام های مختلفی از جمله ( Fold , Wrinkle , Crease , Line, Crinkle,Rhytids,. . .) استفاده می شود که هر کدام به گونه ای از چروک ها اشاره می نماید و در زبان فارسی تا حدودی با محدودیت مواجه ایم.

* انواع چروک های پوستی :

در حالت کلی چروک های پوستی شامل دو نوع اصلی  و چهار گونۀ کوچک تر است. در ابتدا دو گونۀ اصلی عبارتند از :

1. چروک های دینامیک :

چروک های دینامیکی بر اثر حرکات مکرر اندام و ماهیچه های بدن به مرور زمان رخ می دهد. در این چروک ها که بیشتر روی پیشانی مشاهده می گردد بر اثر ابراز احساساتی مانند تعجب یا اخم پدید می آید. این چروک ها بر اثر تغییر حالت های چهره آشکار می گردد و با از دست دادن کشسانی پوست نیز در ارتباط است.

2. چروک های الاستیک :

چروک های الاستیکی برخلاف گونۀ دینامیکی بر اثر حرکت های پوستی ایجاد نمی شوند. این نوع از چروک های بر اثر تغییرات پوستی، نیروس گرانش و سایر عوامل پدید می آیند.

حال چروک هایی که در ادامه بدان اشاره خواهد شد، زیر مجموعۀ چروک های الاستیک و دینامیک می باشند .

1. خطوط چین و چروک آتروفی :

این گونه از چین و چروک ها ( Atrophic Crinkling Rhytids ) که نمونه ای از چروک های الاستیک می باشد ، کم عمق بوده و به صورت خطوط آشکار و موازی روی پوست مشاهده می گردند. از دلایل بروز این چروک ها از دست دادن کلاژن توسط پوست است که سبب از دست دادن حالت کشسانی می شود. این نوع از چروک ها اغلب در بالای لب، روی گونه ها و گردن بروز می نماید.

2. خطوط  چین و چروک دائمی الاستیک :

خطوط چین و چروک دائمی الاستیک ( Permanent Elastic Creases) خطوط ریزی روی پوست هستند که به مرور زمان و به ویژه زمانی که پوست بدون محافظ و در مدت طولانی در معرض نورخورشید قرار گیرد، آشکار خواهند شد. بالای لب، روی گونه و گردن بیش از سایر مناطق مشاهده شده و در پوست های تیره کمتر دیده می شوند.

3. خطوط ابراز احساسات :

خطوط و چروک های ابراز احساسات ( Dynamic Expression Lines ) در قالب الگوهای یکنواخت بر اثر نیرو و فشار ماهیچه های صورت پدید می آیند. به چروک هایی که در گوشۀ چشم و هنگام لبخند ظاهر می شوند چروک های " پای کلاغ " نیز گفته می شود. این چروک ها بر اثر انقباض های مکرر ماهیچه های صورت رخ داده و به تدریج آشکار می گردد. خط اخم، خط لبخند یا خنده نیز بدان گفته می شود.

4. چین های گرانشی :

چین های گرانشی ( Gravitational Folds ) همانطور که از نام آن بر می آید، خطوطی است که بر اثر نیروی گرانش رخ می دهد. شل شدن و آویزان شدن پوست نمایانگر این گونه از چروک ها می باشد. این چروک ها با ضخامت پوست و همچنین چاقی و لاغری شخص نیز ارتباط دارد .

* دلایل پیدایش چین و چروک های پوستی :

مجموعه ای از عوامل قابل کنترل و خارج از دسترس وجود دارند که سبب پیدایش چین و چروک های پوستی می گردند :

• سن و سال :

اولین و مهمترین عامل بوجود آمدن چین و چروک های پوستی، افزایش سن می باشد. به صورت طبیعی با افزایش سن، پوست شکننده تر شده و حالت کشسانی خود را از دست می دهد. از عوامل دیگری که با افزایش سن خ می دهد، کاهش تولید چربی های طبیعی است که سبب خشکی پوست شده و چروک ها را نمایان تر می سازد. با کاهش میزان چربی در لایه های عمقی پوست سبب آزاد و ول شدن پوست و در عین حال آشکار شدن شکاف ها و چروک ها می گردد .

• نور فرابنفش :

اشعه فرابنفش (Ultra Violet : UV) موجب تسریع روند پیری می گردد که مهمترین دلیل رخ دادن چین و چروک است. اشعه فرابنفش سبب از میان رفتن بافت های ارتباطی پوست ( کلاژن و فیبرهای الاستین) می گردد که در لایه های عمقی پوست (درمیس) واقع است. بافت های ارتباطی پوست سبب استحکام و انعطاف پوست می گردد که در صورت از بین رفتن این بافت ها پوست دچار چروک های زودرس می گردد.

• دخانیات :

مصرف سیگار و استعمال دخانیات روند طبیعی پیری را سرعت بخشیده و چروک ها را پدید می آورد . سیگار تاثیر مستقیم روی کلاژن دارد .

• ابراز احساسات مکرر :

لبخند ، اخم و . . . به صورت مداوم و پیوسته سبب پیدایش خطوط ریز و چین و چروک می گردد. هر بار که ماهیچه های صورت عمل می نمایند، زیر لایۀ پوست مجموعه ای از شیارها شکل می گیرد. حال با پیر شدن پوست و از دست رفتن انعطاف و حالت کشسانی، پوست قادر به برگرداندن این چروک ها به حالت اولیه نیست و به مرور زمان این چروک ها دائمی می گردد.

* پیشگیری از پیدایش چروک های پوستی :

مواردی که به آن ها اشاره خواهد شد در به حداقل رساندن و تعویق بروز چروک ها کمک خواهد نمود :

• محافظت از پوست در برابر نور خورشید :

در میانۀ روز و زمانی که میزان تابش نورخورشید در بیشترین میزان خود می باشد، از در معرض آن قرار گرفتن پرهیز نمایید. استفاده از کلاه، عینک آفتابی و لباس های آستین دار از پوست شما در برابر نور خورشید محافظت می نماید .

میزان SPF در محصول محافظ پوست حداقل 15 باشد. (SPF: sun protection factor ) به فاکتور محافظت از پوست در برابر آفتاب گفته می شود. آکادمی درماتولوژی آمریکا میزان SPF مورد استفاده از محصولات محافظتی پوست را 30 یا بیشتر پیشنهاد می نماید.

• استفاده از محصولات ضدآفتاب :

زمانی که محصولی را جهت محافظت از پوست خریداری می نمایید ( Skin Care) آن دسته از محصولاتِ که ویژگی ضد آفتاب دارند را انتخاب نمایید ( broad-spectrum sunscreen) ، این محصولات از پوست در برابر اشعه های UVB و UVA محافظت می نماید.

• مرطوب نمودن پوست :

 خشکی پوست از جمله عوامل بروز چروک های پوستی است. رطوبت  سبب محبوس شدن آب در پوست شده که خطوط و چین و چروک های پوستی ریز را پوشش می دهد.

• پرهیز از مصرف سیگار :  

مصرف سیگار تاثیر مستقیم بر رنگ و جنس پوست خواهد داشت.

• رژیم غذایی سالم :

شواهد حاکی از آن است که برخی ویتامین های موجود در رژیم غذایی سالم، نقش مهمی در محافظت از پوست در برابر روند پیری خواهند داشت .