بنیاد سه گانه ی ایمنی بیمار به رغم این مسأله که بیمار باهدف «بهبودی و درمان بیماری» خود به مرکز مراقبت بالینی مراجعه می کند و تیم های مراقبتی نیز درطول ارائه ی خدمات بالینی به بیمار هدفی غیر از این ندارند، اما درمواردی نتیجه ی عکس حاصل می‌شود و واقعیت طور دیگری رقم می خورد. به این معنی که درفرآیند درمان و در مدت بستری بیمار در مراکز مراقبتی، بیمار درمعرض آسیب ها و صدماتی بعضاً منجر به فوت قرار می‌گیرد. این آسیب ها و صدمات غیرمنتظره در اصطلاح بیمارستانی Adverse Eventیا «رویدادهای ناگوار» نامیده شده است. در اینجا بلافاصله دو سوال به ذهن خطور می‌کند:سوال اول این است که گستره و اندازه و درجه‌ی حدوث «رویدادهای ناگوار» و بروز صدمات بعضاً منجر به فوت بیماران درچه حد است؟
متأسفانه گزارش‌های آماری منتشر شده دراین زمینه بسیار نگران کننده است. به طوری که درحال حاضر «خطاهای پزشکی و رویدادهای ناگوار یکی از بزرگترین مشکلات سیستم سلامت و یکی از نگرانی‌های بین‌المللی است» (فرحنازصدوقی و دیگران صفحه‌ی ۱۷۵).
مفاهیم
مفاهیم«بزرگترین»و«بین‌المللی» درگزاره‌ی فوق نشان دهنده‌ی «اندازه»و«گستره‌ی» این«مشکل» است. بررسی‌های آماری درایالات متحده ی آمریکا، کانادا و دیگر کشورهای اروپایی و گزارش های منتشره درباره ی نتایج این بررسی‌ها اطلاعات هشدار دهنده‌یی ازگستره، اندازه و درجه‌ی معضل به دست داد. سالانه درصد قابل توجهی از بیماران به دلایل گوناگون دچار « رویداد ناگوار» شده سلامت وحیات خود را از دست می‌دهند. علاوه بر این تبعات سوء اداری و اجتماعی مشکل ازجمله میزان شکایات از بیمارستان وعوامل بالینی، میزان مراجعات به مراجع قضایی باموضوع دادخواهی درمانی، هزینه هایی که دراین ارتباط، بیمارستان ها، مردم و سیستم دولتی مجبور به پرداخت هستند و از همه مهمتر«حس بی‌اعتمادی» ایجاد شده درذهنیت جامعه نسبت به نظام سلامت به « اندازه» و «درجه» ی مشکل صد چندان می‌افزاید.
سوال دوم این است که در حدوث این رویدادهای ناگوار کدامیک ازدوطرف معادله سهم بیشتری دارند، بیمار یا مراکز درمانی؟
اگر قول «بسیاری از بیماران نخواهند مرد اگر در بیمارستان بستری نشوند» ـ صرفنظر ازمبالغه یی که درگزاره نهفته است را باور داشته باشیم ـ وزن مراکز درمانی در حدوث رویدادهای ناگوار کاملاً روشن می‌شود. درسال 1999 میلادی مؤسسه ی پزشکی آمریکا طی گزارشی باعنوان «بشرجایزالخطا است» پس بیایید سیستم سلامت ایمن‌تری بسازیم اذهان جامعه‌ی جهانی را به آمارهایی جلب کرد و مدعی شد سالانه شمار قابل ملاحظه‌یی ازبیماران در نتیجه‌ی خطاهای پزشکی جان خود را از دست می‌دهند (شادی کلاهدوزان). متعاقب آن در سال2002 میلادی اعضای رسمی سازمان جهانی بهداشت روی ایجاد یک مجتمع جهانی سلامت برای ایمنی بیمار موافقت کردند (راهنمای برنامه‌ی آموزشی). در پی این توافق بود که درسال 2004 اتحاد جهانی برای ایمنی بیمار راهاندازی شد (سایت آفتاب). از این زمان به بعد توجه کشورها و سیاستگزاری در این زمینه مطابق باپروتکل‌ها و دستورالعمل های سازمان جهانی بهداشت با تأکید بر«ایمنی بیمار» آغاز شد. درایران نیزطی دستورالعمل ابلاغی وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی درسال 1388 و درقالب اصل »حاکمیت بالینی« محـــور» ایمــــنی بیــمار« مورد تأکید قرارگرفت. چاپ کتاب » استانداردهای بیمارستان‌های دوستدار ایمنی بیمار« (حمید رواقی و دیگران) و ده ها کارگاه آموزشی و سمینار و چاپ مقالات با موضوع »ایمنی بیمار« بیانگر اهمیت وجایگاه مهم این مقوله می باشد.
ابلاغ « 20 استاندارد ایمنی بیمار» و9راه حل ایمنی بیمار» و «مدل هفت گام ایمنی بیمار» که اخیراً توسط آقای دکتر حمید رواقی از کارشناسان اصلی وزارت متبوع دراین حیطه ی موضوعی عنوان شده است، به علاوه ی تمهیداتی درخصوص استقرار ساختارهای سخت افزاری موضوع دربیمارستان ها از قبیل «کمیته مدیریت خطر و ایمنی بیمار»، «کمیته بهبود کیفیت و ایمنی بیمار»، «تیم ایمنی بیمار»، «تیم RCA» ، «تیم رسیدگی به شکایات» وپیش بینی پست های مسوولیتی با عناوین«کارشناس مسوول ایمنی بیمار»، «کارشناس ایمنی بیمار» ، «هماهنگ کننده ی امورایمنی بیمار» ولزوم تنظیم« برنامه های ایمنی بیمار» و«برنامه ی بهبود کیفیت وایمنی بیمار» توسط بیمارستان ها از جمله دیگر رهنمودهای متولیان سیستم سلامت دراین حوزه است.
براین اساس مجموعه ی نظام سلامت کشور ازعالی ترین نهاد وزارتی تا آن درمانگاه کوچک که در دورافتاده ترین نقطه‌ی این سرزمین به کار«مراقبت بالینی» اشتغال دارد باید به این باور برسد که درمرحله ی اول رویکرد سنتی نگاه به بیمار را تغییر دهد و درمرحله ی دوم فرهنگ ایمنی بیمار را بیاموزد وعملاً یاد بگیرد که رویکردی « نو» به بیمار داشته باشد. رویکردی که می گوید درنظام سلامت کشور همه ی عوامل اعم ازسازمانی، انسانی و فیزیکی باید درخدمت حفظ و مراقبت از سلامت و ایمنی بیمار باشد. درحقیقت صحبت از تغییر در رویکرد غالب است. حدوث این«تغییر» مستلزم تدارک پیش زمینه هایی است که موضوع «آموزش» و«فرهنگ سازی» درباره ی مقوله ی « ایمنی بیمار» دررأس آنها قراردارد. به بیان دیگربه کاربران حوزه ی مراقبت های بالینی یک تعریف جامع ازمقوله ی «ایمنی بیمار» باید ارائه دهیم.
ایمنی بیمار چیست؟
درمتن های موجود تعریف های گوناگونی ازایمنی بیمار ارائه شده است:ایمنی بیمار پرهیز، پیشگیری وکاهش نتایج ناگوار یا آسیب به بیمار ناشی از فرایند مراقبت های پزشکی می باشد یا «ایمنی بیمار یکی از ارکان اصلی کیفیت مراقبتهای بهداشتی است. یا «ایمنی بیمار یعنی شناسایی خطرها ونوسانات و تلاش درجهت کاهش آنها». یا «ایمنی بیمار یعنی تضمین خدمات ایمن» و اما ساده ترین و جامع ترین تعریف این است که ایمنی بیمار یعنی دور بودن بیمار ازخطر. به نظر می رسد مفهوم ایمنی بیمار به لحاظ معنایی یک مفهوم دوسویه است. به این بیان که:
1ـ صیانت بیمار ازآسیب رسانی خطرات محتمل
2ـ تأمین بهبودی وسلامت بیمار دوسویه ی مقوله ایی ایمنی بیمار است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت پزشکی امروز مراجعه نمایید.
برچسب ها
مطالب مرتبط
ثبت نظر