روش های پیش گیری از مارگزیدگی

مارگزیدگی یک تهدید محیطی، شغلی و آب و هوایی در مناطق روستایی و  شهری بسیاری از کشورهای منطقه جنوب شرق آسیا و عضو سازمان جهانی بهداشت، محسوب می‌شود. توجه به توصیه‌های مربوط به آموزش عمومی و روش های پیش گیری از مارگزیدگی که در ادامه در پزشکی امروز آمده است، ممکن است موجب کاهش یا پیشگیری مارگزیدگی‌ها را گردد

مارها و ویژگی آن ها :

مارها این قابلیت را دارند که خود را به گستره وسیعی از زیست گاه‌ها و نمونه‌های شکار، وفق دهند. مارها گوشت خوارانی درنده هستند و اغلب آن ها در گروه گیاه‌خواران قرار ندارند. برخی از مارها نیز از تخم های تازه تولید شده سایر پرندگان و حیواناتی مانند لاک پشت ها نیز تغذیه می نمایند.

برخی از مارها نیز از آنجایی که توسط حیوانات دیگر شکار می‌شوند، تمایل دارندکه مرموز و مخفی بمانند و راه کارهای بسیاری برای بقای خود دارند. با دانستن نکاتی درباره عادات و رفتار  مارها، می‌توان اقدامات احتیاطی ساده‌ای را اتخاذ کرد تا احتمال رویارویی و در نتیجه گزیده ‌شدن توسط آن ها را کاهش داد.

روش های پیش گیری از مارگزیدگی

در طبیعت:

 ابتدا بایستی  مارهای محلی، نوع مکان هایی که  مارها ترجیح می‌دهند در آن زندگی کنند و مخفی شوند، زمان هایی از  سال و زمان هایی از  روز یا شب و نوع آب و هوایی که احتمال بیشتری وجود دارد  مارها در  این زمان هاواین شرایط آب و هوایی به طور فعال و سرحال بیرون بیایند را شناخت. بسیاری از انواع  مارها عموما شکارچی‌های شبانه هستند مانند  مارهای کرایت (مارهای آسیایی خیلی سمی از خانواده کبری). اما انواع دیگر عموما شکارچی‌های روزانه هستند. به طور خاص بعد از بارندگی، در هنگام سیلاب، در زمان برداشت محصول و در شب، باید مراقب مارگزیدگی بود. مارها ترجیح می‌دهند که با موجودات عظیم الجثه مانند انسان روبرو نشوند بنابراین به هنگام مواجه‌شدن با  مارها، شانس فرار را به آن ها بدهید.

در خانه:

  مارها ممکن است در جستجوی غذا یا یافتن مکانی جهت مخفی شدن، برای مدتی واردخانه شوند. از نگه داشتن احشام و به خصوص جوجه‌ها در داخل خانه خودداری کنید زیرا ممکن است  مارها به قصد شکار آن ها وارد خانه شوند.  غذا را در ظرف‌هایی که امکان نفوذ موش را نداشته باشند، نگهداری کنید. به طور مرتب خانه‌ها را در جستجوی مار، بررسی کنید و حتی‌الامکان از ساختن خانه‌ها به گونه ای که شرایط را برای مخفی‌شدن مارها فراهم می‌کند، اجتناب کنید. (به عنوان مثال شیارهای کاه‌گلی همراه با پیش‌آمدگی لبه بام، دیوارهای کاه‌گلی دارای ترک‌ها و حفره‌های بزرگ در زیر کف تخت.) در صورت امکان از  خوابیدن بر روی زمین خودداری کنید.

 اگرمجبور هستید بر روی زمین بخوابید از یک حشره کش همراه با توری پشه‌بند که به طور مناسب در داخل تشک یا حصیر مخصوص خواب، قرار داده شده است، استفاده کنید. این کار شما را در برابر پشه‌ها و سایر حشرات گزنده مانند: هزارپاها، عقرب‌ها و  مارها محافظت خواهد کرد. تا کنون هیچ ماده ی شیمیایی که به طور موثر مانع از  نزدیک‌ شدن  مارها باشد کشف نشده است مگر ماده‌هایی که به شدت سمی هستند و تهدیدی برای جان کودکان و  حیوانات خانگی محسوب می‌شوند.

در محوطه باغ یا مزرعه:

 سعی کنید مکان های ویژه پنهان ‌شدن را برای مارها، مهیا نکنید. خاک ریزها و  ماهورهای موریانه، توده‌های آشغال و مواد ساختمانی را در نزدیکی خانه، صاف کنید. سعی کنید درخت‌هایی که شاخه‌هایشان به خانه می‌رسد، نداشته باشید. چمن‌ها و علف‌زارهای اطراف خانه‌تان را  کوتاه نگه دارید و بوته‌های کوچک محیط اطراف خانه را صاف کنید تا  مارها نتوانند در نزدیکی خانه شما خود را پنهان کنند. انبار غله خود را دور از خانه نگهداری کنید زیرا این کار ممکن است باعث جذب جانوران جونده مانند موش شود که باعث می‌شود  مارها برای شکار آن ها به نزدیک خانه بیایند. ذخایر آب، مخازن آب تالاب هانیز ممکن است حیوانات طعمه مار نیز قورباغه و وزغ را جذب کند. به صدای حیوانات اهلی و وحشی به ویژه پرندگان توجه کنید زیرا آن ها در  مورد  نزدیک‌ شدن  مار، هشدار می دهند. شب‌ها هنگامی که در محوطه ی بیرون از خانه قدم می‌زنید یا هنگام رفتن به دستشویی از  روشنایی و نور استفاده کنید.

در حومه‌ی  شهر  :

 جمع‌آوری هیزم  یک تهدید واقعی است. مراقب مکانی که در  آن راه می‌روید باشید به جای پا برهنه راه رفتن با پوشیدن صندل و دمپایی، از پوتین یا کفش‌های مناسب و شلوارهای بلند استفاده کنید. به ویژه زمانی که در تاریکی شب بر روی گیاهان راه می‌روید. به جای آن که در  امتداد صخره‌ها و کنده درختان راه بروید، بر روی آن ها راه بروید زیرا ممکن است  مارها در امتداد صخره‌ها و کنده درختان خود را در معرض آفتاب گرفتن قرارداده باشند. دستان خود را در داخل سوراخ‌ها، لانه‌ها و یا هر مکان مخصوص پنهان‌شدن دیگری فرو نبرید زیرا ممکن است در این مکان ها،  مارها مشغول استراحت باشند. هنگام راه رفتن در  شب به ویژه بعد از  بارش‌های سنگین باران از  یک روشنایی (مشعل، چراغ قوه یا لامپ) استفاده کنید. زمانی که  مارهای مرده و به ظاهر مرده را لمس می‌کنید مراقب باشید. زیرا حتی یک خراش جزئی از دندان نیش  مار سربریده شده، ممکن است موجب پاشیدن و  تزریق سم گردد. در خارج از ایران و رستوران های سرو  مار نیز پرسنل و مشتریان خود را در معرض تهدید  مارگزیدگی قرار می دهند. بسیاری از  مارگزیدگی‌ها در زمان شخم‌ زدن، کاشت و برداشت محصول و در فصل بارندگی رخ می‌دهند. بارش باران ممکن است  مارها را بشوید و آشغال را  به داخل جوی‌ها و شیارهای کنار جاده بیاورد و آب با فشار وارد لانه  مارها نماید و آن ها را مجبور به خارج‌شدن از لانه‌هایشان نماید. بنابراین بعد از یک بارندگی سنگین، به ویژه در تاریکی شب، هنگامی که بر روی جاده‌ها راه می‌روید، مراقب باشید.

بر روی جاده :

 رانندگان ماشین یا موتورسواران هرگز نباید به طور عمدی  مارهایی که بر روی جاده هستند را زیر بگیرند ممکن است  مار، فورا و در دم کشته نشود و زخمی شود و یک تهدید را برای عابران به وجود آورد. همچنین ممکن است  مار زخمی شده و در زیر وسیله نقلیه گیر بیفتد و زمانی که وسیله نقلیه در محوطه ی پارکینگ یا در خانه توقف و پارک کند به بیرون بخزد و تهدیدی برای افراد  آن محوطه محسوب شود.

دهانه رودخانه‌ها و دریا :

برای اجتناب از گزیده‌شدن توسط  مارهای دریایی، ماهیگیران باید از لمس  مارهای دریایی که در داخل تورها و طناب‌های ماهیگیری به دام می‌افتند اجتناب کنند. سر و دم  مار به سادگی قابل تشخیص نیستند خطرگزیده‌شدن برای استحمام کنندگان و آن هایی که لباس‌هایشان را در آب گل‌آلود خلیج‌ها، دهانه رودخانه‌ها و برخی از خطوط ساحلی می‌شورند، وجود دارد.

تاجایی که امکان دارد از نزدیک‌شدن به  مارها پرهیز کنید به ویژه مارهایی که جذاب و دلربا هستند و به طور مکرر در حال گزیدن و نیش‌زدن هستند. هرگز یک  مار را در دست نگیرید، او را نترسانید یا به او حمله نکنید و هرگز به طور عمدی یک  مار را در یک محوطه بسته و حصار کشیده شده به دام نیندازنید. کودکان را از مناطقی که به عنوان مناطق پر مار شناخته می‌شوند دور کنید. در مشاغلی که خطر  مارگزیدگی را یدک می‌کشند.

 مانند : شالیزار و مکان های پرورش ماهی، کافرمایان باید مسئولیت تهیه لباس‌های محافظ و چکمه را  برعهده بگیرند. در میانمار ، کشاورزان می‌توانند بیمۀ مخصوص که هزینه‌ای را برای خود اختیارکنند تا آن ها را در مقابل  مارگزیدگی پوشش دهد.

اجرای استراتژی‌های پیشگیرانه به منظورآموزش عمومی :

توصیه‌های فوق در  مورد  پیش‌گیری از  مارگزیدگی می‌تواند در قالب راه کارهایی برای استفاده ملی یا محلی، طرح‌های آموزشی، نشریه‌ها، ویدیوکلیپ‌ها و پوسترها منتشر شوند که می‌توان آن ها را بر روی دیوارهای بیمارستان و محوطه‌های انتظار کلینیک‌ها به نمایش گذاشت تا  مورد  توجه بیماران و خانواده‌های آن ها قرار بگیرد. در سطح روستا، نمایش‌نامه‌ها و نمایش‌های عروسکی به طور موفقیت‌آمیز  مورد  استفاده قرارگرفته‌اند تا سناریوهای مارگزیدگی را به تصویر بکشند. رسانه‌هایی مانند رادیو و تلویزیون برای ترویج حوزه سلامت  مورد  استفاده قرارگیرند. افراد جوان و شرکت‌های تبلیغاتی از  گوشی‌های موبایل و شبکه‌های اجتماعی (یوتیوب و توییتر) به منظورتبادل اطلاعات استفاده می‌کنند. سازمان ها و موسسات بایستی نسبت به ترویج آگاهی‌های  مارگزیدگی ترغیب شوند. این کار به ویژه زمانی ارزشمند خواهد شد که حمایت چهره‌های شاخص رسان های نظیر ستارگان سینما، ستارگان موسیقی پاپ، سیاست ‌مداران و قهرمانان ورزشی به دست آورده شود.