وضعیت هپاتیت و سرطان کبد در ایران

به گزارش ، دکتر محمدامانی ، عضو هیات علمی پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران ، در سال‌های گذشته هپاتیت‌های B و C شایع‌ترین عامل ابتلا به سرطان کبد در کشور بوده که با کاهش آنها، کبد چرب جایگزین شده و در حال حاضر این بیماری به عنوان شایع‌ترین عامل ابتلا به سرطان کبد محسوب می‌شود. با اجرای طرح واکسیناسیون هپاتیت B و تولید دارو برای درمان بیماری هپاتیت C، شاهد کاهش این بیماری‌ها در کشور هستیم. مصرف سیگار، قلیان، تریاک و الکل از دیگر عوامل ابتلا به سرطان کبد می باشد،  هرچند شیوع هپاتیت‌های B و C کاهش یافته اما همچنان یکی از عوامل ابتلا به سرطان کبد است.

هپاتیت B علاوه بر ایجاد سیروز به طور مستقیم موجب بروز سرطان کبد می گردد . اما این روند درگام نخست به صورت التهاب ظهور نموده و سپس فرد درگیر نارسایی یا همان سیروز گشته و طی چند سال به سرطان کبد دچار می گردد. بیماران دچار هپاتیت B بدون ایجاد نارسایی کبدی، به سرطان دچار می‌شوند. اشخاصی که دچار هپاتیت B هستند حتی اگر بیماری فعالی ندارند یا به صورت خاموش در بدن شان است، لازم است هر شش ماه آزمایشات لازم برای سرطان کبد را انجام دهند.

راه های انتقال و پیشگیری از هپاتیت:

خون و سرنگ آلوده شایع ترین راه انتقال هپاتیت C می باشند و در سال‌های گذشته با تولید داروهای ایرانی ، هزینۀ درمان بیماری هپاتیت C بسیار کاهش یافته است. کاهش مصرف دخانیات مانند سیگار، قلیان و ... همچنین پرهیز از مصرف الکل، اصلاح سبک زندگی و استفاده از مواد غذایی سالم در پیشگیری از این بیماری نقش مهمی دارند. مصرف قهوه نیز در پیشگیری از سرطان کبد موثر باشد.

 افزایش سرطان کبد در آینده:

هرچند روند شیوع هپاتیت به عنوان یکی از زمینه های بروز سرطان کبد رو به کاهش است اما سایر عواملی مانند کبدچرب و مصرف دخانیات به سرعت در حال افزایش است و از این رو در سال‌های آینده طی برآوردها شاهد روند صعودی افزایش این سرطان خواهیم بود.

شیوع سرطان کبد در مردان بیش از زنان است و در افراد بالای 60 سال، احتمال بروز این سرطان بالاتر است.کبد چرب به دلیل ایجاد التهاب در کبد می‌تواند فرد را به سمت نارسایی کبد و در نهایت سرطان کبد سوق دهد و در حال حاضر هم شایع‌ترین علت پیوند و سرطان‌های کبدی در ایران است.

اضافه وزن ایرانی ها:

بیش از 60 درصد ایرانی‌ها اضافه وزن دارند. اضافه وزن و چاقی عامل مهم ابتلا به کبد چرب است.

مطالعه ای که اخیرا در کشورهای اروپایی انجام شده است، نشان می‌دهد که در آن کشورها روستائیان از شهرنشینان، چاق‌تر هستند و پیش بینی می‌شود  در سال های آینده در ایران هم این روند به وجود آید.

 استفاده خودسرانه از هورمونها :

ورزشکاران باید تحت نظارت پزشک و افراد مجرب از داروهای بدن سازی استفاده کنند و از مصرف خودسرانه داروهای هورمونی خودداری کنند. این مصرف خودسرانه زمینه ساز بروز سرطان‌ کبد در آنان می گردد. برخی از ورزشکاران تحت تاثیر تبلیغات نادرست اقدام به استفاده از داروهای بدن سازی با هدف افزایش حجم عضلانی می نمایند که به طور حتم این موضوع نادرست است. در اغلب اوقات داروهای بدن سازی یا هورمون‌ها عامل ایجاد سرطان و مشکلات کبدی می شوند.

سم آفلاتوکسین نیز یکی از عوامل بروز سرطان کبد است، اگر نگهداری و تهیه محصولات غذایی مانند آجیل و بادام زمینی و برنج به صورت صحیح و اصولی نباشد، این سم می‌تواند رشد پیدا کند.