آیا تنگی نفس از نشانه‌های بیماری کروناست ؟

تنگی نفس، یکی از نشانه‌های بیماری کووید-19 است. در این حالت، ممکن است فرد احساس نماید که نمی‌تواند به راحتی تنفس کرده یا نفس عمیق بکشد. ویروس سندرم حاد تنفسی کرونا ویروس 2 (SARS-CoV-2)، سبب بروز بیماری کووید-19 می‌گردد که سبب تنگی نفس و نشانه‌های تنفسی و همچنین سایر علائم گوناگون دیگر شود. موارد ابتلا به کووید-19 به لحاظ شدت و میزان حاد بودن آن با یکدیگر متفاوت است. برخی از افراد با درمان در خانه و قرنطینه بهبود پیدا نموده و این درحالی است که برخی دیگر، عوارض گوناگونی را تجربه نموده و نیازمند مراقبت‌های ویژه شامل اکسیژن درمانی (oxygen therapy) و یا استفاده از ونتیلاتور هستند. نشانه‌های خاصی ممکن است به فرد کمک نموده تا تنگی نفس ناشی از کووید-19 را از سایر موارد تشخیص دهد که در این مقاله به این موضوع که " آیا تنگی نفس از نشانه‌های بیماری کروناست " خواهیم پرداخت. همچنین به بررسی چگونگی بروز تنگی نفس توسط کووید-19 پرداخته و روش‌های کاهش این نشانه‌ها را ارزیابی نموده و زمان حاد شدن آن و مراجعه به پزشک را نیز اشاره خواهیم نمود.

▪ آیا تنگی نفس از نشانه‌های بیماری کروناست ؟

افراد به طور متفاوتی تنگی‌نفس را تجربه می‌کنند.پژوهشگران معتقدند (Highly respected database from the National Institutes of Health) ، احساس تنگی نفس، احساسی درونی و ذهنی است و می‌تواند از نظر شدت آن متفاوت باشد. 

برخی از افراد احساس تنگی نفس را در اتمام اکسیژن توصیف نموده و گروهی از کشیدن نفس‌های عمیق عاجز هستند و برخی نیز تنفس رضایت بخشی ندارند.زمانی‌که تنگی نفس شدت میابد ،سبب نفس نفس زدن فرد گشته و به تقلا برای تنفس منتهی می‌گردد. گاهی اوقات ممکن است افراد سفتی در قفسه سینه را احساس نمایند؛ به‌ویژه زمانی‌که می‌خواهند عمل دم یا بازدم را به طور کامل انجام دهند. این نشانه‌ها ممکن است در طول انجام فعالیت‌های فیزیکی نیز پدیدار شوند؛ در حالی‌که ممکن است در طی زمان استراحت فرد نیز مشاهده شوند.

▪ سایر نشانه‌های کووید-19 :

کووید-19 طیف وسیعی از نشانه‌ها را ایجاد می‌نماید. مطابق با گزارش سازمان‌بهداشت‌جهانی (WHO) شایع‌ترین آنها تب ، سرفۀ خشک و خستگی است.

مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های آمریکا (CDC) معتقد است که تعداد زیادی از افرادی که مبتلا به کووید-19 هستند، موارد زیر را تجربه می‌کنند :

• تب
• لرز
• سرفه
• درد ماهیچه
• سر درد
• گلودرد
• گرفتگی و آبریزش بینی
• تنگی‌نفس یا سایر مشکلات تنفسی
• از دست دادن حس بویایی و چشایی
• حالت تهوع و گاهی همراه با استفراغ
• اسهال

شایع‌ترین نشانه‌هایی که نیازی به مراقبت در بیمارستان ندارند عبارتند از: خستگی ، سردرد و دردهای عضلانی. اگر فردی نشانه‌های گوارشی داشته باشد ، ممکن است پیش از علائم دیگر،مانند نشانه‌های تنفسی ظاهر شود. CDC همچنین اشاره نموده است که فقدان حس چشایی یا بویایی در بیش از 33 درصد مبتلایان به‌ویژه بانوان و افراد جوان‌تر یا میانسال مبتلا به کووید-19 مشاهده می‌شود.

در میان افرادی که برای مراقبت از بیماری کووید-19 نیاز به مراقبت بیمارستانی دارند ، مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های اروپا می‌گوید که پنج علامت شایع عبارتند از:

• سابقۀ تب
• تنگی نفس
• سرفه
• خستگی عمومی
• گیجی

در موارد شدید که نیاز به توجه فوری دارد ، تنگی نفس ممکن است با موارد زیر رخ دهد:

• درد مداوم یا احساس سفتی در قفسه سینه
• گیجی
• تب بالا
• از دست دادن توان گفتار یا حرکت
• مشکل در بیدار شدن یا بیدار ماندن
• چهره، ناخن و لب‌های رنگ‌پریده یا متمایل به آبی

به طور کلی ، اشاره به این نکته مهم است که کووید-19 می‌تواند به طور غیرمعمول ظاهر شود و نشانه‌ها از فردی به فرد دیگر می‌تواند بسیار متفاوت باشد.

▪ سرعت پیشرفت تنگی نفس :

نشانه‌های ناشی از کووید-19 می‌توانند2 تا 14 روز پس از قرارگیری در معرض SARS-CoV-2، نمایان شوند. دورۀ نهفتگی، مدت زمان میان در معرض ویروس بودن تا نمایان شدن نشانه‌ها، بیش از 14 روز به طول می‌انجامد، اما بیشتر مردم، نشانه‌ها را در طول 4 تا 5 روز تجربه می‌کنند. برخی پژوهش‌ها نیز حاکی از آن است که مشکل تنفسی ، به طور متوسط ، 5 روز پس از ظاهر شدن اولین نشانۀ کووید-19 ، در افرادی رخ می‌دهد که برای این بیماری به مراقبت در بیمارستان نیاز دارند.

▪ چگونه کووید-19 سبب بروز تنگی نفس می‌شود؟

تنگی نفس، همانند سایر نشانه‌های کووید-19، به دلیل تاثیر این بیماری روی ریه‌ها، پدید می‌آید. به طور معمول ، ریه‌ها با هر تنفس اکسیژن دریافت نموده و کیسه‌های هوایی کوچکی به نام آلوئول (alveoli) این اکسیژن را جذب نموده و به عروق خونی مجاور منتقل می‌کنند. به این ترتیب ، اکسیژن وارد جریان خون شده و به سایر نقاط بدن می‌رسد. آلوئول‌ها همچنین دی اکسید کربن را از خون جذب نموده که توسط بازدم از بدن دفع می‌شود.

هنگامی‌که SARS-CoV-2 بافت ریه را آلوده می‌کند ، به سرعت گسترش یافته و ممکن است بر سلول‌های اپیتلیال پوشش دهنده مجاری هوایی تأثیر بگذارد. سیستم ایمنی با آزادسازی سلول‌هایی که سبب ایجاد التهاب در بافت‌های آسیب دیده می‌شوند ، واکنش نشان می‌دهد.

هنگامی‌که این پاسخ ایمنی التهابی ادامه میابد ، مانع انتقال منظم گازها ، از جمله اکسیژن ، در ریه‌ها گشته و زمینه را برای تجمع مایعات ایجاد می‌کنند. ترکیب این عوامل می‌تواند تنفس را با مشکل مواجه کند.

▪ چه زمانی باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی بود ؟

هر فرد مبتلا به کووید-19 ، تجربۀ متفاوتی خواهد داشت و الزاما هر مشکل تنفسی به معنای بروز مشکل جدی نیست.

تنگی نفس می‌تواند خفیف، و مانند آن‌چه که در نتیجۀ سرماخوردگی یا آنفلوآنزا رخ می‌دهد باشد. در این صورت، در خانه ماندن و استراحت کردن، بسیار پر اهمیت است.

اگر هر گونه مشکل تنفسی جدی به نظر رسید ، به ویژه اگر به سرعت تشدید شود ، بدون فوت وقت باید اقدام به مراقبت‌های پزشکی صورت گیرد. برخی از نشانه‌ها عبارتند از:

• نیاز به نفس نفس زدن یا نفس کشیدن مداوم
• ناتوانی در پُر کردن ریه‌ها از هوا یا به عبارتی، دشواری در انجام عمل دم.
• احساس درد در ناحیه سینه به هنگام نفس کشیدن
• درد هنگام حبس نفس یا ناتوانی در انجام این کار
• سرفه هنگام استنشاق

موارد یاد شده، خود می‌توانند نشانگر عفونت‌های شدیدتری باشند که نیاز به درمان‌ های بیمارستانی دارند.

یک فرد ممکن است در شرایط زیر، نیاز به درمان‌های اورژانسی داشته باشد :

• مشکل داشتن در تنفس
• احساس فشار یا درد مداوم در سینه
• رنگ پریدگی یا متمایل بودن رنگ لب‌ها، چهره و ناخن‌ها به آبی
• گیجی و سردرگمی
• مشکل داشتن در بیدار شدن یا بیدار ماندن

▪ درمان موارد شدیدتر تنگی نفس :

در موارد شدیدتر ابتلا به کووید-19 ، نیاز به اکسیژن و ونتیلاتور می‌باشد . در مورد ونتیلاتور ممکن است نیاز به قراردادن لوله در نای شخص باشد .

دیگر روش‌های درمانی، با هدف کنترل عفونت و مشخص نمودن مشکلات مربوط به خون و عملکرد سایر اندام‌هاست.

▪ تمرین‌های تنفسی برای بهبود عملکرد ریه :

انجمن ریه آمریکا (American Lung Association ) معتقد است، انجام تمرینات تنفسی می‌تواند به کارکرد موثرتر ریه‌ها کمک نماید. این حرکات ممکن است به فرد مبتلا به بیماری خفیف کووید-19 که سبب بروز تنگی نفس می‌شود ، کمک نماید.

◄ تنفس لب غنچه‌ای :

◄ تنفس شکمی :

تنفس شکمی شامل درگیر کردن شکم و دیافراگم به طور فعال درهنگام نفس کشیدن است و می‌تواند به قوی‌تر شدن دیافراگم کمک نماید.در این روش باید از طریق بینی نفس کشید. سعی کنید دست ها را روی شکم بگذارید تا نحوه کشیدگی آن را احساس کنید. نفس خود را به آرامی از طریق دهان بیرون دهید ، به طوری که بازدم دو تا سه برابر بیشتر از زمان دم انجام شود.
بهتر است تمرین تنفس شکمی یا لب‌های غنچه را زمانی آغاز نمود که فرد در راحت‌ترین حالت قرار داشته باشد ، مانند هنگام استراحت.

◄ خوابیدن بر روی شکم :

دراز کشیدن بر روی شکم، در حالتی که سر به یک سمت چرخیده است، می‌تواند تنگی نفس را خفیف‌تر نماید.استراحت کردن در این حالت، میتواند وزن سایر اندام‌ها و فشار جاذبه را از روی ریه‌ها کم نماید و به انبساط ریه‌ها کمک می‌نماید.
خوابیدن بر روی شکم، به‌ویژه می‌تواند به افرادی که دچار سندرم دیسترس تنفسی حاد (ARDS) هستند که خود ممکن است از عوارض کووید-19 باشد کمک نماید؛ سندرم دیسترس تنفسی حاد عوارض شدیدی از جمله پر شدن ریه از مایعات و ایجاد مشکل در دریافت اکسیژن کافی را در پی خواهد داشت؛ که این عوامل می‌تواند مرگ‌آفرین باشد.

▪ درصورت شدیدتر شدن تنگی نفس ، چه اقدامی باید صورت گیرد؟

پایش تنگی نفس بسیار پراهمیت است و باید جدی گرفت ، زیرا ممکن است در آغاز خفیف بوده و در ادامه نیاز به مراقبت‌های پزشکی داشته باشد .

تنگی نفس شدید ممکن است نشانۀ ادامۀ آسیب در ریه‌ها باشد و می‌تواند به سندرم دیسترس تنفسی حاد (ARDS) ختم شود و نیاز به مداخلۀ بیشتر مانند سیستم تهویه هوای مکانیکی داشته باشد. سندرم دیسترس تنفسی حاد (ARDS) می‌تواند در حدود 3 تا 17 درصد از مبتلایان کووید-19 بروز نماید. CDC خاطرنشان می‌کند که متوسط زمان میان آغاز بیماری و بروز عارضه ، سندرم دیسترس تنفسی حاد (ARDS) ، 8 تا 12 روز است .

▪ کوید بلندمدت و تنگی نفس :

پس از بهبود یافتن عفونت اولیه ، برخی از افراد هفته‌ها یا ماه‌ها نشانه‌های کووید-19 را تجربه می‌کنند که از نشانه‌های کوویدبلندمدت است و ممکن است تنگی نفس یکی از آن عارضه‌ها باشد .

طی پژوهشی که در فوریه 2021 انجام گرفت، حدود 20 درصد از افرادی که تست آنها مثبت بود ،تا بعد از 5 هفته همچنان دارای علائم بودند و حدود 10 درصد از افراد، حتی تا بعد از 12 هفته نیز ادامه داشت. در سایر افراد این نشانه‌ها ممکن است تا 6 ماه یا بیشتر ادامه داشته باشد. اثرات گسترده کووید بلندمدت همچنان در پرده‌ای از ابهام است و به نظارت مداوم ، پایش و تست‌های مکرر از جمله آزمایش خون نیاز است .

▪ دلایل دیگر بروز تنگی نفس :

کووید-19 نمی‌تواند تنها عامل بروز تنگی نفس باشد. سایر مسائلی که می‌توانند سبب بروز تنگی نفس و نشانه‌های مشابه آن باشند، عبارتند از :

◦ تمرینات ورزشی شدید
◦ میزان بالای استرس و اضطراب
◦ آسم ، بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) یا گونۀ دیگری از بیماری ریه
◦ سایر عفونت‌ها مانند سرما خوردگی یا آنفلوآنزا